2h Grammatica zinsdelen t/m bvb les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Ontleden zindelen

Ontleden zinsdelen

Feiten, meningen en argumenten

Een Feit is iets waarvan je kunt controleren of het waar of onwaar is.

Een mening of standpunt is wat iemand van iets vindt. Dit kan je herkenning (maar niet altijd) aan de volgende signaalwoorden: ik vind, volgens mij, lijkt mij, naar mijn mening , mijns inziens. 

Als iemand zegt waaróm hij een bepaalde mening heeft, gebruikt hij een argument. Een argument herken je aan de signaalwoorden: want, omdat, namelijk en immers. 

Lees tekst 5 alinea 1: Welk standpunt van de auteur vind je in tekst 5 alinea 1?

Tekst 5 alinea 1 

Tel je weleens calorieën en eet je een paar weken weinig om af te vallen? Niet doen! Een dieet werkt niet, stellen voedingsdeskundigen. Bij gewicht verliezen gaat het om  verandering van leefstijl. Maar hoe werkt eigenlijk zo'n leefstijlaanpassing en waarom is die beter dan alleen een tijdelijke aanpassing in je voeding? 

Leerdoelen

Aan het einde van deze les heb je geoefend met het ontleden van de zindelen:

Persoonsvorm

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Grammatica

• Redekundig ontleden: zinsdelen benoemen

• Taalkundig ontleden: woordsoorten benoemen

Elk stukje hoort erbij

Elke stukje van de zin hoort erbij en heeft dus een naam. 

Alle losse delen vormen samen de gehele zin.

Je kan het vergelijken met een puzzel. Een puzzel is ook niet compleet als er een stukje mist. 

zinsdeel 1

zinsdeel 2

zinsdeel 3

zinsdeel 4

zinsdeel 5

Larissa

gaat

morgen

op

de

fiets

naar

school

zinsdeel 1

zinsdeel 2

zinsdeel 3

zinsdeel 4

zinsdeel 5

Joris

ging

gisteren

op

de

fiets

naar

voetbal

Maak zinsdelen en sleep ze naar de juiste plek. 

Zinsdeel 1

Zinsdeel 2

Zinsdeel 3

Zinsdeel 4

Zinsdeel 5

Niet

iedereen

kan

een

prijs

winnen

vandaag

Verdeel in zinsdelen:
De schoenmaker weigert de clown zijn schoenen te geven.

Welke zinsdelen ken je al?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is de PV?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het WWG?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het O?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het LV?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het MVW?

Ik heb vandaag al veel berichten gestuurd.
Wat is het BVB?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het BWB?

Persoonsvorm

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Wie of wat (vaak een wie)

+

werkwoordelijk gezegde

=

het onderwerp

Lijdend voorwerp

Wie of wat (vaak een wat)

+

werkwoordelijk gezegde

+ 

Onderwerp

=

Het lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie

+

werkwoordelijk gezegde

+ 

Onderwerp

+

Het lijdend voorwerp

=

Het meewerkend voorwerp

Let op: Zit er geen lijdend voorwerp in een zin, dan zit er dus ook geen meewerkend voorwerp in de zin.

Bijwoordelijke bepaling

Alles wat nog geen naam heeft krijgt de naam bijwoordelijke bepaling.

Dit is eigenlijk de prullenbak van de zin. Wat je niet 

meer kan benoemen, gooi je daarin --> alles 

moet immers een naam krijgen.

Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op de volgende 

vragen: waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe 

en hoeveel.

Bijvoeglijke bepaling

Een bijvoeglijke bepaling is geen zinsdeel, maar een zinsdeelstuk.  

Het is dus geen apart puzzelstukje, maar een onderdeel van een bestaand 

puzzelstukje. Je kan het vergelijke met het donkere plekje op het losse 

puzzelstukje hiernaast.

Wat is het nu precies:

Een bvb zegt altijd iets over het zelfstandig naamwoord. 

Een bvb kan uit een of meerdere woorden bestaan.

Een bvb kan zowel voor als achter een Znw staan.

In een bvb kunnen ook weer één of meerdere Bvb's staan.

Een veel voorkomende fout is het door elkaar halen van de bvb en de bwb. 

Bijvoeglijke bepaling

Zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

De nieuwe speler is in onze wijk komen wonen:

Zinsdeelstrepen zetten:

 De nieuwe speler| is |in onze wijk| komen wonen 

Nieuwe --> zegt iets over speler = bijvoeglijke bepaling bij speler 

Onze --> zegt iets over wijk = bijvoeglijke bepaling bij wijk

Mevrouw Witteveen / heeft / E2Ha / online/ een les / gegeven. 

Mevrouw Witteveen heeft 2Ha een online les gegeven. 

Mevrouw Witteveen heeft E2Ha online een les gegeven. 

Mevrouw Witteveen heeft E2Ha online een les gegeven. 

Mevrouw Witteveen heeft E2Ha online een les gegeven. 

Mevrouw Witteveen heeft E2Ha online een les gegeven. 

werkw. gezegde

onderwerp

persoonsvorm

zinsdelen

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Vandaag hebben we de bijwoordelijke bepaling behandeld.

1. Vandaag
2. we
3. de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

Lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Jij kan het lijdend voorwerp in die zin vinden.

1. jij
2. het lijdend voorwerp
3. in die zin
4. kan vinden

Als onderwerp voor hun werkstuk kozen ze pooldieren.
Onderwerp=

1. Als onderwerp
2. pooldieren
3. kozen
4. ze

Hij vraagt mij de weg.

Wat is het meewerkend voorwerp?

1. mij
2. hij
3. vraagt
4. de weg

Wat is het meewerkend voorwerp?

Zij heeft het ons toch verteld.

1. zij
2. heeft
3. ons
4. toch

Wat is het onderwerp?

Ik leer het onderwerp te vinden.

1. Ik
2. leer
3. het onderwerp
4. vinden

Een bijwoordelijke bepaling..

1. zijn overgebleven zinsdelen
2. staan meestal niet in de zin
3. kun je vinden als je het gezegde hebt
4. valt niet onder zinsdelen

Wat is de bijvoeglijke bepaling?
Mijn tante zorgt voor de kat van de buren.

1. van de buren
2. Mijn
3. Mijn, van de buren

Wat is de bijvoeglijke bepaling?

De slaapkamer van het meisje is roze.

1. van het meisje
2. van het meisje, roze
3. roze

Wat is de bijvoeglijke bepaling?
De barbecue van de buren ......................

1. De barbecue
2. barbecue
3. van de buren
4. buren

Wat is de bijvoeglijke bepaling?
De ijsblauwe zee in Noorwegen is bevroren.

1. 'IJsblauwe' en 'in Noorwegen'
2. Bevroren
3. 'IJsblauwe'
4. 'In Noorwegen'

Voor vandaag heeft mevrouw Berendsen deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is de PV?

Voor vandaag heeft mevrouw Berendsen deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het WWG?

Voor vandaag heeft mevrouw Berendsen deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het O?

Voor vandaag heeft mevrouw Berendsen deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het LV?

Voor vandaag heeft mevrouw Berendsen deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het MVW?

Voor vandaag heeft mevrouw Berendsen deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het BWB?

Voor vandaag heeft mevrouw Berendsen deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het BVB?

Bijwoordelijke bepaling vind je in de volgende sheet