3.1 Leenheren, leenmannen en horigen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

3. Monniken en Ridders

Leenheren, leenmannen en horigen

Tijd van monniken en ridders (500 - 1000)

In het wit zie je een helm, zoals ridders die droegen. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster. Ridderschap en de christelijke kerk horen bij de Tijd van monniken en ridders.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

De Middeleeuwen

• De tijd na het Romeinse Rijk (Oudheid) en vóór de Nieuwe Tijd.

Onrustige tijden in Europa

500-800

Val West-Romeinse Rijk:

• Veel oorlogen
• Reizen gevaarlijk 
  
• Bevolking kromp
• Minder handel - minder geld in omloop

• Grote steden verdwijnen
  

Boeren gebonden aan de grond.

• Boeren waren gebonden aan de grond.
• als  een vrije boer kiest voor veiligheid wordt een pachtboer/ horige.
  
• lijfeigenen = slaven. Ook de slaven worden horigen. 

Het hofstelsel

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je uitleggen wat een domein is.

Aan het eind van deze les

Kun je uitleggen hoe het hofstelsel werkt

Het domein

Het landgoed van de heer bestond uit twee delen: 

1. Vroonland  

2. Hoeveland 

• In ruil voor het hoeveland moesten herendiensten worden gedaan en/of een deel van de opbrengst werd aan de heer betaald. 

1) Vroonland

- Privé-eigendom van de heer.

- Alle opbrengsten van deze akkers, weilanden en boomgaarden gingen naar de heer toe. 

- Hier staat het huis van de domein heer, een molen en een brouwerij. 

- Land wordt bewerkt door horigen zonder hoeve en lijfeigenen(slaven).

2) Hoeveland

- Verdeeld in kleine stukjes grond. 

- Horigen en vrije pachtboeren bewerkten dit land, maar het bleef eigendom van de heer. 

- Eigen dieren van de horigen mochten hier wel worden gehouden.

Het Domein van de heer.

1. Vroonland                 2. Hoeveland            3. Kerk.

vroonland=land van de heer.

Vroonland

Hofstelsel

Domein

Het hofstelsel:

Hofstelsel

Heer

Horige

Theorie

Domein: landgoed van de heer of klooster waaraan horigen zijn gebonden. 

Vroonland: Deel van het domein waar de heer woont.

Hofstelsel: Systeem waarbij ene deel van domein door de heer wordt gebruikt en het andere wordt geleend aan horige boeren.

Huiswerk:

Maken 3.1 

- Opdracht 1 t/m 5 

Feodalisme

Germaanse volkeren werden aangevoerd door krijgsheren. Deze krijgsheren worden koningen.

Theorie

• Koningen probeerden instellingen van het Romeinse Rijk  behouden. Dit lukte vaak niet: 

• Geen hoofdsteden;
• Te weinig  klerken (mensen die konden schrijven en lezen en verstand van bestuurszaken) 

Van Merovingers naar Karolingers

• Door erfrecht versplintert het rijk van koning Clovis 481-511 (Merovinger)

        -  Veel oorlogen en slecht bestuur

• Bestuur werd overgelaten aan hun hofmeiers. De Karolingers.
  

Het feodale stelsel onder Karel Martel

• Karel wilde een ruiterleger en een degelijk bestuur                                            
• Vazallen werden beloond met een leen                          
• De persoonlijke eed van trouw was gedurende het leven 

Karel de Grote beloonde  ook graven, hertogen en andere bestuurders met lenen. Zo ontstonden er in het bestuur feodale verhoudingen.

Gevolg: Verbrokkeling van de macht.

Het feodalisme/ leenstelsel

Na de dood van Karel de Grote:

• één zoon, Lodewijk de Vrome.
• kleinzonen delen het rijk op in 3 delen.
• leenmannen gaan hun gebied steeds meer als hun eigendom zien.
• macht gaat over van vader op zoon (erfelijk) , geen eed van trouw meer.

Maken 3.1 

- Opdracht 1 t/m 5 

- Opdracht 7 t/m 9

Missionarissen

• Rondreizende priesters met als doel mensen te bekeren tot het christendom

• Bonifatius / Willibrord