Paragraaf 4.2: De bezetting van Nederland DEEL 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Wanneer begon de inval van Duitsland in Nederland?

1. 10 mei 1940
2. 1 september 1939
3. 14 juli 1943
4. 1 januari 1944

Welke waarde is essentieel voor een rechtsstaat?

1. De wil van de meerderheid
2. Gelijkheid voor de wet
3. Geen regels voor overheid
4. Privébezit is heilig

Met welke gebeurtenis begon de bevrijding van West-Europa?

1. De Slag om Stalingrad
2. De bevrijding van Parijs
3. D-Day in Normandië
4. De aanval op Pearl Harbor

Met welke gebeurtenis eindigde de Tweede Wereldoorlog?

1. De Slag om Stalingrad
2. De capitulatie van Japan
3. De overgave van Duitsland
4. De landing in Normandië

4.2: De bezetting van Nederland

Duitsland bezet Nederland in mei 1940. De rechtsstaat wordt afgeschaft. In eerste instantie is de bezetter mild. Er komen steeds strengere maatregelen tegen joden. Er zijn Nederlanders die zich verzetten, maar ook Nederlanders die collaboreren met de Duitsers. Na de hongerwinter komt er een einde aan de Duitse bezetting. 

Leerdoelen 4.2 (1)

4.2A: Je kunt uitleggen hoe de Duitse bezetting van Nederland begint.

4.2B: Je kunt aan de hand van de maatregelen die de Duitsers nemen aan het begin van de bezetting verklaren waarom de rechtsstaat met het begin van de bezetting ophoud te bestaan.

4.2C: Je kunt uitleggen welke maatregelen er tegen de joden in Nederland genomen werden.

4.2D: Je kunt beargumenteren of Nederland mede schuld heeft aan het grote aantal joden dat tijdens de holocaust is omgekomen.

4.2E: Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen iemand uit het verzet, iemand die collaboreert en iemand die zich aanpast.

Leerdoelen 4.2 (2)

4.2F: Je kunt uitleggen hoe het laatste oorlogsjaar in Nederland verliep aan de hand van Operatie Market Garden en de Hongerwinter.

4.2G: Je weet wie Anne Frank en koningin Wilhelmina zijn en je kunt uitleggen wat zij te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog in Nederland.

Capitulatie

• Mei 1940: Duitsers steken de grens over, parachutisten landen in steden, vliegvelden en bruggen in het westen.
  
• Bombardement van Rotterdam
  
• Na dreigement van meer bombardementen capituleert Nederland en begint de Duitse bezetting

4.2A

Begin van de bezetting

• Dagelijks leven verandert eerst weinig, soldaten gedragen zich netjes
  
• Economie groeit door Duits leger
• Men past zich aan!
  
• Democratie en rechtsstaat afgeschaft, organisaties werden gelijkgeschakeld, strenge (Duitse) censuur

4.2A

Rechtsstaat

• Voor bezetting is Nederland een rechtsstaat, met onafhankelijke rechters
  
• Rechters moeten kiezen: gehoorzamen of ontslag nemen
  
• Meeste kiezen voor gehoorzamen in de hoop het beleid positief te beïnvloeden, echter moesten ze luisteren naar de Duitsers

4.2B

Jodenvervolging

• Discriminerende maatregelen tegen joden
• Razzia’s bij vergelding: Georganiseerde jacht op een groep mensen (joden)
  
• Gevolg: Februaristaking (1941) tegen de maatregelen, met geweld neergeslagen
  
• Vanaf mei 1942 moesten joden een gele ster dragen, vervolgens werden ze gedeporteerd
  
• Ruim 100.000 joden overleefden de deportatie niet

4.2C

Zwarte bladzijde

• Nederland: 75% joden niet overleefd, België: 40%, Frankrijk: 25% joden niet overleefd
• Antisemitisme was in Frankrijk veel groter dan in Nederland!
  
• Zwarte bladzijde uit onze geschiedenis? In hoeverre heeft Nederland schuld aan de holocaust?
  
• 
  

4.2D

Hardere bezetting

• Duitsers gingen zich slechter gedragen; pikten wat ze konden gebruiken
• Tewerkstelling Nederlandse mannen in Duitsland
  
• Zwaardere straffen op kleine vormen van verzet (doodstraf), met als doel de Nederlanders bang maken

4.2E

Waarom zouden de Duitsers ervoor hebben gekozen om Rotterdam te bombarderen?

Bedenk een reden waarom de Duitse soldaten zich in eerste instantie netjes gedragen.

Leg uit waarom met de Duitse bezetting er een einde komt aan de rechtsstaat in Nederland.

Leg uit of Nederland schuld heeft aan de Holocaust / het hoge aantal Nederlandse joden dat vermoord is tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De bezetter ging zich slechter gedragen naarmate de oorlog slechter ging. Leg uit welk verband dit met elkaar heeft.

Wat betekent capituleren?

1. Zich overgeven aan de tegenstander
2. Een overwinning behalen
3. Een strijd aangaan
4. Een overeenkomst sluiten

Wat is een voorbeeld van gelijkschakeling?

1. Onafhankelijke pers
2. Deportatie van Joden naar concentratie kampen
3. Vrijheid van meningsuiting
4. Oprichting van de Kultuurkamer

Wat was de belangrijkste oorzaak van de februaristaking?

1. De voedseltekorten in Nederland
2. De oorlog in Indië
3. De jodenvervolging door de nazi's
4. De invoering van de Arbeitseinsatz

Wat is een razzia?

1. Gelijkschakelen van politieke organisaties
2. Beperking van vrijheden voor burgers
3. Een snelle militaire opmars
4. Een massale arrestatie door autoriteiten.