Casus 2 Bronnen en 3 Grenzen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud

De Geo 3 VMBO-KGT

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud 

Wat gaan we doen?

• Herhaling spullen in de klas
  
• Herhaling Bronnen van energie: H4, H5, H6
• Uitleg: Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied?
• Opdrachten maken en samenvatten

Lesdoelen (+Finish WB 106-107 en Begrippen LB 90-91)

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud 

Herhaling spullen in de klas

Wat heb je tijdens de les nodig?

• Leerboek + werkboek (wordt uitgedeeld) + schrift
• Gevulde etui met pennen en kleurtjes
  
• Laptop + oortjes

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud 

Herhaling Bronnen van energie: H4, H5, H6

H4: Energie in Nederland	H5: Energie in Frankrijk	H6: Energie in Brazilië
§1: Hoeveel en welke energie wordt verbruikt? §2: Hoe ontstaan fossiele brandstoffen? §3: Wat zijn de nadelen van fossiele brandstoffen? §4: Welke hernieuwbare energiebronnen worden verbruikt in Nederland? §5: Hoe wil Nederland overstappen op duurzame energie?	§1: Hoeveel en welke energie verbruikt Frankrijk? §2: Hoe werkt kernenergie? §3: Wat zijn de nadelen van kernenergie? §4: Hoe zie je het trasport van energie(bronnen) in het landschap?	§1: Hoe gaat het met Brazilië? §2: Hoe voorziet Brazilië in de toenemende energiebehoeften? §3: Wat zijn de voordelen en nadelen van suikerriet als hernieuwbare energiebron? §4: Hoe bereikbaar is energie voor de inwoners van São Paulo?

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud 

Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied?

Het Amazoneregenwoud heeft een grote biodiversiteit van dieren, planten en micro-organismen.

Geluiden uit natuurgebieden: Sabalillo reservaat in de nacht, Peru

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud 

Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied?

Het Amazoneregenwoud heeft een grote biodiversiteit van dieren, planten en micro-organismen.

Dit komt door het tropisch klimaat 

• Rond de evenaar is het altijd erg warm       warme lucht stijgt       warme lucht koelt boven de aarde af        de koude lucht verzamelt zich als wolk       de koude lucht regent het hele jaar uit.
• Veel planten = veel opgeslagen CO2. Het kappen van bomen leidt tot klimaatverandering.
• Doordat er heel veel leven is, is de bodem juist onvruchtbaar! Dode planten en dieren worden direct boven de grond 'opgegeten'.
  

= één seizoen tussen de 18 en 20 °C met 1 tot 3 droge maanden

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud 

Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied?

Planten, dieren en micro-organismen zijn gewend aan één seizoen het hele jaar rond. Het is dus lastig om je aan te passen aan veranderingen. Het regenwoud wordt dus bedreigt. Zie dit als een neerwaartse spiraal:

Ontbossing: ruimte maken voor landbouw en mijnbouw

Planten, dieren en micro-organismen hebben geen leefomgeving meer (habitat)

Biodiversiteit neemt af

Geen dode dieren en planten meer om van te eten

Bodem heeft nooit voedsel opgeslagen = onvruchtbaar

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud

Maken samen in de klas

Opdracht 5b en 2

Nodig: leerboek LB 84-85, werkboek WB 100-101 en schrift

Deelvraag

Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied?

Casus Het Amazonegebied

C1: Het Amazoneregenwoud

Maken en samenvatten

Hoe?

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	C1	LB 84-85
Maken WB	C1: 2 (ipv atlas gebruik google), 3, 4, 5b en 6b-c	WB 100-101
Samenvatten	Leerdoelen en begrippen C1	WB 106 LB 91

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

De Geo 3 VMBO-KGT

• Boeken op tafel
• Huiswerk open
• Inloggen LessonUp

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Wat gaan we doen?

• Huiswerk bespreken en herhaling C1
• Uitleg: Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud?
  
• Opdrachten maken en samenvatten

Lesdoelen (+Finish WB 106-107 en Begrippen LB 90-91)

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Huiswerk

Herhaling

• Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied?

Lezen LB	C1	LB 84-85
Maken WB	C1: 2 (ipv atlas gebruik google), 3, 4, 5b en 6b-c	WB 100-101
Samenvatten	Leerdoelen en begrippen C1	WB 106 LB 91

Waarom wordt het
regenwoud gekapt, denk je?

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud?

Er wordt regenwoud gekapt om ruimte te maken voor:

• mensen (kolonisatie)
• landbouw
• infrastructuur (rivieren, wegen en spoorwegen)
• hernieuwbare energiebronnen: waterkracht
• winning van natuurlijke hulpbronnen

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud?

Aan de ene kant kun je zeggen: het is belangrijk om het regenwoud te beschermen.

Aan de andere kant kun je zeggen: Brazilië mag het regenwoud gebruiken om rijk te worden.

vanaf 5:44

tot 9:09

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Maken samen in de klas

Opdracht 4, 5 en 7

Nodig: leerboek LB 86-87, werkboek WB 102-103, schrift, laptop en Youtube-link

Deelvraag

Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud?

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Maken en samenvatten

Hoe?

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	C2	LB 86-87
Maken WB	C2: 1, 2, 3, 4, 5 ( nodig), 6 en 7	WB 102-103
Samenvatten	Leerdoelen en begrippen C2	WB 107 LB 91

Youtube

Casus Het Amazonegebied

C3: Inheemse volken

De Geo 3 VMBO-KGT

• Boeken op tafel

Casus Het Amazonegebied

C3: Inheemse volken

Wat gaan we doen?

• herhalen C2
• Uitleg: Hoe gaat het met de inheemse volken in het Amazonegebied?
  
• Opdrachten maken + bespreken

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud?

Er wordt regenwoud gekapt om ruimte te maken voor:

1)

2)

3)

4)

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud?

Er wordt regenwoud gekapt om ruimte te maken voor:

• mensen (kolonisatie)
• landbouw
• infrastructuur (rivieren, wegen en spoorwegen)
• hernieuwbare energiebronnen: waterkracht
• winning van natuurlijke hulpbronnen

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud?

Aan de ene kant kun je zeggen: het is belangrijk om het regenwoud te beschermen.

Aan de andere kant kun je zeggen: Brazilië mag het regenwoud gebruiken om rijk te worden.

vanaf 5:44

tot 9:09

Casus Het Amazonegebied

C2: Het tropische regenwoud verdwijnt

Herhaling

• Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud?

Maken

Aangepaste opdracht 7, WB 103 + LB

1. Zoek 2 artikelen over 'ontbossing' in Brazilië op.
2. Onderstreep/Kleur met groen alle woorden en zinnen die je herkent.
3. Leg uit waarom de gebieden uit de twee artikelen wordt ontbost. Kies uit: kolonisatie, landbouw, infrastructuur, waterkracht en/of natuurlijke hulpbronnen.
   

Leg uit waarom de gebieden uit de twee artikelen wordt ontbost. Kies uit: kolonisatie, landbouw, infrastructuur, waterkracht en/of natuurlijke hulpbronnen.

Casus Het Amazonegebied

C3: Inheemse volken

Hoe gaat het met de inheemse volken in het Amazonegebied?

Geschiedenislesje:

• Zuid-Amerika kende eigen culturen, zoals de inca's. 
• 1492: Columbus komt aan in de Cariben en Zuid-Amerika                                                                              Het was al bewoond, dus hij heeft Zuid-Amerika niet ontdekt!

• West-Europa koloniseert kust Zuid-Amerika, veel Zuid-Amerikanen sterven
• 18e en 19e eeuw: kolonisten trekken naar de binnenlanden                                                                          op zoek naar goud e.a. grondstoffen

• 1822: Brazilië werd onafhankelijk (van Europeanen)
• 1930-1984: Brazilië werd een dictatuur 
• Eind 20e eeuw: steeds meer rechten voor inheemse volkeren

Opg 1: 148

Casus Het Amazonegebied

C3: Inheemse volken

Hoe gaat het met de inheemse volken in het Amazonegebied?

Inheemse bevolking

• ongeveer 0,4% v/d Brazilianen behoort tot een inheemse cultuur
• Elke volk heeft eigen leefgewoonten: nomaden (trekken rond), semi-nomaden (blijven een paar jaar op dezelfde plek wonen) en mensen die lang op één plek wonen.
• Nu 'indianen' genoemd, want indios is het Portugese woord voor inheemse bevolking
• FUNAI: bescherming van indiaanse cultuur en belangen
• 13% Brazilië in handen van inheemse volken
• volkeren in reservaten worden bedreigd  

vanaf 2:22

tot 9:28

Waarom inheemse bevolking/reservaten bedreigd?

1) geen nieuwe reservaten aangewezen

2) Illegale houtkap / aanleg akkers

3) stimuleren mijnbouw

Casus Het Amazonegebied

C3: Inheemse volken

Maken samen in de klas

Opdracht 2, 3 en 4

Nodig: leerboek LB 88-89, werkboek WB en atlas

Samenwerken alleen op fluistertoon. GEEN TELEFOONS!

Deelvraag

Hoe gaat het met de inheemse volken in het Amazonegebied?

Casus Het Amazonegebied

C3: Inheemse volken

Maken 

Hoe?

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	C3	LB 88-89
Maken WB	C3: 2, 3, 4, 5 (atlas nodig)	WB

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

De Geo 3 VMBO-KGT

• Boeken op tafel
• Huiswerk open
• Inloggen LessonUp

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

Wat gaan we doen?

• Herhaling Casus het Amazonegebied
• Herhaling Grenzen en identiteit: H7, H8, H9
• Uitleg: Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?
  
• Opdrachten maken en samenvatten

Lesdoelen (Finish WB 160-161 en Begrippen LB 132-135)

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

Herhaling Grenzen en identiteit: H7, H8, H9

H7: Grenzen en identiteit in Nederland	H8: De Europese Unie en Europa	H9: Grenzen en identiteit in Rusland
§1: Wat hebben grenzen en identiteit met elkaar te maken? §2: Welke grenzen bestaan er in Nederland? §3: Hoe zit het met verschillen identiteiten? §4: Hoe werken de contracten over de grens? §5: Hoe kunnen we ondanks grenzen toch samenleven?	§1: Waarom is er een Europese Unie? §2: Hoe sterk is de Europese identiteit? §3: Wat is de toekomst van Noord-Ierland? §4: Welke uitdagingen zijn er aan de grens van de Europese Unie?	§1: Hoe is Rusland opgebouwd? §2: Hoe leven de verschillende minderheden in Rusland? §3: Welke rol spelen natuurlijke hulpbronnen in Rusland? §4: Wat is er aan de hand op de Krim?

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?

Drie voorbeelden van rendierjagende Europese inheemse noordpoolvolkeren

Nentsen in Rusland

Sami in Lapland

(Noorwegen/Zweden/Finland)

Inuit in Groenland/Canada

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?

De inheemse volkeren zijn de afgelopen eeuwen onderdrukt. Zij hebben zich nu verenigd in de Arctische raad om op te komen voor hun rechten.

De cultuur en gebruiken van deze volkeren in het noordpoolgebied wordt bedreigd door klimaatverandering; ze kunnen bijvoorbeeld bepaalde planten niet meer eten, niet meer jagen op rendieren en geen eten meer delen in grote gezinnen.

Maar klimaatverandering biedt ook nieuwe kansen: verbeterde toegang tot natuurlijke hulpbronnen, nieuwe transportmogelijkheden en opkomend toerisme. 

Casus Het noordpoolgebied 

C1: Minderheden

Maken en samenvatten

Deelvraag

• Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?

Lezen LB	C1	LB 126-127
Maken WB	C1: 2, 3, 4 (schooltv.nl nodig), 5 , 6 (schooltv.nl nodig)	WB 154-155
Samenvatten	Leerdoelen en begrippen C1	WB 160 LB 135

Casus Het noordpoolgebied

C2: Claims

De Geo 3 VMBO-KGT

• Boeken op tafel
• Huiswerk open
• Inloggen LessonUp

Casus Het noordpoolgebied

C2: Claims

Wat gaan we doen?

• Huiswerk bespreken en herhalen C1
• Uitleg: Waarom claimen landen een stuk van het noordpoolgebied?
  
• Opdrachten maken en samenvatten

Lesdoelen (Finish WB 160-161 en Begrippen LB 132-135)

Casus Het noordpoolgebied 

C2: Claims

Huiswerk

Herhaling

• Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?

Lezen LB	C1	LB 126-127
Maken WB	C1: 2, 3, 4 (schooltv.nl nodig), 5 , 6 (schooltv.nl nodig)	WB 154-155
Samenvatten	Leerdoelen en begrippen C1	WB 160 LB 135

Casus Het noordpoolgebied

C2: Claims

Waarom claimen landen een stuk van het noordpoolgebied?

Casus Het noordpoolgebied 

C2: Claims

Maken en samenvatten

Deelvraag

• Waarom claimen landen een stuk van het noordpoolgebied?

Lezen LB	C2	LB 128-129
Maken WB	C2: 1, 2abc, 3 , 4 , 6 (schooltv.nl nodig)	WB 156-157
Samenvatten	Leerdoelen en begrippen C2	WB 160 LB 135

Casus Het noordpoolgebied

C3: De toekomst

De Geo 3 VMBO-KGT

• Boeken op tafel
• Huiswerk open
• Inloggen LessonUp

Casus Het noordpoolgebied

C3: De toekomst

Wat gaan we doen?

• Huiswerk bespreken
• Uitleg: Hoe ziet de toekomst van het noordpoolgebied eruit?
  
• Opdrachten maken en samenvatten

Lesdoelen (Finish WB 160-161 en Begrippen LB 132-135)

Casus Het noordpoolgebied 

C3: De toekomst

Huiswerk

Herhaling

• Waarom claimen landen een stuk van het noordpoolgebied?

Lezen LB	C2	LB 128-129
Maken WB	C2: 1, 2 a bc , 3, 4 , 6 (schooltv.nl nodig)	WB 156-157
Samenvatten	Leerdoelen en begrippen C2	WB 160 LB 135

Casus Het noordpoolgebied

C3: De toekomst

Hoe ziet de toekomst van het noordpoolgebied eruit?

• Bevolking: sociale dimensie          inheemse bevolking + immigranten voor industrie
• Economie: economische dimensie         natuurlijke hulpbronnen, transport en toerisme     
• Natuur: fysische dimensie         beschermen van de bedreigde natuur
• Politiek: politieke dimensie         strijd om de noordpool + bescherming natuur en inheemsen

Sociale dimensie:
De bestaande inheemse bevolking groeit door economische migranten

Welke positieve en negatieve gevolgen zijn er?

Casus Het noordpoolgebied

C3: De toekomst

Toekomst: inheemse bevolking + economische migranten

sociale dimensie
positief gevolg	negatief gevolg

• groeiende economie trekt                                                                                                 migranten aan: economische groei

De vraag is: wie mag er in het noordpoolgebied gaan en blijven werken? De inheemse volkeren, de immigranten of een mix?

• groeiende economie trekt migranten aan: inheemse bevolking wordt lokaal een minderheid en verliest autonomie

Economische dimensie:
Er worden steeds meer natuurlijke hulpbronnen gewonnen en de transportsector groeit.

Welke positieve én negatieve gevolgen zijn er?

Casus Het noordpoolgebied

C3: De toekomst

Toekomst: natuurlijke hulpbronnen (primaire sector), transportsector en toerisme

economische dimensie
positief gevolg	negatief gevolg

• steeds makkelijker om bij natuurlijke hulpbronnen en kortere vaarroutes te komen
• economische groei voor het land
• werkgelegenheid en welvaart voor lokale bevolking

• aanbod > vraag, dus de olieprijs daalt
• economie van het land krimpt
• lokale bevolking blijft met gesloten fabrieken en schulden zitten
• milieuvervuiling en klimaatverandering

Casus Het noordpoolgebied

C3: De toekomst

Toekomst: voor wie of wat is het noordpoolgebied te gebruiken?

Politieke dimensie	Fysische dimensie (natuur)
onzeker	onzeker

• Hoe lang blijft de strijd om de noordpool doorgaan? 
• Worden er afspraken gemaakt waar iedereen het mee eens is? Of is er één grote economische winnaar?
• Krimpt of groeit de autonomie van de inheemse volkeren?

• Milieuvervuiling en klimaatverandering heeft invloed op de hele Aarde.  
• Het behouden van de natuur brengt toerisme, wat ook leidt tot economische groei.
• Kunnen het winnen van natuurlijke hulpbronnen, transport, toerisme en de autonomie van inheemse volkeren naast elkaar kunnen bestaan?

Casus Het noordpoolgebied 

C3: De toekomst

Maken en samenvatten

Deelvraag

• Hoe ziet de toekomst van het noordpoolgebied eruit?
• Vanuit de sociale, economische, fysische en politieke dimensie

Lezen LB	C3	LB 130-131
Maken WB	C3: 2 , 3 , 4, 5	WB 158-159
Samenvatten	Leerdoelen en begrippen C3	WB 161 LB 135

Leerdoelen

De Geo 3 VMBO-KGT

• Tafels in toetsopstelling
• Alleen pen op tafel

Casus Het Amazonegebied

Leerdoelen

C1: Het Amazoneregenwoud	C2: Het tropisch regenwoud verdwijnt	C3: Inheemse volken
Waarom is het Amazoneregenwoud een bijzonder natuurgebied? WB 106 LB 84-85	Hoe verdwijnt het tropisch regenwoud? WB 107 LB 86-87	Hoe gaat het met de inheemse volken in het Amazonegebied? WB 108 LB 88-89

Casus Het noordpoolgebied

Leerdoelen

C1: Minderheden	C2: Claims	C3: De toekomst
Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied? WB 160 LB 126-127	Waarom claimen landen een stuk van het noordpoolgebied? WB 160-161 LB 128-129	Hoe ziet de toekomst van het noordpoolgebied eruit? WB 161 LB 130-131