Dementie en benaderingswijzen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

lesdag 29 ZSM 

dementie en benaderingswijzen 

Vormen van dementie

• Ziekte van Alzheimer, 200.000 mensen 
• Vasculaire dementie, 50.000 mensen
• Lewy-body dementie, 30.000 mensen
• Fronto-temporale dementie, < 5.000 mensen
  
  
• Er zijn meer dan 50 vormen van dementie.

Fasen van dementie

1. Lichte dementie - bedreigde ik - cognitieve fase
2. Matige dementie - verdwaalde ik - emotionele fase
3. Ernstige dementie - verborgen ik - psychomotore fase
4. Diepe dementie - verzonken ik - zintuigelijke fase.

Bedreigde ik - cognitieve fase

verlies van mogelijkheden als gevolg van cognitieve stoornissen (met name geheugen- en orientatiestoornissen)

Wat moet je doen?

• Angst en onveiligheidsgevoelens proberen te verminderen
• Juist aandacht schenken aan vaardigheden die niet achteruit zijn gegaan
• Realiteits orientatie (client informeren over concrete werkelijkheid om hem heen) 

Mensen met Lewy Body en vasc dementie hebben vaak in de gaten dat ze cognitief achtergaan.

!e symptoom = vergeetachtigheid.

Mensen voelen zich in de steek gelaten door hun geheugen en zijn daardoor angstig.

Kunnen eigen leven niet meer goed organiseren.

Ervaren omgeving als vijandig en geven anderen de schuld als het mis gaat. Zijn achterdochtig. 

Aan gezicht en lichaam is spanning goed af te lezen, kijken fel en hun houding is stijf met gespannen spieren. 

Behoefte aan vaste routine en structuur. Nieuwe situaties gaan ze het liefst uit de weg. Gaan ook niet graag om met andere verwarde mensen. 

Verdwaalde ik - emotionele fase

Client raakt steeds meer gedesorienteerd en

verdwaalt in de wereld en het eigen verleden.

Wat moet je doen?

• houvast bieden
• dagelijkse leefomgeving structureren
• zoveel mogelijk aansluiten bij interesses en behoeften van client 

Verborgen ik - psychomotore fase

Client verdwijnt in de eigen innerlijke wereld en heeft geen tijdsbesef meer. Contact met omgeving gaat verloren. 

Wat moet je doen?

• aanbod aansluiten op directe zintuigelijke behoeften (warmte, rust, prettige sfeer) en beleving (warm/koud, honger/dorst, pijn) van de client. 
• Rustige, prikkelarme leefomgeving creeren 

Verzonken ik - zintuigelijke ervaring

Besef van zichzelf en leefomgeving gaat helemaal verloren. Nauwelijks nog sprake van zichtbare emoties. Beleving van dingen is grotendeels zintuiglijk. Communicatie is niet meer mogelijk. 

Wat moet je doen?

• Inspelen op lichamelijk behoeften
• Lichamelijk contact maken (koesteren), praten (zacht, rustig - woorden zijn niet belangrijk)
• Prettige zintuiglijke prikkels aanbieden  

Benaderingswijzen

• ROB (Realiteits Oriëntatie Benadering)
  
• Reminiscentie
  
• Validation
  
• Warme zorg
  
• Snoezelen

ROB - bij beginnende dementie

Realiteitsoriëntatie training of benadering

Doelstelling:

- mens met dementie ervaart ondersteuning in denken en onthouden

- mens met dementie ervaart zichzelf als "IK" met een unieke identiteit en individualiteit 

- mens met dementie ervaart zijn omgeving als veilig door vaste structuur die hem helpt de werkelijkheid te ordenen 

Aanwijzingen dmv plaatjes of grote tekst op deur, agenda of white board voor structuur, jaargetijden gebruiken in de omgeving, eigen spulletjes in kamer 

ROB - richtlijnen 

 1. Rustige omgeving, zonder haast en stress

2. Maak gebruik van routine, voorspelbaarheid

3. Heldere eenvoudige antwoorden geven, eenvoudige en duidelijke vragen stellen

4. Herinner bewoner aan tijd, plaats en persoon

5. Iedere nieuwe procedure uitleggen voordat je het bewoner zelf laat doen

6. Ruim de tijd geven om antwoord te geven

7. Bewoners zijn gevoelig voor gevoelstoon in de communicatie. Het gaat niet alleen om wát je zegt

maar nog belangrijker is hóe je het zegt

8. Toon oprechte belangstelling

9. Combineer vriendelijkheid en beleefdheid met zakelijkheid

10. Doe het allemaal consequent

https://www.mariet-op-dementie-avontuur.nl/over-dementie/benaderingswijzen/362462_realiteit-orientatie-benadering

Aanwijzingen dmv plaatjes of grote tekst op deur, agenda of white board voor structuur, jaargetijden gebruiken in de omgeving, eigen spulletjes in kamer 

Reminiscentie 

• Praten over het verleden, ophalen van herinneringen 
• Levensboek
  
• Geuren kunnen herinneringen ophalen
• Negatieve herinneringen (luisterend oor, empathie) 

Validation - laatste fase dementie

• Warme zorg 
• Aansluiten bij de beleving (zachte kleuren, meubels uit leefwereld van vroeger, muziek van vroeger)
• Gevoel van nabijheid, vertrouwdheid en veiligheid te geven - hierdoor vermindering van stress en spanning 

Naomi Feil

1932-2023

Warme zorg

• Behoefte aan hechting
  
• Veiligheid en geborgenheid
  
• Vertrouwde omgeving

Snoezelen

• Gebruiken naast andere benaderingen 
• Zintuiglijk contact
  
• Kussens knuffels
  
• Zachte muziek
  
• Gedempt licht

Andere benaderingswijzen

• Bewegen met ouderen
  
• Contactclowns
  
• Theater
  
• Zintuigentuin
• Strandkamer
• Muziek
  
• …
  

belevingsgericht contact vaardigheden

Belevingsgerichte zorg begint altijd met het maken van contact, het leggen van een verbinding.

Wanneer je in de zorg werkt zijn er de hele dag door momenten waarin je contact hebt met de bewoner.

verbale vaardigheden

1. gevoelens benoemen

2. verkennende vragen stellen (open vragen stellen, je wil meer weten)

3. herhalen 

4. samenvatten 

5. meerduidigheid (als je iemand niet kunt bestaan en niet weet wat er bedoeld wordt kun je iets zeggen, wat alles kan betekenen) Bv bij robotdier zeggen wat is lief

6. gebruik maken van herinneringen bv namen van kinderen opnoemen en niet afmaken, maar dat bij de client laten 

https://www.mariet-op-dementie-avontuur.nl/over-dementie/belevingsgericht-contact/569697_verbale-vaardigheden-om-contact-te-maken-5

Bewegen voor mensen met dementie

Bewegen heeft een gunstige invloed op het brein

Communicatie met mensen met dementie:

1. Maak je bekend
2. Leg contact met aandacht
3. Houd het simpel
4. Let op iemands reactie
5. Bevestig gevoelens
6. Ken iemands levensloop

7. Deel complimentjes uit
8. Neem mensen met dementie serieus
9. Vraag niet naar feiten van vandaag of gisteren
10 Toon betrokkenheid.

Welk cijfer geef je deze les?

110