dna technieken 3.8 bvj max

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 3: BS 8: DNA-technieken

  Welkom in de toekomst

Leerdoelen

Leerdoel

3.8.1 Je kunt enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven. (SE)

Dankzij de kennis over DNA kunnen organismen worden ingezet om ons te helpen. Bijvoorbeeld door bacteriën medicijnen voor ons te laten maken.

Biotechnologie

Bij allerlei technieken worden organismen gebruikt om producten voor mensen te maken. 

De verzamelnaam voor deze technieken is biotechnologie. 

Sommige vormen van biotechnologie zijn al heel oud, bijvoorbeeld gist gebruiken om brood te bakken of schimmels gebruiken om kaas te maken. 

Hierbij gebruiken mensen de organismen zoals ze zijn, zonder ze te veranderen.

 Recombinant-DNA-techniek

Bij andere technieken worden de erfelijke eigenschappen van organismen wel veranderd. 

recombinant wil zeggen opnieuw combineren dna

Met recombinant-DNA-technieken kun je DNA van de ene soort overbrengen naar het DNA van een andere soort.

Recombinant-DNA techniek

• DNA van de ene soort overbrengen naar een andere soort.
• Eigenschappen kunnen overgebracht worden.

Crispr-cas-techniek

Sinds 2015 wordt de crispr-cas-techniek gebruikt. 

Met crispr-cas kun je heel nauwkeurig in het DNA ‘knippen en plakken’.

Dit is een vorm van gene editing (gen-aanpassing).

Gene editing wordt gebruikt om genen te repareren, te verwijderen of juist toe te voegen in het DNA van een organisme

gentherapie

 In de gezondheidszorg wordt crispr-cas ingezet voor gentherapie. 

Gentherapie is het gebruik van gene editing om kapotte genen te repareren. 

De techniek kan bijvoorbeeld gebruikt worden om erfelijke bloedziekten te genezen.

Genetische modificatie:

Het aanpassen van erfelijke eigenschappen bij organismen door de mens wordt genetische modificatie genoemd.

 

Een genetisch gemodificeerd organisme noem je transgeen. 

Meestal zijn het bacteriën en schimmels die genetisch worden gemodificeerd, maar soms ook planten en dieren.

Opdrachten

 basisstof 3.8

1 tm 3

Genomics

Genomics: 

De studie van het gehele DNA van een organisme met alle genen die daarop liggen

Toepassing:

-Ziektes (vroegtijdig) opsporen

-Behandeling/medicatie op maat

-Fokkerijen/veeteelt

Opdracht: 

Moord oplossen

Opdracht: Aan wie van de 4 test-personen is de verdachte waarschijnlijk het meest verwant? 

Uitwerking