8.1 opgroeien

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

8.1 Opgroeien

Voordat we beginnen...

• Meneer (Toon) ter Horst 
  
• 25 jaar, Utrecht
  
• Gedragsbiologie, Universiteit Utrecht
  
• Muziek luisteren en maken
  
• Quizzen maken

Wat is jullie favoriete muziek nummer?

Opbouw van de les

1. Introductie  ✓
2. Voorkennis: plaatjes 
3. Theorie: interactieve les 
4. Korte pauze
5. Vragen uit boek
6. Quizvragen
7. Vooruitblik

Jongens of meisjes?

Hoe heet deze hormoonklier?

In welke fase is/komt dit jongetje?

Aan het eind van deze les weet je...

• Welke levensfasen er zijn
• Hoe lichamelijke veranderingen ontstaan
• Waardoor je zo hard groeit in de pubertijd

Welke levensfasen zijn er?

• Iedere levensfase verandering = ontwikkeling      
• Lichamelijke ontwikkeling: verandering van het lichaam, je wordt: (1) langer en zwaarder, (2) meer spiermassa, (3) kraakbeen wordt bot (4) structuur van je huid verandert
• Geestelijke ontwikkeling: je verstand (hersenen) verandert, bijvoorbeeld een baby leert gezichten herkennen of een volwassene kan voor zichzelf koken
  

Hoort het bij lichamelijke of geestelijke ontwikkeling?

De baby herkent zijn oma.

1. Geestelijk
2. Lichamelijk

Zet onderstaande begrippen in de juiste volgorde van jong naar oud:
schoolkind - volwassene - baby - puber - kleuter - adolescent - peuter - oudere

Lichamelijke verandering

• Lichamelijke verandering ontstaat door hormonen (regelstoffen die berichten doorgeven)
  
• Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren zoals de hypofyse
• Een van de hormonen is groeihormoon waardoor je groeit in de puberteit

Hormoonklier

Hypofyse

Hoe noemen we de hormoonklier die ervoor zorgt dat je verandert tijdens de puberteit?

Via wat komen hormonen bij je organen?

Groei tijdens Puberteit

• Hypofyse maakt groeihormoon, komt in bloed en het bot reageert
  
• Groei door celdeling (elke cel wordt twee cellen) en celgroei (groter worden van cellen)
  
• Groei vindt plaats in groeischijven
  

Groeischijf

"Platte lagen kraakbeen met kraakbeencellen die snel delen en groeien."

Groeispurt

Groeispurt & Stoppen

"Fase waarin extra veel groeihormoon wordt aangemaakt in de puberteit. In deze periode groei je sneller"

• Duurt langer bij jongens of meisjes?
  
• Komt eerder bij jongens of meisjes

• Groei stopt als kraakbeen verandert in bot (verkalkt)
  

Wat is een groeischijf?

1. Een gewricht waardoor je ledematen kunnen scharnieren
2. Een laagje kraakbeen dat snel afbreekt, volzuigt met bloed en dan uitzet
3. Een fase in je leven waarin extra veel groeihormoon wordt aangemaakt waardoor je sneller groeit
4. Platte lagen kraakbeen met kraakbeencellen die snel delen en groeien.

Mannen gemiddeld langer dan vrouwen, want:

1. De groei gaat sneller 
   
2. De groeispurt gaat langer door
   
3.  Bij jongens begint de groeispurt later -> 

• Jongens zijn dus al meer gegroeid als de groeispurt begint 
  

Opbouw van de les

1. Introductie  ✓
2. Voorkennis: plaatjes ✓
3. Theorie: interactieve les ✓
4. Korte pauze
5. Vragen uit boek
6. Quizvragen
7. Vooruitblik

5 minuten pauze

15 minuten boost!

Opdrachten 10.1 (p. 189 uit het werkboek)

De punten quiz

• Aan het einde van elke les 3 vragen
  
• Ik kijk vragen na 
  
• Op willekeurig moment een tussenstand
  
• Leerling met meeste punten bij mijn laatste les krijgt een prijs
  

1) Verandering in de bouw van een organisme noemen we...

A) Ontkieming

B) Ontwikkeling

C) Wijziging

D) Aanpassing

2) Wat is jouw volgende levensfase?

A) Oudere

B) Kind

C) Adolscent

D) Volwassene

3) Wat is geen rede dat mannen langer zijn?

A) De groei gaat sneller 

B) De groeispurt begint eerder

C) De groeispurt gaat langer door

D)  Bij jongens begint de groeispurt later 

Voor de volgende les

Afmaken opdrachten 10.1 (p.189 t/m p.197)

Volgende onderwerp: Puberteit