3m - H2

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Startklaar

- Laptop

- Binas

- Telefoon in ZAKKIE

- Jas uit en over je stoel

- Naambordje

Wat neem je mee?

- Boek

- Laptop

- Geo

- Rekenmachine

- Pen/potlood/gum

- Ruitjesschrift of ruitjespapier in de multomap

- BINAS

Leerdoelen

Je kunt de drie eigenschappen van het 

deeltjesmodel uitleggen.

Je kunt beschrijven hoe moleculen bewegen 

in een vast stof, een vloeistof en een gas.

Je kunt uitleggen wat er gebeurt bij de 

verschillende faseovergangen.

Je kunt het ontstaan van mist, dauw en rijp uitleggen.

Moleculen

.

Watermolecuul                        Suikermolecuul                               CO₂-molecuul      

Elke stof heeft zijn eigen soort moleculen, die kunnen we niet zien

Deeltjesmodel

De moleculen van een stof...

1. ... veranderen niet
        Als de fase veranderd, blijven de moleculen hetzelfde
2. ... bewegen voortdurend
        Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller ze bewegen
3. ... trekken elkaar aan
        Hoe dichter bij elkaar, hoe sterker de kracht

Fasen en fasenovergangen

Mist

Mist ontstaat als waterdamp in de lucht condenseert

Dauw

Dauw ontstaat als waterdamp op voorwerpen condenseert

Rijp 

Als het de temperatuur onder het vriespunt ligt, ontstaat er rijp (kleine ijskristallen) i.p.v. dauw

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe luchtdruk ontstaat en deze meten.

Je kunt het verband tussen de hoogte en grootte van de luchtdruk uitleggen.

Je kunt gasdruk uitleggen en deze meten.

Je kunt de absolute druk berekenen als je de overdruk kent en andersom.

De luchtdruk

De luchtdruk

Hoe hoger je komt,

hoe lager de druk

Zie BINAS tabel 26

De luchtdruk meten

Met een barometer meet je hoe groot de luchtdruk is.

Druk

Druk is een grootheid: Hoeveel kracht drukt er op 1 m²

Het symbool:  p

De eenheid:     pascal (Pa)

1 Pa is hetzelfde als 1 newton per vierkante meter (N/m²)

1 bar = 100 000 Pa

1 mbar = 100 Pa = 1hPa

Hoge- en lagedrukgebieden

Hogedrukgebied: Luchtdruk is hoger dan omliggend gebied = goed weer

Lagedrukgebied: Luchtdruk is lager dan omliggend gebied = slecht weer

Gasdruk

Moleculen botsen tegen de wand aan.

Overdruk

Overdruk meet je met een manometer

Absolute druk = overdruk + luchtdruk

Leerdoelen

Je kunt de werking van een vloeistofthermometer en bimetaal uitleggen.

Je kunt het deeltjesmodel gebruiken om het verband tussen druk en temperatuur uit te leggen.

Je kunt het deeltjesmodel gebruiken om het absolute nulpunt uit te leggen en rekenen met de kelvinschaal.

Temperatuur

Temperatuur is een grootheid ( T )

 Hoe sneller de deeltjes bewegen, hoe hoger de temperatuur.

Thermometer

Als de temperatuur stijgt, zet de vloeistof in de buis uit.

Thermometer ijken

Bimetaalthermometer

Het ene metaal reageert sterker op temperatuurverschil, dan de andere.

Elektronische thermometer

Absolute nulpunt

De deeltjes staan stil. Er is dus geen druk. Dit is bij -273 graden Celsius

Kelvinschaal

T (in K) = T (in C) + 273

T (in C) = T (in K) - 273

Leerdoelen

Je kunt met een grafiek de hoogte van het
dauwpunt bepalen.

Je kunt uitleggen waar het dauwpunt van af hangt.

Je kunt stap voor stap beschrijven op welke manier
stapelwolken, bliksem en donder ontstaan.

Je het verschil beschrijven tussen mooiweerwolken
en buienwolken.

Het dauwpunt

• De lucht bevat water(gas)
• De maximale hoeveelheid kun je zien in de temperatuur - grafiek
• als de lucht afkoelt gaat het condenseren bij het dauwpunt

Hoe ontstaat dauw?

Hoe minder waterdamp, hoe kleiner het dauwpunt

Ontstaan van stapelwolken

Door temperatuurverschil ontstaat een luchtbel.

De luchtbel koelt af tot het dauwpunt en vormt een stapelwolk

Verschillende soorten wolken

Mooiweerwolk: weinig temperatuurverschil; de luchtbel stijgt niet zo snel.

Buienwolk: veel temperatuur verschil; de luchtbel stijgt snel.

Onweer

• Wanneer de luchtbellen zeer snel opstijgen kan er onweer ontstaan. 
• Dit komt omdat ijskristallen en
  waterdruppels langs elkaar
  bewegen en zo elektriciteit
  maken!

Begrippen uit deze les

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen