1.11 De invloed van de EU op de landbouw in Nederland en Polen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

1.11 De invloed van de EU op de landbouw in Nederland en Polen

H1 Globalisering

Domein Wereld

H5

Landbouw zijn alle activiteiten in de complete productieketen van planten en dieren tot de consumptie ervan: van de grond tot de mond.

Ontwikkelingen in de landbouw

• Gemondialiseerd
• Geïndustrialiseerd

Boerderij -> boerenbedrijf

Actoren

• Boeren: primaire productie landbouwproducten
• Agribusiness: bedrijven die zorgen voor de rest van de productie (opslag, distributie, verwerking etc.)
• Overheden en internationale organisaties: regels, controle en voedingsadvies. 
• Consument: bepaalt wat er gekocht wordt, dus ook wat er geproduceerd wordt. 

Gevolgen:

• Boeren kunnen de concurrentie niet aan
• Boeren blijven innoveren

-> Nederland op een na grootste voedselexporteur

               Nederland                     VS. 

Polen

Er zijn nauwelijks verschillen in landgebruik. Polen heeft meer landbouwgrond

Ruimtegebruik

Nederland: 41.543 km2

                         17 miljoen inwoners

                         54% agrarisch, druk van bebouwing en water 

Polen:          312.679 km² (7x groter dan Nederland)

                        38 miljoen inwoners

                        50% van de ruimte gebruikt voor de landbouw

GLB

Nederland: 

Sinds 1963 steun voor moderne, grootschalige bedrijfsvoering.

-> Schaalvergroting

Polen:

Sinds 2004 lid. Hervormde GLB (minder steun).

-> Verdubbeling inkomens, schaalvergroting (extensiever dan NL)

Grondgebonden landbouw

= landbouw die afhankelijk is van het land voor de teelt van (voeder)gewassen, weidegang of mestafzet 

(in tegenstelling tot intensieve landbouw zoals bio-industrie en glastuinbouw)

Landbouw

Productiviteit van de landbouw = opbrengst per ha, per dier of per persoon

Polen en Nl verschillen wbt structuur en productiviteit

Polen was lang communistisch: veel kleine bedrijven, na 1989 kwam pas de marktwerking op gang en 2004 toetreding tot EU

NL:  al sinds 1963 subsidies voor grootschaligere bedrijfsvoering

De kleinste bedrijven in NL zijn intensief, terwijl die in Polen extensief zijn

Intensief

Extensief

Gevolg

Alles moet dus zo effectief mogelijk --> gevolg is schaalvergroting --> grote bedrijven met intensieve veeteelt of landbouw

--> megastallen, kassen, etc.

Maar is dat altijd goed? --> volgende filmpje

Polen treedt toe tot de EU

Door de toetreden van Oost-Europese landen tot de EU (2004) was er angst voor te veel aan landbouwsteun voor deze landen --> aanpassing van GLB: minder subsidies.

Door de toetreding zijn de Oost-Europese landen gegroeid

Schaalvergroting zowel in NL als in Polen, maar productiviteit ligt in Polen nog lager

Wat heb je geleerd van deze LessonUp?