Hst4_les3_V5

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hst4_les3_V5

Par 4.3 Toezicht op de monopolie

Par 4.4 Het voorkomen van toetreding

Agenda les

• leerdoelen par 4.3 en 4.4
• Uitleg par 4.3 en 4.4
• Maken opgave en klassikaal bespreken
• Zelf aan de slag
• Huiswerk

Leerdoelen par 4.3 en 4.4

• Je kunt het begrip verzonken kosten in eigen woorden omschrijven
• Je kunt beschrijven hoe een monopolist door productdifferentiatie zijn resultaat kan verbeteren.
• Je kunt beredeneren dat het streven naar maximale winst als doelstelling van een onderneming niet altijd het meest gewenste doelstelling is.

Marktgedrag Monopolie

• Monopolie is enige aanbieder (wettelijk en natuurlijk)
• Qa= marginale kosten 
• collectieve vraag = afzet van monopolist > Qv=q 
• Monopolist is prijszetter > P=GO
• Enige alternatief is een substituut voor afnemer
• Niet elke monopolie streeft naar maximale winst

Par 4.3 Concurrentie

• Werkt prijs verlagend dus goed voor consument
• Stimuleert bedrijven om efficiënt te zijn en te innoveren
• Kan gecreëerd worden door mededingingsautoriteit door splitsing van bedrijven

Par 4.4 Voorkomen toetreding

• Patent tijdelijk en schaalvoordelen kunnen afnemen
• Doelstelling (tijdelijk) veranderen naar maximale omzet i.p.v. maximale winst.
• Dreigen (geloofwaardig) met prijsverlaging om nieuwkomers te weren door gebruik te maken van verzonken kosten.
  
• Verzonken kosten: kosten die, als ze eenmaal gemaakt zij, niet meer kunnen worden terug verdiend als de productie staakt omdat er geen andere gebruiksmogelijkheden zijn.

Maak opdracht 4.7 (blz 50)

Hoe:  stil en zelfstandig

• Onderstreep of arceer de belangrijke gegevens bij opdracht 4.7
• Bekijk ook figuur 4.2 op blz 51
• Maak daarna opgave 4.7.a

Tijd: 5 minuten

Klaar: ga verder met rest van opgave 4.7

Antwoord opgave 4.7a over geen constante kosten

• Algemene formule GTK? 
• GTK= GVK+GCK
• Bij deze opgave gegeven GTK=MK=20 > MK is onafhankelijk van q > GTK=GVK > GCK=0 > TCK=0

Ga verder met opgave 4.7b: leid marginale opbrengstfunctie af

Tijd: 5 minuten

Antwoord opgave 4.7c en d 

Maximale winst > MO=MK

Loodrecht naar beneden heb je qm=80 miljoen ton

Loodrecht omhoog tot Qv en dan naar links horizontaal heb je Pm=60

Antwoord opgave 4.7e en f

 

extra toelichting bij f: Volkomen concurrentie: GO=MK

Maak opdracht 4.8a (blz 52)

Hoe:  fluisterend overleg tweetal naast elkaar mogelijk 

NB tabel mag je in lesbrief invullen

Tijd: 3 minuten

Klaar: ga verder met rest van opgave 4.8

Antwoord opgave 4.8a 

Antwoord vraag 4.8b

• Gegeven opgave 4.7: Qv=-2P+200 en Qb=40
• Restvraag=Qy= Qv-40 >Qy=-2P+200-40 > Qy=-2P+160

Antwoord opgave 4.8c en d

De MO-lijn van de restvraag

Restvraag was:

Qy=-2P+160

> P=-0,5q+80

> TO= -0,5q^2+80q

>MO=-q+80

4.8.d: max winst

MO=MK

Is bij qa=60 miljoen en prijs is dan 50,-

en MK=20,-

Antwoord vraag 4.8e

• Toename maximale winst t.o.v. samenwerking
• Bij samenwerking TW alfa= €1.600 miljoen (uit tabel vraag 4.8a)
• Bij restvraag TW= TO-TK= (50x 60 miljoen)-(20x60 miljoen)= 1.800 miljoen (in gegevens vraag 4.7 staat dat GTK=MK=20)
  Of Totale Winst alfa= Qa x(P-GVK)= 60 miljoen x (50-20)
• Toename winst dus 1.800-1.600= €200 miljoen

Antwoord vraag 4.8f

• Doordat Alfa meer produceert van een homogeen product en daardoor de prijs daalt tot €50,- zal beta ook een prijs van €50,-moeten hanteren.
• Bij samenwerking TW= €1.600 miljoen (uit tabel vraag a)
• TW beta= TO-TK= (50x 40 miljoen)-(20x40 miljoen)= €1.200 miljoen of TWb= Qb x (P-GVK)= 40 x (50-20)= € 1.200 
• Afname totale winst beta dus 1.600-1.200= €400 miljoen

Antwoord vraag 4.8g

• Gezamenlijke winst is maximaal als q=80 (zie antwoord grafiek opgave 4.7d)
• Afzet= 60+40= €100 miljoen 
• Dus gezamenlijke winst lager dan maximaal zou zijn.

Opdracht 4.9

a. Sequentieel want Geox kan zijn beslissing nemen nadat Roppa is toegetreden.

b. Uit beslisboom 

4.9 b

b. uit beslisboom blijkt dat als Roppa toetreedt en Geox niets doet zowel Geox als Roppa 5 winst hebben. Dus monopoliewinst is 10.

4.9 c

c. uit beslisboom blijkt dat als Roppa toetreedt en Geox niets doet Geox 5 winst heeft en als prijs verlaagd de winst 2 wordt ipv 5. Dus kan beter niets doen.

4.9 d t/m g

d. De bedrijven hebben dezelfde info zodat Roppa weet dat Geox zijn prijs niet zal verlagen.

e. Constante kosten over groter aantal producten verdeeld. Schaalvoordelen en daardoor lagere kostprijs.

f. Investeringsgeld kan niet op andere manier terug verdiend worden.

g. Niet toetreden.

Huiswerk

• Lees paragraaf 4.3 en 4.4
• Maak opgave 4.7 en 4.8 af als je die niet af had in de les 
• Antwoorden opgave 4.7 en 4.8 staan in gedeelde les 3

GO=-1,5Q+180

TK= Q^2+20Q+600

Monopolie Qv=q en P=GO

Qa wordt bepaald door marginale kosten

Tekst

GO=-1,5Q+180

TK= Q^2+20Q+600

Monopolie Qv=q en P=GO

Qa wordt bepaald door marginale kosten

Toelichting: variabele kosten zijn afhankelijk van Q.

TK=Q^2+20Q+600 > TCK=600 en TVK= Q^2+20Q

GO=-1,5Q+180

TK= Q^2+20Q+600

Monopolie Qv=q en P=GO

Qa wordt bepaald door marginale kosten

Toelichting: 

Stap 1: stel TO op Stap 2: leidt MO af is 1e afgeleide TO

Stap 3: leidt MK af is 1e afgeleide van TK

Stap 4: bereken MO=MK > krijgt Q (=1)

Stap 5: bereken prijs door q= 32 invullen in GO functie

GO=-1,5Q+180

TK= Q^2+20Q+600

Monopolie Qv=q en P=GO

Qa wordt bepaald door marginale kosten

Toelichting: In ander voorbeeld grafiek hiernaast kun je aflezen dat als als MO=0 > Q=100

De omzet neemt namelijk toe als MO>0. Als MO =o is dus de omzet maximaal. Daarna neemt de omzet af als MO negatief is

Toelichting: wielrenners ontvangen totaal 357.500 en dat is 55% van de TCK.

> TCK= 357.500:55 x100= 650.000,-

Prijs van 30 is gegeven > kunt uit fig 4.5 aflezen dat de afzet 30.000 stuks is

Extra toelichting:

Als MO=0 heb je maximale omzet en niet max winst

Antwoord opgave 4.7b MO-functie

• Algemene formule TO= p x q
• Herschrijf eerst de collectieve vraagfunctie naar functie P
• Qv=q bij monopolie en gelijk aan prijsafzetfunctie GO
• Qv=-2P+200 > q=-2P+200 > -2P=q-200 > P=-0,5q+100
• TO=pxq > TO= (-0,5q+100)xq= -0,5q^2+100q
• MO=TO'=-q+100

Ga verder met opgave 4.7c en d Tijd: 5 minuten