H13.1 les 1 Scheidingsmethoden en reagentia

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Scheidingsmethoden en reagentia

NOVA H13 Analysetechnieken

H13.1 Analyse en Onderzoek - les 1

leerdoelen

• Je kunt aangeven op welk principe een scheidingsmethode berust en aangeven welk type mengsel je ermee kunt scheiden
  
• Je weet met welk reagens je CO2, H2O, SO2 en zetmeel aantoont en welke waarneming je dan doet 

herhalen scheidinsmethoden

op school: wie puzzelt het snelst de tabel scheidingsmethoden in elkaar?

thuis: neem de tabel van de volgende dia 

over en probeer in te vullen zonder gebruik 

te maken van het boek

afronden scheidingsmethoden

Van elke scheidingsmethode is een kort filmpje te zien in deze les. Je kunt deze zelf (thuis) via de gedeelde les bekijken, als je een methode nog eens wilt herhalen.

Bekijk het volgende filmpje:

- welk soort mengsels kun je scheiden met filteren?

- op welk verschil berust filteren?

- wat is bij deze proef het residu? en wat het filtraat?

Bekijk het filmpje:

- wat voor soort mengsels kun je op deze manier scheiden?

- van welk verschil in stofeigenschap maak je gebruik?

In het volgende filmpje scheiden ze een mengsel van een zwarte en een blauwe stof: 

wat is het verschil tussen deze stoffen?

Pak je tabel erbij en bekijk het volgende filmpje

1.3

Try this at home!

Op het volgende filmpje is te zien dat je thuis ook heel eenvoudig een chromatografie-proefje kan uitvoeren.

Probeer het ook eens!

Neem wel water-uitwasbare stiften ;-)

Van welke kleuren is de inkt in een zwarte stift een mengsel?

DEMO

hoe stroomt het water door de koelbuis?

waarvoor dient de themometer?

wat is het residu?

wat is het destillaat?

1.3

Met welke methode kun je deze mengsels scheiden?

gas

mengsel

suspensie

emulsie

vloeistofmengsel 

(homogeen)

oplossing van

vaste stof

wassen

adsorberen

indampen

bezinken

destilleren

centrifugeren

filtreren

extraheren

blokschema's

Bij alle productieprocessen ontstaan mengsels van reactieproducten, omdat er bijvoorbeeld nevenproducten ontstaan of omdat één van de beginstoffen niet volledig heeft gereageerd. Er zijn dus altijd scheidingsstappen nodig.

De verschillende stappen in een productieproces kun je overzichtelijk weergeven in een blokschema

Opgave 1

Teken in je schrift het blokschema voor het maken van suiker uit suikerbieten volgens het beschreven proces

Hierna volgt een filmpje met de uitwerking, dat je zelf (thuis) kunt bekijken via de gedeelde les als je meer uitleg nodig hebt. 

Een begin van een juist antwoord kan er als volgt uit zien:

Reagens

Een reagens is een stof waarmee je een andere stof kunt aantonen. Het reagens reageert met die stof en geeft dan een kenmerkende kleurverandering.

Eisen reagens

1. selectief: het reagens toont slechts één stof aan

2. gevoelig: het reagens toont al een heel klein beetje stof aan

De antwoorden van deze sleepvraag staan op blz 63 in je boek

Wit Kopersulfaat

Kalkwater

Joodoplossing

Zetmeel

Water

Zwaveldioxide

Koolstofdioxide

Helder oplossing kleurt troebel wit

kleurt blauw

heldere gele oplossing ontkleurt

wit kopersulfaat

kalkwater

joodwater

wit kopersulfaat

kalkwater

joodwater

wit kopersulfaat

kalkwater

joodwater

wit kopersulfaat

kalkwater

joodwater

eigen werk

Leer de scheidingsmethoden en reagentia

Maak opgave 1 af 

Maak opgave 2,5 en 6a

de uitwerking van opgave 5 vind je in de gedeelde les op de volgende dia's

opgave 5

Geef de vergelijkingen van de aantoningsreacties:

a. jood + SO2: redoxreactie mbv halfreacties (Binas 48)

b. kalwater + CO2 : zuurbase reactie en neerslag (Binas 49 + 45)

c. wit kopersulfaat + water : hydraat, kristalwater

(Binas 65)

jood + SO₂

I₂ = OX, SO₂ = red ->

OX:     I₂    + 2e          -->   2I^-                                                 1x

RED: SO₂ + 2H₂O   --> SO₄^2- + 4 H⁺ + 2e                    1x

                                                                                                              

I2 + SO2 + 2H2O   --> 2I- +  SO42- + 4H+

kleurverandering:

I₂ = OX, SO₂ = red ->

OX:     I₂    + 2e          -->   2I^-                                                 1x

RED: SO₂ + 2H₂O   --> SO₄^2- + 4 H⁺ + 2e                    1x

                                                                                                              

I2 + SO2 + 2H2O   --> 2I- +  SO42- + 4H+

kleurloos

geel

kalkwater + CO2

kalkwater = Ca2+(aq) + 2OH-(aq)

CO2 in water = CO2(aq) = CO2(aq) + H2O(l) = H2CO3(aq)

kalkwater + CO2

kalkwater = Ca2+(aq) + 2OH-(aq)

CO2 in water = CO2(aq) = CO2(aq) + H2O(l) = H2CO3(aq)

zuur, staat 2 H+ af

base, 1 OH- neemt 1 H+ op

reactievergelijking:

H2CO3(aq) +  2 OH-(aq) -->  CO32-(aq) + 2 H2O(l)

2 H+

waarom wordt het kalkwater troebel?

Het kalkwater wordt troebel:

H2CO3(aq) +  2 OH-(aq) -->  CO32-(aq) + 2 H2O(l)

                           Ca2+(aq) + CO32-(aq) --> CaCO3(s)

Het gevormde carbonaat vormt een slecht oplosbaar zout met de Ca2+ ionen in kalkwater

wit kopersulfaat + water

Wit kopersulfaat kan kristalwater opnemen in het ionrooster. 

Blauw kopersulfaat is een hydraat: CuSO4.5H2O(s)

CuSO4(s)   +  5 H2O(l)   --> CuSO4.5H2O(s)

   wit                                                       blauw