3.1-2 Economische groei en verzorgingsstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Economische groei en een verzorgingsstaat

Waar gaat dit onderwerp over?

Historische Context Nederland 1948-2008

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948-1978?

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1978-2008

De welvaart neemt toe in Nederland

Van multicultureel naar groeiende verdeeldheid

• Wederopbouw en Marshallplan
• Sociale coalitie om wederopbouw mogelijk te maken
• Babyboom
• Economische groei en verdere industrialisatie
• Maakbaarheid en maatschappij
• Ontstaan van de consumptiemaatschappij
• Verzuiling en ontzuiling
• Jongerencultuur
• Tweede feministische golf
• Van emigratie- naar immigratieland
• oliecrisis en het einde van de groei 

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948-1978?

Deze les

5 oorzaken van de economische groei in de jaren '50

Welke rol speelde het Groningse gas in de economische groei van de jaren 50?

Waarom kan de verzorgingsstaat een rechtstreeks gevolg van de economische groei genoemd worden?

Waar slaat die titel 'de (h)eerlijke jaren 50'?

Rijkdom zorgde voor een prettig leven

Snelle economische groei vanaf de jaren '50:

Vijf oorzaken leidden in de jaren '50 en '60 tot een snelle economische groei.

Oorzaak 1: Marshallhulp

Nederland ontving vanaf 1948 Marshallhulp van de VS.

Voorwaarden hiervoor zijn o.a. intensievere samenwerking binnen West-Europa en stoppen met de politionele acties in Indonesië.

Oorzaak 2: 

Van geleide naar

vrije loonpolitiek

Vanaf 1950 hield de overheid de lonen laag. Hierdoor kon Nederland goedkoper exporteren.

De overheid deed dit via de Sociaal-Economische Raad (SER) en dit heet geleide loonpolitiek.

Oorzaak 2: 

Van geleide naar

vrije loonpolitiek

Werkgevers werden gedwongen mensen 'zwart' meer loon te geven, want er was schaarste op de arbeidsmarkt.

De geleide loonpolitiek werd vervangen door een vrije loonpolitiek: per sector werden nu afspraken over het loon gemaakt.

Oorzaak 3: 

Economisch herstel Duitsland

Vanwege het Wirtschaftswunder (HC2!) wordt Duitsland (weer) één van de sterkste industrieën van Europa.

Duitsland wordt onze grootste handelspartner.

Oorzaak 4: 

Aardgas uit Groningen

De ontdekking van meerdere gasvelden vanaf 1959 leidt tot een sterke toename van inkomsten voor de staat.

Meer inkomsten betekent dat de overheid meer uit kan geven!

https:

Oorzaak 5: 

Rooms-Rode samenwerking

Na de Tweede Wereldoorlog werken de confessionelen en de socialisten samen.

Verschillende coalitieregeringen bestaan uit Roomse (= katholieke) en Rode (= socialisten) partijen:

De Rooms-Rode regeringen.

Verzorgingsstaat

Oefenen

Maak vraag 3.75 / 3.76 & 3.78 / 3.79

blz. 88-89

Nabespreken

3.75  Geleide loonpolitiek. (1p)

3.76 Noem twee gevolgen die deze politiek had. (2p)

          1. Nederland kon sneller heropgebouwd worden na de Tweede 

              Wereldoorlog, vanwege de besparingen;

          2. Van dezelfde besparingen kon de verzorgingsstaat opgebouwd 

                worden.

3.78 Leg aan de hand van een van bovenstaande wetten uit hoe die bijdraagt aan de verzorgingsstaat. (2p)

Voorbeeld van een goed antwoord: de AOW draagt bij aan de verzorgingsstaat, omdat die het welzijn van gepensioneerden garandeert. Alle werkenden betalen hiervoor premie, zodat mensen die met pensioen zijn niet in geldnood komen. 

Voor een correct antwoord is het van belang om te noemen dat iedereen belasting betaalt zodat mensen die om wat voor reden dan ook een lager inkomen kunnen verdienen toch verzekerd zijn van een bepaald minimuminkomen.

3.79 Geef aan vanaf welk jaartal er een keerpunt plaatsvindt. Geef de twee delen van deze lijst een titel: deel 1 voor de periode voor het keerpunt en deel 2 voor erna.

Keerpunt: 1998.

Titel van vóór 1998: de opbouw van de verzorgingsstaat (o.i.d.)

itel van na 1998: de afbrokkeling van de verzorgingsstaat (o.i.d.)

Deze les

5 oorzaken van de economische groei in de jaren '50

Welke rol speelde het Groningse gas in de economische groei van de jaren 50?

Waarom kan de verzorgingsstaat een rechtstreeks gevolg van de economische groei genoemd worden?