Zorg in de terminale fase

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Zorg in de terminale fase

11 oktober 2023 - Marian Bakker

Palliatieve zorg is een andere term voor zorg in de stervensfase

1. Ja
2. Nee

Bij mensen met dementie is het helaas te moeilijk om hun spirituele beleving in de stervensfase te ondersteunen omdat zij hun persoonlijke wensen en behoeften niet altijd meer duidelijk kunnen maken.

1. Ja
2. Nee

Uitleg

Het gaat bij spiritualiteit om alle mogelijke - van godsdienstige tot alledaagse - bronnen van inspiratie en ‘geraakt’ worden. Dit vraagt van professionals om zich met hulp van naasten te verdiepen in de persoon met dementie, er achter te komen wat nodig is en om te communiceren met alle zintuigen.

Lees meer over de stervensfase:

Kennisdossier Stervensfase en nazorg

Laatste levensfase bij dementie

De belangrijkste gezondheidsproblemen in de stervensfase hebben te maken met slikstoornissen, eetproblemen en longontsteking.

1. Ja
2. Nee

Toelichting

Een van de belangrijkste gevolgen van dementie is een slikstoornis. De persoon met dementie kan dan moeilijk slikken. Dat kan leiden tot eetproblemen. Een longontsteking komt ook vaak voor in een vergevorderd stadium van dementie en hangt vaak samen met een slikstoornis. De behandeling in de stervensfase is gericht op het achterhalen van de oorzaak en symptoombestrijding bedoeld om het leven zo dragelijk mogelijk te maken.

Lees meer: Voldoende eten en drinken bij dementie en Zorg en begeleiding bij dementie

Volg

De meest voorkomende symptomen rond het levenseinde zijn contracturen en doorligplekken.

1. Ja
2. Nee

Toelichting

De meest voorkomende symptomen zijn ademhalingsproblemen en pijn. Het is soms moeilijk te bepalen of iemand met dementie pijn heeft. Zelf kunnen ze dat niet (goed) meer aangeven. Maar de gezichtsuitdrukking, ademhaling, manier van bewegen en de geluiden die iemand met dementie maakt, kunnen je hiervan wel een indruk geven. Ook zijn mensen met dementie vaak angstig en onrustig.

Opnieuw zal de behandeling in de stervensfase gericht zijn op het achterhalen van de oorzaak en symptoombestrijding bedoeld om het leven zo dragelijk mogelijk te maken.

Het proces van Advance Care Planning (ACP) (of in het Nederlands ‘Proactieve zorgplanning’) kan het beste gestart worden zodra de stervensfase is ingegaan.

1. Ja
2. Nee

Toelichting

Advanced care planning is een proces dat mensen in staat stelt plannen te maken over hun toekomstige gezondheidszorg. Advance care planning is belangrijk bij mensen met dementie. Door vroeg in het dementieproces het gesprek aan te gaan, kunnen mensen nog beter aangeven wat ze graag willen rondom het einde van hun leven.

Bij mensen met dementie mag euthanasie worden uitgevoerd.

1. Ja
2. Nee

Toelichting

Euthanasie bij mensen met dementie is mogelijk als ze voldoen aan de zorgvuldigheidseisen. In de euthanasiewet staat dat een eerder opgesteld schriftelijk verzoek het mondelinge verzoek kan vervangen. Toch ligt dit bij mensen met dementie ingewikkeld. De arts moet overtuigd zijn dat er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de persoon met dementie.

Palliatieve sedatie

Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een zorgvrager in de laatste levensfase. 

Het doel van palliatieve sedatie is het lijden verlichten. 

Medische handeling -> houden aan richtlijnen

Richtlijn: palliatieve sedatie 

Schrijf in onderstaand overzicht welke lichamelijke symptomen je in de laatste levensdagen kunt ervaren en welke signalen hierbij thuis horen.

Welke signalen, symptomen duiden op de stervensfase?

Culturele verschillen

Niet alle friezen heten Douwe!

• Niet iedereen uit hetzelfde land of met hetzelfde geloof heeft dezelfde overtuiging
• Spreken over staken van behandeling of versterven is niet voor iedereen vanzelfsprekend

Wat kun je doen?

• Gesprek aangaan over wensen en behoeftes
• Denk buiten je eigen kaders
• Bespreek met elkaar waar de mogelijkheden liggen 

Criteria voor het aanbreken van de stervensfase

 De bewoner:

• komt niet meer uit bed

• is subcomateus

• is slechts in staat slokjes te drinken

• is niet langer in staat tabletten in te nemen.

Informeren van naasten

Informeer de naasten over de markering van de stervensfase

Informeer de naaste wat zij kunnen verwachten

De reguliere medicatie wordt gestaakt, leg uit waarom

Symptoombestrijding

Inventariseer wensen en behoeftes voor de laatste fase en direct na overlijden

Informeer de naaste over de mogelijkheden die binnen de instelling zijn (waken, waakmand, maaltijden)