Dementie en benaderingswijzen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Beginnende dementie

Gevorderde dementie

Laatste fase dementie

Validation

RealiteitsOriëntatie Benadering (ROB)

Reminiscentie

Dementie en benaderingswijzen

F1

leerdoelen

• De meest voorkomen vormen van dementie
• Diverse benaderingsmethoden
  
• Toepassen eigen kennis

Welke kenmerken van dementie
ken je?

Hoeveel vormen van dementie zijn er?

1. Meer dan 15
2. Meer dan 25
3. Meer dan 35
4. Meer dan 50

Vormen van dementie

• Ziekte van Alzheimer --> 70% 
• Vasculaire dementie
• Lewy-body dementie
• Fronto-temporale dementie --> jong dementerenden
  
  
• Er zijn meer dan 50 vormen van dementie...

Is dementie te behandelen?

1. Ja, maar alleen Alzheimer.
2. Ja, met de juiste medicatie
3. Nee, we kunnen niks voor de patiënt betekenen.
4. We kunnen niet genezen, maar wel vertragen.

Ziekte van Alzheimer

• Sluipend begin
• Kortetermijngeheugen is als eerste aangetast
• Taalstoornissen
• Desoriëntatie in tijd, plaats en persoon
• Eiwitophoping in zenuwcellen in de hersenen

Het brein en ziekte van Alzheimer

Vasculaire dementie

• Plotseling begin, schoksgewijs verloop
• Traagheid in denken, spreken en handelen
• Wisselend functionerend geheugen
• Vaak gevolg van TIA's of CVA

Lewy-body dementie

• Begint met aandachtsproblemen en Parkinsonachtige verschijnselen (traag en stijf)
• Vaak snel verloop
• Veelal wanen en hallucinaties
• Eiwitafzettingen in de hersenschors

Fronto-temporale dementie

• Begint vaak met heftige gedragsverandering
• Obsessief dwangmatig gedrag (tikken, kloppen)
• Veranderde persoonlijkheid
• Hersencellen in frontaalkwab (gedrag) en temporaalkwab (taal) sterven af

Vasculaire dementie kan het gevolg zijn van

1. Een hartinfarct
2. Een longembolie
3. Een beroerte

Hoe verloopt Vasculaire dementie?

1. Stapsgewijze achteruitgang
2. Geleidelijke achteruitgang
3. Onvoorspelbaar
4. Niet bekend

Kan iemand met dementie nog autorijden?

1. Ja, totdat de persoon zelf aangeeft dat het niet meer wil.
2. Nee, omdat de omgeving het niet meer verantwoord vindt.
3. Ja, maar wel pas na een beoordeling van het CBR met o.a. een rijtest

Ziekte van Alzheimer

Vasculaire dementie

Lewy-body dementie

Fronto-temporale dementie

Schoksgewijs verloop

Gedragsverandering

Sluipend begin

Wanen en hallucibaties

Fasen dementie

Dementie is een terminale ziekte; de levensverwachting is gemiddeld acht jaar.

Slechts 14%  van de dementerenden komt in de laatste fase van dementie, omdat mensen met dementie een kortere levensverwachting hebben

Vroege fase dementie

De eerste verschijnselen van dementie verschillen per persoon en per ziekte. Ze ontstaan meestal geleidelijk en zijn subtiel.

Midden fase dementie

Tijdens de middenfase van dementie worden de symptomen erger en breiden zich uit. 

Dagelijkse handelingen van tandenpoetsen tot aan autorijden gaan moeizamer. 

De persoon met dementie wordt steeds afhankelijker omdat het niet altijd meer lukt om vanzelfsprekende handelingen zelfstandig uit te voeren

Midden fase dementie

Tijdens de middenfase van dementie worden de symptomen erger en breiden zich uit. Dagelijkse handelingen van tandenpoetsen tot aan autorijden gaan moeizamer. De persoon met dementie wordt steeds afhankelijker omdat het niet altijd meer lukt om vanzelfsprekende handelingen zelfstandig uit te voeren

Midden fase dementie

Tijdens de middenfase van dementie worden de symptomen erger en breiden zich uit. Dagelijkse handelingen van tandenpoetsen tot aan autorijden gaan moeizamer. De persoon met dementie wordt steeds afhankelijker omdat het niet altijd meer lukt om vanzelfsprekende handelingen zelfstandig uit te voeren

Late fase dementie

Meestal duurt het jaren voordat deze fase aanbreekt. In dit stadium van dementie zijn de hersenen dusdanig beschadigd dat zelfstandig functioneren niet meer mogelijk is. De persoon met dementie is afhankelijk van de omgeving. 

Late fase dementie

Meestal duurt het jaren voordat deze fase aanbreekt. 

In dit stadium van dementie zijn de hersenen dusdanig beschadigd dat zelfstandig functioneren niet meer mogelijk is. 

De persoon met dementie is afhankelijk van de omgeving. 

Fasen van dementie

1. Lichte dementie - bedreigde ik - cognitieve fase
2. Matige dementie - verdwaalde ik - emotionele fase
3. Ernstige dementie - verborgen ik - psychomotore fase
4. Diepe dementie - verzonken ik - zintuigelijke fase

Bedreigde ik - cognitieve fase

• Inprenting ↓
  
• Desoriëntatie in tijd
  
• Angst
  
• Confabuleren 

Verdwaalde ik - emotionele fase

• Korte termijn geheugen ↓
  
• Desoriëntatie in plaats
  
• Gevoelsleven vervlakt
  
• Onrust, dwalen
  
• Verstoord dag-nacht ritme

Verborgen ik - psychomotore fase

• Desoriëntatie in persoon
  
• In het verleden leven
  
• Verbale mogelijkheden ↓
  
• Motoriek verstoord

Verzonken ik - zintuigelijke ervaring

• Geen contact mogelijk
  
• Bedlegerig
  
• Incontinent
  
• Motorische onrust
  
• Persevereren (herhalen)

Emotionele fase

Zintuigelijke fase

Psychomotore fase

Cognitieve fase

Welke benaderingswijzen
bij dementie ken je?

Benaderingswijzen

• Belevingsgerichte zorg
• ROB (Realiteits Oriëntatie Benadering)
  
• Reminiscentie
  
• Validation
  
• Warme zorg
  
• Snoezelen

5 groepen

- onderzoek wat de benaderingswijze inhoud

- welk doel heeft de benaderingswijze

- voor welke fase van dementie kun je de benaderingswijze inzetten?

- noem voorbeelden en hulpmiddelen

https://btsg.nl/belevingswereld-centraal/ 

Presenteer jullie benaderingswijze aan de groep en docent

ROB - bij beginnende dementie

• Realiteitsoriëntatie training of benadering
  
• Groeps ROB bv. dagopvang
  
• 24-uurs ROB individueel.

Reminiscentie 

• Praten over het verleden
  
• Levensboek
  
• Reminiscentie museum of boek

Validation - laatste fase dementie

• Bevestigen, bekrachtigen
  
• Aansluiten bij de beleving

Naomi Feil

1932-2023

Warme zorg

• Behoefte aan hechting
  
• Veiligheid en geborgenheid
  
• Vertrouwde omgeving

Snoezelen

• Zintuiglijk contact
  
• Kussens knuffels
  
• Zachte muziek
  
• Gedempt licht

Andere benaderingswijzen

• Belevingsgerichte zorg
• PDL
• Clownswerk
• Zintuigentuin
• Belevingstafel
• Muziek
  
• …
  

Tips voor communicatie met mensen met dementie:

1. Maak je bekend
2. Leg contact met aandacht
3. Houd het simpel
4. Let op iemands reactie
5. Bevestig gevoelens
6. Ken iemands levensloop

7. Deel complimentjes uit
8. Neem mensen met dementie serieus
9. Vraag niet naar feiten van vandaag of gisteren
10 Toon betrokkenheid

samen dementievriendelijk =

GOED

G = geruststellen

O = Oogcontact maken

E = Even meedenken

D = Doe het positief

Je kan in eigen woorden vertellen:

• Wat de meest voorkomen vormen van dementie zijn
• Hoe het verloop van dementie is/
  welke fasen er zijn
• Diverse benaderingsvormen toelichten
  
  
• En nu zelf toepassen...

Welk cijfer geef je deze les?

110

Schema met benaderingswijze

https://studentalbeda.sharepoint.com/:w:/r/sites/STU-Onderwijs-vig-vp/_layouts/15/Doc.aspx?sourcedoc=%7BEC347FCC-63BC-43DB-809E-8DC31B86B8C5%7D&file=03-LA-ANTW-Schema-benaderingsvormen-DC.docx&action=default&mobileredirect=true