WiNL_Par_2.2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Wonen in Nederland

Domein Leefomgeving

Deelvragen 2.2

Welke omstandigheden bepalen de waterafvoer van een rivier?

Waardoor gaat de waterafvoer veranderen?

Wat zijn de gevolgen van grotere extremen in de waterafvoer?

Waar of niet waar? Het debiet van een rivier is het verschil tussen de hoogste en laagste waterafvoer.

1. Waar
2. Niet waar

Welk begrip hoort bij de volgende definitie:

de hoeveelheid water die een rivier afvoert gemeten in m3/s

1. Regiem
2. Debiet

Debiet= hoeveel m3 water per sec. voorbij stroomt

Dommel

Tongelreep

Debiet

Het debiet geeft aan hoeveel water er per seconde door een rivier stroomt.

Debiet (m /s)   =   Doorsnede (m  )   x   Stroomsnelheid (m/s)

3

2

Het debiet van de Dommel is 14 m³/s. Dat van de Tongelreep 0,75 m³/s
Welke stroomt het snelste?

1. De Dommel
2. De Tongelreep
3. Dat kun je zo niet zeggen

Debiet en regiem van de Rijn

Het debiet is het afgevoerde water in m3 per seconde. 

1

Hier is het debiet van de Rijn weergegeven voor een jaar op 2 plaatsen: Helemaal stroomopwaarts bij Basel en stroomafwaarts bij Lobith (waar de Rijn vanuit Duitsland Nederland binnen komt). 

Actueel debiet Lobith 

2

Het verschil van het debiet door een jaar heen wordt het regiem genoemd. Een onregelmatig regiem betekent dat er sommige delen van het jaar sprake is van een hoog debiet en andere delen van het jaar een laag debiet. 

3

Hier is het debiet van de Rijn weergegeven voor een jaar op 2 plaatsen: Helemaal stroomopwaarts bij Basel en stroomafwaarts bij Lobith (waar de Rijn vanuit Duitsland Nederland binnen komt). Het verschil van het debiet door een jaar heen wordt het regiem genoemd. Een onregelmatig regiem betekent dat er sommige delen van het jaar sprake is van een hoog debiet en andere delen van het jaar een laag debiet.  

Waarom is het debiet van de Rijn bij Lobith (NL) groter dan bij Basel (Zw)

Wat is de relatie (hoe ... hoe) tussen stroomgebied en debiet?

relatie tussen stroomgebied en debiet

Hoe beantwoord je zo'n vraag?
Stap 1: Noteer beide definities
Stroomgebied: gebied dat al z'n water afvoert op 1 hoofdrivier.
Debiet: De hoeveelheid water die wordt afgevoerd in m3/sec

Relatie: Hoe groter het stroomgebied, hoe groter het debiet

Debiet en regiem

Debiet: de hoeveelheid water 

                die een rivier afvoert

                 (in m3/sec)

Regiem: schommelingen in de 

                   waterafvoer

• Waarom schommelt regiem?

Regiem afhankelijk van

• Klimatotologische omstandigheden (neerslag/verdamping)
• Voeding: smeltwater / regenwater
• Doorlatendheid bodem (sponswerking)
• Aanwezigheid begroeiing (sponswerking)

Regiem

Debiet: verschil tussen max. 

en min. bij de Rijn kleiner dan 

bij de Maas. Waarom?

Nu dijken

▪️ winterdijk —> ligt op de verder van de rivier af, hoog

▪️ zomerdijk —> ligt dichtbij de rivier, lager

In de winter = 

íets met piping dijk

Dijken

• Deltawet: bestand tegen waterstand 1:1250 jaar
• Maar ....... die waterstand die eerder eens in de 1250 jaar voorkwam komt nu vaker voor. Waarom
• Intensivering / Verstening / Klimaatverandering

Hogere waterstanden

Ook in de zomer!

Oosterhout gld. Nederland, 7 juni 2013.Camping De Grote Altena, vanwege hoogwater is de aan de Waal gelegen camping deels ontruimd. 

Lagere waterstanden

Prioriteiten in tijden van droogte. Wat komt eerst? Wat als laatste?

Verdringingsreeks

Grondwater

Niet al het grondwater is zoet.

Waardoor hebben polders in West-Nederland veel last van verzilting?

1. door bemaling van de polders
2. door de infiltratie van oppervlaktewater in de duinen
3. door de toenemende neerslag
4. door opwaartse stroming van zoet water

Verzilting

Doordat men het zoete grondwater oppompt / wegpompt komt er alleen nog maar zout water omhoog. 

Dit zorgt voor het zouter worden van de bodem. 

Waarom is de kans op verzilting door zeewater in de zomer het grootst?

Regelmatig dijkcontrole

Weektaak

WiNL 

H2 §1: vraag 3, 4, 5, 6, 7

H2 §2: vraag 2, 3, 4, 6, 7

2b

Wordt het regiem van een rivier door infiltratie regelmatiger of onregelmatiger?

• regelmatiger: 
• Doordat water wegzakt in de bodem, wordt er minder water tegelijkertijd door de rivier afgevoerd. 
• Verschil in waterstand tussen hoog en laag daardoor kleiner.

4

In welk seizoen valt in de regio Bonn gemiddeld de meeste neerslag? Geef twee redenen waarom de kans op wateroverlast in die periode toch niet zo groot is.

Meeste neerslag in de zomer

Toch minder kans op wateroverlast:

• 
  In de zomer is de verdamping groot vanwege de hoge temperaturen.
• In de zomer nemen planten veel water op.