NU Ned 1F 2F Deel B Formuleren H1.2 Verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H1 Formuleren - 1.2 verwijswoorden

Leerdoel

Je leert over verwijswoorden

Verwijswoorden

Een tekst wordt saai als je steeds dezelfde woorden gebruikt. Voorbeeld: Jan gaat zwemmen. Jan gaat zich daarom omkleden. 

Verwijswoorden

Om saaiheid in een tekst te voorkomen gebruiken we verwijswoorden. 

Wat zijn verwijswoorden ook alweer?

Dit zijn woorden als: hij, hem, ze, zij, die, dit, deze, jouw, u, ons, waar, daar, ervan, erop, daarin...

Verwijswoorden

Verbanden tussen woorden en zinnen kunnen aangegeven worden met verwijswoorden.

• hij, ze, zij, het
• hem, haar, het
• deze, die, dat, dit
  
• dat en wat

Lastige verwijswoorden

Er zijn ook een paar lastige verwijswoorden:

• dat of wat;
  
• waar + voorzetsel 
• voorzetsel + wie
• hen of hun; (deze behandelen we nu niet in deze paragraaf)

Verwijswoorden

Kies het juiste verwijswoord:

mannelijk/vrouwelijk? Kijk in het woordenboek.

het-woorden (onzijdig)	het, zijn	dat, dit
de-woorden (mannelijk)	hij, hem, zijn	die, deze
de-woorden (vrouwelijk)	zij/ze, haar	die, deze
meervoud	zij/ze, hen, hun	die, deze

In deze paragraaf

In deze paragraaf bespreken we vooral de verwijswoorden 

- deze - die - dit - dat - wat -

- voorzetsel + wie - waar + voorzetsel -  

- hij - zijn - zij/ze - haar - 

ze - hun

het - zijn

de-woorden

de-woorden verwijs je met 'deze' en 'die'

deze = hier

die = daar

het-woorden

het-woorden verwijs je met 'dit' en 'dat'

dit = hier

dat = daar

Vb.

Kijk, dat is nou een huis dat ik graag zou kopen.

Kijk, dit is nou een huis dat ik graag zou kopen. 

verwijzen naar zinnen

Verwijs je terug naar zinnen, dan gebruik je 'dat' en 'wat'

Verwijzen naar zinnen met 'dat'

Dat verwijst naar de voorgaande zin.

- Koen heeft mij uitgenodigd voor zijn verjaardag.  Dat vind ik leuk!

Verwijzen naar zinnen met 'wat'

Er zijn 4 bekendste gevallen waarin 'wat' wordt gebruikt.

Verwijzen naar zinnen met 'wat'

1. Na vage woorden als: alles, enige, dat(gene), (n)iets en veel.

- Zij heeft alles gedaan wat in haar vermogen lag.

- Dit is het enige wat we kunnen doen.

- Is er nog iets wat ik voor je mee moet nemen?

- Er is nog veel wat ik je niet heb kunnen vertellen.

Verwijzen naar zinnen met 'wat'

2. Na woorden als het goede, het minste.

Dit zijn zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden (vb. 'het vreemde') en de overtreffende trap (het mooiste, het eerste, het minste).

Vb.

- Zijn kwade eigenschappen vallen in het niet bij al het goede wat hij doet.

Kun jij een verhaal vertellen over het mooiste wat jij ooit hebt meegemaakt?

- Dat is het eerste wat je moet doen.

Verwijzen naar zinnen met 'wat'

3. Bij een verwijzing naar een hele zin.

- Hij bleef maar naar me kijken, wat ik natuurlijk helemaal niet prettig vond.

- Hij veranderde het voorstel, wat we goed vonden.

Verwijzen naar zinnen met 'wat'

4. Als de verwijzing een soort bijvoeging in de zin opent.

- Vrijetijdswetenschap, wat mij eigenlijk geen studie lijkt, wordt nu op steeds meer hogescholen gedoceerd.

- Ze draaiden daar alleen maar jazz, wat ik geen prettige muziek vind.

Verwijzen met 'voorzetsel + wie'

Je kunt met het woord  'wie' verwijzen naar een persoon:

met wie

voor wie

over wie

door wie

in wie

voorbeelden

- Dat is het meisje met wie ik bevriend ben. 

- Dat is de agent door wie ik was gearresteerd.

- Dat is de donor van wie ik een nieuw orgaan kreeg. 

Verwijzen met 'waar + voorzetsel'

Je kunt met het woord  'waar' verwijzen naar een dier of ding:

- waarmee - waartegen  - waarvoor  - waardoor

- waarover - waarin - waarna - waarlangs - 

voorbeelden

- Dat is het paard waarvoor ik bang ben. 

- Dat is de paal waartegen ik botste.

Hij met 'zijn'

'zijn' verwijs naar het bezit van het mannelijk geslacht.

- Ben gaat zwemmen en hij neemt zijn duikbril mee. 

Zij met 'haar'

'haar' verwijst naar het bezit van het vrouwelijk geslacht.

- Als mijn tante komt, neemt ze haar hond mee. 

Zij met 'hun'

'hun' verwijst naar het bezit van meer mensen.

- Als de leerlingen klaar zijn, mogen ze aan hun huiswerk beginnen.  

Het met 'zijn'

'zijn' verwijst naar onzijdige onderwerpen (het-).

- Het rugbyteam bepaalde zijn eerste beker. 

- Het comité heeft in zijn vergadering een besluit genomen.

- Ons koor is trots op zijn dirigent.

Je gebruikt verwijswoorden om...

1. ... het moeilijker te maken voor de lezer.
2. ... de tekst korter te maken.
3. ... meer afwisseling in de tekst te krijgen.

Wat is een verwijswoord?

1. Een woord dat een schuldige aanwijst
2. Een groepje woorden.
3. Een woord dat verwijst naar een ander woord of stukje tekst.
4. Een woord dat gebruikt wordt om de tekst beter leesbaar te maken.

Hij, die, deze, zijn zijn verwijswoorden voor een

1. mannelijk de-woord meervoud
2. vrouwelijk de-woord enkelvoud
3. mannelijk de-woord enkelvoud
4. onzijdig het-woord enkelvoud

De verwijswoorden: "het/zijn"
verwijzen naar....

1. een "het" woord
2. een "de" woord

Wat is geen verwijswoord?

1. de
2. deze
3. het
4. dat

De verwijswoorden: "zij/ze en haar"
verwijzen naar....

1. een man/jongen
2. een vrouw/meisje

Het, dit, dat zijn verwijswoorden.
Ze verwijzen naar:

1. de-woord enkelvoud
2. het-woord enkelvoud

Wat zijn verwijswoorden?

1. Maar, omdat, hierom
2. Hij, zij, die
3. Zijn, worden, hebben
4. De, het, een

Voorbeelden van verwijswoorden zijn...

1. Waarom, zoals, soms...
2. Hij, zij, het, die...

Verwijswoorden...

1. geven een verband aan in de tekst.
2. geven een eigenschap aan.
3. geven aan dat iets van iemand is.
4. verwijzen naar iets in de tekst.

Wat is geen verwijswoord?

1. Ze
2. Dit
3. Erop
4. Ik

Verwijswoord

omdat 

dus

hoewel

en

hij 

zij

die

dat

VERWIJSWOORDEN

SIGNAALWOORDEN

Omdat

Hoewel

Die

zij

Signaalwoord

Verwijswoord

omdat 

dus

hoewel

en

hij 

zij

die

dat

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Het drumstel is van Davids vader, 

maar ________ gebruikt ________ niet meer.

deze

die

dit

dat

hij

zij

het

ze

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

‘Wil je ________ naar de glasbak brengen?’, vraagt Ryan,

terwijl ________ de lege flessen aan Luuk geeft.

deze

die

dit

dat

hij

zij

het

ze

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Onno krijgt een vreemd mailtje binnen.

_________ denkt dat  ________ spam is.

deze

die

dit

dat

hij

zij

het

ze

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Vera doet het trucje voor.    ________  zegt:

‘Zo moet je ________ doen.’

deze

die

dit

dat

hij

zij

het

ze

www.cambiumned.nl

Leren voor het instellingsexamen

- Je gebruikt verwijswoorden juist

Je bent nu klaar!