Les 6: Machtige heren, onvrije boeren (2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Pak je boeken, schrift, pen en wisbordje

H5 Monniken en ridders

  §5.3 Machtige heren, onvrije boeren (Deel 2)

Halfvrije boeren in een landbouwsamenleving

Planning vandaag

1. Terugblik
2. Uitleg Halfvrij op het domein (Deel 2)
3. Aan de slag
4. Afsluiting
   

Leerdoelen:

Aan het einde van deze les kun je:

1. Uitleggen aan de hand van minimaal één voorbeeld waardoor boeren in de landbouwsamenleving halfvrij waren.
2. Uitleggen aan de hand van minimaal één voorbeeld wat het verschil is tussen het leenstelsel en het hofstelsel. 
3. Uitleggen aan de hand van de standen welke sociale verhoudingen er waren in de vroege middeleeuwen.
4. Uitleggen aan de hand van een voorbeeld welke handel er was.

Je bent stil en luistert naar elkaar

(tenzij de docent jou de beurt geeft)

Bij een vraag steek je hand op

(roep dus niet door de klas)

Huiswerk:

§5.3: Machtige heren, halfvrije boeren

Opdracht: 4, 7, 8, 9  

Tijd: 1 min

Huiswerk van de vorige keer is :

1.4 leven langs de Nijl

Opdracht 1 t/m 4

Wat is het verschil tussen het hofstelsel en het leenstelsel / Feodale stelsel?

Wat is geen kenmerk van het hofstelsel?

1. Horigen moeten voor de heer op zijn land werken.
2. Horigen mogen niet naar een ander gebied gaan (zonder toestemming).
3. In het hofstelsel geeft de heer bescherming aan zijn horigen.
4. Een horige moet trouw sferen aan zijn heer voordat hij land krijgt.

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Edelman / Rijke boer

(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

In ruil geeft de boer:

• Deel van oogst
• Herendiensten

Horigen

§5.3: Machtige heren, halfvrije boeren

1.  Jachtrecht
2. Molenrecht
3. Recht om recht te spreken

Rechten van de heer (heerlijke rechten)

1.  Jachtrecht
2. Molenrecht
3. Recht om recht te spreken

Rechten van de heer (heerlijke rechten)

Plichten van de heer

1. De boeren op zijn land beschermen (door middel van legertjes).
2. De boeren laten landbouwen en veeteelt bedrijven.

Op het domein:

1. Akkerbouw en veeteelt verrichten
   
2. Wonen
   
3. Gebruik maken van de weiden en bossen

Rechten van horigen

Op het domein:

1. Akkerbouw en veeteelt verrichten
   
2. Wonen
   
3. Gebruik maken van de weiden en bossen.

Rechten van horigen

Plichten van de heer

1. Belasting betalen: een deel van de oogst afstaan aan de heer.
2. Herendiensten verrichten: een deel van de tijd onbetaald werken voor de heer.                                                                                                                                              
3.  Ze mochten het domein niet zonder toestemming verlaten. ,

               Bijvoorbeeld: wegen aanleggen, hekken bouwen/repareren, meehelpen op het land van de heer.

Drie sociale groepen

In de middeleeuwen ontstond een standensamenleving.

Er waren drie standen:

1. De geestelijkheid (in dienst van de kerk) had privileges/heerlijke rechten
2. De adel (in dienst van het bestuur) had privileges/heerlijke rechten
3. De boeren (vrije boeren en horigen) kregen bescherming

- In de tijd van monniken en ridders was er weinig handel.

- Domeinen waren autarkisch: zelfvoorzienend. 

- Dorestad (Nederland) was een uitzondering. 

Weinig handel

Wat waren de plichten van horigen op het domein?

1. Belasting betalen en herendiensten verrichten.
2. Herendiensten verrichten en domein verlaten zonder toestemming.
3. Belasting betalen, herendiensten verrichten en domein niet verlaten zonder toestemming.
4. Alleen wonen en gebruik maken van de weiden en bossen.

Wat waren de drie standen in de middeleeuwen?

1. Kloosterlingen, ridders en handwerkslieden.
2. Koningen, prinsen en handelaren.
3. Boeren, ambachtslieden en handelaren.
4. Geestelijken, adel en boeren.

Wat is het hofstelsel?

1. Een bestuurssysteem met koningen en prinsen.
2. Een economisch systeem met horigen op domeinen.
3. Een bestuurssysteem met leenheren en leenmannen.
4. Een economisch systeem met handelaren.

Hoe zag de handel er in de tijd van de monniken en ridders eruit?

§5.3: Machtige heren, onvrije boeren

Opdracht:   1, 2, 3, 4, 7, 8, 9

WB: blz. 125 t/m 127

Je bent stil en luistert naar elkaar

(tenzij de docent jou de beurt geeft)

Bij een vraag steek je hand op

(roep dus niet door de klas)

Huiswerk:

Tijd: 1 min

Huiswerk van de vorige keer is :

1.4 leven langs de Nijl

Opdracht 1 t/m 4