Wet Zorg en Dwang

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Wet Zorg en Dwang 

Programma 

• Lesson-up over de Wet Zorg en Dwang
• Free-learning  

Wat weet je al van zorg en dwang?

Welke vragen heb je bij de wet Zorg en Dwang

Welke groepen kunnen vallen onder onvrijwillige zorg volgend de WLD?

1. psychiatrische problematiek
2. psychogeriatrische aandoening
3. verstandelijke beperking
4. B en C zijn beide juist

Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie).

Noem een voorbeeld van onvrijwillige zorg?

• Toedienen van vocht, voeding of medicatie
• Medische controles of handelingen
• Beperking van bewegingsvrijhei
• Insluiting
• Toezicht (ook via domotica)
• Onderzoek aan kleding of lichaam
• Beperking van de vrijheid het eigen leven in te richten
• Beperking van bezoek

Nee, tenzij

De Wzd regelt de voorwaarden waaronder aan een zorgvrager met dementie of een verstandelijke beperking tegen zijn wil zorg verleend kan worden. Dat wil zeggen: als dit nodig is om te voorkomen dat hij zichzelf of iemand anders ernstig benadeelt. Het belangrijkste uitgangspunt is: ‘Nee, geen onvrijwillige zorg, tenzij’.

Bij onvrijwillige zorg moet er sprake zijn van een ernstig nadeel voor de zorgvrager of voor anderen. Denk bijvoorbeeld aan:

• Iemand met dementie. Deze zorgvrager mag niet van het terrein van de zorginstelling af, want hij zou verdwalen.
• Iemand die nog thuis woont en zichzelf verwaarloost. Hij zal tegen zijn wil moeten douchen.
• Mensen met een verstandelijke beperking die zichzelf soms systematisch verwonden. Zij moeten ’s nachts in een speciale bedstee met zachte wanden slapen. Die bedstee is afgesloten.
• Mensen die geen remmingen kennen bij het eten of drinken. De koelkast moet dan op slot om gezondheidsschade te voorkomen.

Welke onvrijwillige zorg kennen jullie vanuit je praktijk?

Voorbeelden

• Iemand met dementie. Deze zorgvrager mag niet van het terrein van de zorginstelling af, want hij zou verdwalen.
• Iemand die nog thuis woont en zichzelf verwaarloost. Hij zal tegen zijn wil moeten douchen.
• Mensen met een verstandelijke beperking die zichzelf soms systematisch verwonden. Zij moeten ’s nachts in een speciale bedstee met zachte wanden slapen. Die bedstee is afgesloten.
• Mensen die geen remmingen kennen bij het eten of drinken. De koelkast moet dan op slot om gezondheidsschade te voorkomen.

De Wzd onderscheidt de volgende negen categorieën onvrijwillige zorg:

1. Medische handelingen en therapeutische maatregelen;
2. Beperken van de bewegingsvrijheid;
3. Insluiten;
4. Uitoefenen van toezicht op betrokkene;
5. Onderzoek aan kleding of lichaam;
6. Onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag beïnvloedende middelen of gevaarlijke voorwerpen;
7. Controleren op de aanwezigheid van gedrag beïnvloedende middelen;
8. Beperken van de vrijheid om het eigen leven in te richten;
9. Beperken van het recht op het ontvangen van bezoek. 

De WZD geld ook in de thuiszorg en of in kleinschalige woonvormen.
Deze stelling is

1. juist
2. onjuist

Het geven van medicatie kan een vorm zijn van vrijheidsbeperking zijn dus onvrijwillige zorg

1. juist
2. onjuist

Dat klopt, denk bijvoorbeeld aan medicijnen waar iemand rustiger van wordt. 

Stappenplan

Het stappenplan in de Wet zorg en dwang (Wzd) regelt de stappen die de zorgverantwoordelijke moet zetten bij de beoordeling of onvrijwillige zorg noodzakelijk is. 

In het stappenplan staat ook welke deskundigen de zorgverantwoordelijke daarbij moet betrekken.

In de Wet zorg en dwang is geregeld dat zorg wordt gegeven op basis van een zorgplan. Uitgangspunt is dat een zorgvrager instemt met het zorgplan. Het zorgplan kan dus geen onvrijwillige zorg bevatten. Als blijkt dat de situatie te risicovol is en onvrijwillige zorg toch nodig is, dan is het noodzakelijk om een stappenplan te doorlopen. Het stappenplan Zorg en dwang dwingt de zorgverlener om de situatie goed te analyseren, alternatieven te onderzoeken en eventueel deskundigen in te schakelen. Is onvrijwillige zorg noodzakelijk, dan regelt de wet dat er voldoende toezicht moet worden gehouden op de zorgvrager.

Zorgleefplan

De Wet zorg en dwang stelt eisen aan het opstellen van een zorgplan 

1. Het zorgplan wordt z.s.m., maar uiterlijk binnen 6 weken na start van de zorg opgesteld.
   
2. Het zorgplan houdt zoveel mogelijk rekening met de wensen van de cliënt. 
3. De zorgverantwoordelijke bespreekt het zorgplan met de cliënt.

Wanneer het zorgplan niet voldoet aan de zorgbehoefte en er een risico bestaat op ernstig nadeel voor de cliënt en/of zijn omgeving ->stappenplan. 

Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) 

Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

Wet voor zorgvragers bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel veroorzaakt voor henzelf of voor anderen. Als er geen vrijwillige zorg mogelijk is om dat ernstig nadeel weg te nemen, kan de rechter of burgemeester verplichte zorg opleggen. Verplichte zorg kan in een GGZ-instelling worden verleend, maar ook bij de zorgvrager thuis of in een polikliniek.

De Wvggz kent twee procedures om te komen tot verplichte zorg

1. een zorgmachtiging via de rechter

2. een crisismaatregel via de burgemeester

Verplichte zorg 

Zorg die wordt toegepast als een zorgvrager met een psychische stoornis een gevaar vormt voor zichzelf of voor mensen in zijn omgeving en als er echt geen andere oplossing is. De termen dwangbehandeling en gedwongen zorg zijn in de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) vervangen door de term verplichte zorg.

Crisismaatregel 

Een beslissing van de burgemeester om verplichte zorg te regelen voor een zorgvrager met een psychische stoornis in een crisissituatie waarin snel ingegrepen moet worden. De burgemeester baseert zich op een medische verklaring van een psychiater. Zo mogelijk zal hij de zorgvrager (laten) horen. Als dat niet lukt, vermeldt de burgemeester in de crisismaatregel waarom dat niet is gebeurd

Zorgmachtiging (ZM)

Een machtiging van de rechter waarmee verplichte zorg toegepast kan worden bij iemand met een psychische stoornis die ernstig nadeel tot gevolg heeft. De rechter verleent een zorgmachtiging alleen als vrijwillige zorg niet mogelijk is, terwijl zorg wel noodzakelijk is om het ernstig nadeel weg te nemen. Verplichte zorg wordt zo mogelijk zonder opname in een GGZ-instelling toegepast, maar een opname kan ook verplicht worden opgelegd.

Zijn er nog leervragen?

Free-learning 

Ga naar freelearning.nl

Maak de module Zorg en Dwang.