Van Gogh workshop

• Mentorles
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vincent van Gogh

Vraag: Wat weten jullie al over Vincent? 

Instructie werkvorm: Leerlingen kunnen antwoorden via hun mobiel. Deze werkvorm kan ook zonder mobiel worden uitgevoerd. Daarbij worden de antwoorden op het digibord geschreven (klik daarvoor op het potlood-icoon).

Fact or fiction

How well do you know Vincent van Gogh?

Vertel: Vincent van Gogh is een wereldberoemd kunstenaar. Misschien bestaan er daarom zo veel verhalen over hem. Maar wat is daarin feit, en wat is daarin fictie? Dat ontdekken we in deze les via een quiz.

(Bespreek indien nodig de begrippen 'feit' en 'fictie'.)

Was Vincent a lonely artist?

1. Yes, he was very lonely
2. No, he had many friends and acquaintances

Vraag een aantal leerlingen het gekozen antwoord toe te lichten. Bespreek daarna het goede antwoord (B): Vincent was niet eenzaam. Hij had veel (kunstenaars-)vrienden waarmee hij op pad ging en ideeën uitwisselde. En als ze niet bij elkaar in de buurt waren, correspondeerden ze per brief met elkaar.

Op de volgende slides staan voorbeelden van enkele vrienden van Van Gogh.

Vincent lonely? Fiction!

Did Vincent have a relation with a prostitute?

1. No, he was only interested in art.
2. Yes, with Sien. He lived together with her.

Vraag een aantal leerlingen het gekozen antwoord toe te lichten. Bespreek daarna het goede antwoord (B): Vincent heeft inderdaad een relatie met een prostituee gehad. Hij woonde met haar en haar kinderen in Den Haag.

Yes, Vincent did have a relationship with a prostitute. Fact!

Feit dus. Bewijs hiervoor is onder andere terug te vinden in de correspondentie tussen de broers.

Was Vincent poor?

1. No, he had sufficient money.
2. Yes, he didn't have enough.

Vraag een aantal leerlingen het gekozen antwoord toe te lichten. Bespreek daarna het goede antwoord (A): Vincent verdiende zelf bijna niets. Toch hoefde hij niet op een houtje te bijten. Vincent had inkomsten uit diverse bronnen.

Ga naar de volgende slide voor de toelichting.

Vincent poor? Fiction!

Is it true that Vincent took the ear he cut off to a brothel?

1. No, he burried it close to 'the yellow house' in a park.
2. Yes, completely true.

Vraag een aantal leerlingen het gekozen antwoord toe te lichten. Bespreek daarna aan de hand van de volgende slide het goede antwoord (B).

He did bring his ear to a woman in a brothel. Fact!

What do you think, is 'Korenveld met kraaien' Vincents last painting?

1. No.
2. Yes.

Vraag een aantal leerlingen hun antwoord toe te lichten. Alle antwoorden zijn goed, want er is gevraagd naar een mening.

Vertel daarna dat dit niet Vincents laatste werk is, ook al werd dit wel lang gedacht. De dreigende lucht met kraaien en het doodlopende pad zouden vooruitwijzen naar zijn naderende dood. Dit is echter een hardnekkige mythe.

Korenveld met kraaien Vincents last work? Fiction!

De mythe dat Korenveld met kraaien het laatste stuk is, is ontstaan door Irving Stone's geromantiseerde biografie over Vincent 'Lust for life' (1934). De gelijknamige film (1956) heeft de mythe versterkt.

Round 1: Stress and studypressure

What is Vincents mood in this painting?

Werkvorm: leerlingen kunnen individueel hun antwoord geven via hun device of door hun hand op te steken. 

Bespreek de antwoorden. Laat leerlingen onderbouwen hoe ze tot hun antwoord kwamen. Stel de vraag: waaraan zie je dat Vincent ... stemming heeft? (denk bijv. aan de stand van zijn ogen, zijn mond, zijn houding, maar ook kleurgebruik. Er is geen goed of fout.

Assignment: keeping all the balls up

First step

Write down as a group on the worksheet what things give you stress. Draw a circle around each thing to make a 'ball'. Vary the size of the balls if it fits for you as a group: more stress? bigger ball. Less? smaller ball.

Second step.

Consider for each ball who could potentially help you with it. Write it beside the ball.

Vincent as an example

Let op: het gaat om dit moment. Over een paar maanden kunnen er weer hele andere dingen in de cirkels staan. 

Round 2:

sombre feelings

What feeling does this painting give you?

What feeling does this painting give you?

Assignment: your timeline

Think about this schoolyear. Follow the three steps in order, and write it down on your worksheet.

Example

Draw a horizontal line with all the months.

1

In each month, note the good and the difficult things. Good things above the line, difficult things blow. Finished? What do you notice?

2

Draw a line (graph) through the months, showing which feeling was more important for you.

3

Kies deze opdracht, of de opdracht op de volgende slide. Beiden kan ook. 

Iedereen doet deze opdracht voor zich. Daarna eventueel uitwisselen in duo's. Tenslotte klassikaal bespreken (op hoofdlijnen). 

Round 3:

friendship and looking for help

How and where can you ask for help if you have any problems?

Assignment: compliments

Intro

Do you ever receive compliments? What does that do to you? What does that do to the compliment giver?

Give a compliment

Give a compliment to someone from your group of six. Write all compliments down on the worksheet.

Keep in mind:

• Don't give it to someone you have given one to before.
• Be honest.
• Be clear and to the point.

What kind of effect did it have on all of you?

Kunstenaar Vincent van Gogh

Titel Zelfportret als schilder

Datering 1887 - 1888

Locatie Parijs, Frankrijk

Collectie Van Gogh Museum, Amsterdam

Round 4:

Van Gogh and haiku

Vertel: Dit is een schilderij van Vincent van Gogh. Als ik zou moeten vertellen over wat ik zie op dit schilderij, of over wat er op dit schilderij gebeurt, dan kan ik daar een heleboel woorden bij gebruiken. Maar het kan ook heel kort, luister maar... Ga vervolgens door naar de volgende slide. 

Zelfportret als schilder, 1887 - 1888

A man with red hair

Puts small stripes in his visage

on coloured linen

Lees het gedicht voor. Vraag: - Wie weet welke dichtvorm dit is? > Het is een haiku, een dichtvorm die bedacht is in Japan. - Wie kan het lettergrepenschema benoemen? - Is het een goed gedicht over dit schilderij? Waarom wel, of niet? Of gaat het misschien meer over de maker? Of over allebei?

a - man - with - red - hair

puts - small - stripes - in - his - vi - sage

on - col - oured - li - nen

Bespreek vervolgens de opbouw van het gedicht: drie regels, met lettergrepenschema 5 - 7 - 5. Vertel dat het bij haiku's gaat het om het aantal lettergrepen, niet om het aantal woorden. Sta eventueel nog even stil bij het afbreken van woorden, en hoe iets soms anders kan klinken dan je het meestal schrijft: 'stree - pjes' vs. 'streep - jes'.

A haiku consists off

three lines, with syllable scheme:

5

7

5

Toon deze samenvatting even kort alvorens naar het volgende voorbeeld te gaan. Is de klas al bekend met haiku's, dan is dit een goed moment om afwijkende lettergrepenschema's (zie: VOORBEREIDING - differentiatie) te introduceren. Met de schrijftool onderaan de pagina kunnen de cijfers worden doorgestreept en aangepast.

The smell of the land

On a warmer summer's day

Tickles in my nose

Lees de haiku met de klas. Vraag: Is het een goed gedicht over dit schilderij? Waarom wel, of niet? Licht toe dat haiku's ook over een gevoel kunnen gaan dat je bij een schilderij hebt. Vraag een leerling om op het digibord de lettergrepen aan te geven. (Korter lettergrepenschema? Vraag leerlingen dan hoe deze haiku anders zou kunnen. Bijvoorbeeld: De geur van stro - op een zomerdag - kietelt mijn neus; 4-5-4)

Haiku-tips

• Look and ask: What do I see? What is happening? What feeling does it give me?
• Will a reader in your haiku recognize the painting?
• Drie regels, lettergrepenschema 5 - 7 - 5
• https://www.haikusyllablecounter.com/
  

Bespreek nog even kort de belangrijke punten bij het maken van een haiku. Benoem dat het niet noodzakelijk is dat alle vragen 'beantwoord' worden. De vragen zijn een hulpmiddel bij het zoeken naar woorden en zinnen. Ander lettergrepenschema? Met de tekenfunctie rechtsonder kan het schema worden doorgestreept en veranderd.

Worksheet assignment

Pick one of the paintings. As a group, try and write a haiku about the painting. Write it down on your worksheet.

Vertel dat de leerlingen nu (alleen of in tweetallen) een haiku gaan maken bij een ander schilderij van Vincent. Ze kunnen kiezen uit de voorbeelden op het digibord. Toon daarna met ca. 10 seconden per slide de individuele werken, en vraag de leerlingen om vooral goed te kijken. Bij ieder schilderij staat in de bijbehorende notities een voorbeeld van een haiku, dat naar eigen inzicht wel of niet als voorbeeld kan worden ingezet.

Round 5:

Conclusion

Worksheet assignment

Look at the worksheet you started at. Look at each part. As a group find a conclusion, a take-away, for the entire worksheet. Write it down in the, empty, centre square.

Vraag: Hoe heet het kleurcontrast dat Vincent in dit werk gebruikte?

Klik op de hotspot voor het antwoord.

Landschap bij avondschemering, 1890.