Verbranding en Ademhaling BS 1.5 & 1.6

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

1.5 Gezonde luchtwegen 

& 

1.6 Roken

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat je zelf kunt doen om je luchtwegen gezond te houden.
  
• Je kunt beschrijven wat hooikoorts is.
• Je kan de schadelijke effecten van tabaksrook op je lichaam kunnen beschrijven.

Problemen met ademhalen

Mensen die problemen hebben met ademhalen

- vaak hoesten

- Kunnen het benauwd krijgen

- Kunnen kortademig zijn

Halen vaak 'piepend' adem

Aandoeningen zijn:   Astma

                                            COPD

                                            Hooikorts

Problemen met ademhalen

ASTMA

• Plotselinge aanvallen van benauwdheid
• Spiertjes in de wand van de luchtwegen trekken samen
• Mensen met ASTMA hebben meer slijm

Ze krijgen het benauwd -> hoesten en krijgen

Problemen met ademhalen

COPD ->  Chronische ontstekingen aan de luchtwegen

Ontsteking aan de slijmvliezen -> er ontstaat veel slijm -> minder lucht/zuurstof in de longblaasjes

Gevolg: kortademig

Problemen met ademhalen

Hooikoorts

Stuifmeel prikkelen de slijmvliezen door pollen.

Roken

Actief Roken

Je rookt zelf

Passief Roken 

Je staat erbij als iemand rookt.

Je krijgt de schadelijke stoffen die iemand uitblaast ook binnen. 

Frisse lucht

Frisse lucht in klaslokaal is heel belangrijk. (koolstofdioxide/ zuurstof).

Zorg voor voldoende ventilatie:

• elke dag half uur raam open
• koostofdioxidemonitor

Schone longen

• gezonde luchtwegen: niet roken
• rook:  bevat o.a. teerdruppeltjes: (beschadigt binnenkant luchtwegen
• E sigaretten en waterpijp is ook schadelijk
• Beschadigde longen kunnen minder                                 zuurstof  opnemen: conditie neemt af!

Gezond houden van je luchtwegen

Sporten of bewegen: betere conditie/sterkere longen

Een blaasinstrument bespelen: Longen worden sterker

door ademhalingsoefeningen

Wat is Smog?

Smog is luchtvervuiling die vooral bestaat uit fijnstof

- Bij veel smog kun je beter niet buiten sporten: Teveel stof en

afvalstoffen ( CO2) in je longen, waardoor je last van benauwdheid kunt krijgen.

   kuntkrijgen.Li4uFx8zODMtNygtLisBCgoKDg0OFQ8QFysdFR0tLS0rLSstLS0tLS0tLSstLS0tLS0rLS0tLS0rLS0tKy0tLS0tLS0tLTArLTctLS0rLf/AABEIAKkBKwMBIgACEQEDEQH/xAAbAAADAQEBAQEAAAAAAAAAAAABAgMABAUHBv/EADkQAAICAAMFBgQFAwQDAQAAAAABAhEDEiEEMUFRYRNxgZGhsQUi0fAUMlKSwUJi4RVTgvFDcqIz/8QAFwEBAQEBAAAAAAAAAAAAAAAAAAECBP/EABcRAQEBAQAAAAAAAAAAAAAAAAARARL/2gAMAwEAAhEDEQA/APqJgmOdoAmMEYIDAMFIUZAMkFICCmFMFAMAxgIIQTAMATAMAxrFs1hT2axbNYD2axbBYD2axbNYDDE7DYDgsWwWAcR6efszTfuvcnivTz9mab917gVzAzC2ayBrBYjkLOWmgU08WuAO2XXyOeeNbVfwRc+oFgGsFlQwQGsDGoFhsIKQyFsNgOZCpmsCiYSaYbCnDZCD0GArYGyYmK9ALZgZjkzGzBHVKYnbEMxswV1QnYzkc+GwyegFe1XM3ao5cwMwHRiYvIXtXzIZjWB3wlog5jnw2qRtAOjMDMR05GbXIgfEl/Psacvde5HEr3NJ+69wOjMbMRNYFJM58SXDeOQlJW0FK5iZyc2JYHoABYrmVFbNYmZGcgCMmTWJQXjAUsOYmsQ2YCrZrJZgxkBSzWTzGcgGw3oMSwpaffMOYB7NJXzEsGYDZEDIjOYuYBsqNlQuYDxAKJgbEzAYDZQ5BbN1sA5A5O8GcOYBosNfdiJmzgP97zfe8RTA5gHEYJSXqiWJIEpe6A6vveb73shmMpgX0+7OdxXzd4+Y55S/NvIJ4ktRMwuJvEzFV35gNk8xswRZMOYipGX+d6AacgZicpAzFR04ct4cxLDT10fkMQUsKJTdb/uxFJBXTmFeJ0ElPiu/uFWI2+DKKQ3L74jZjnjIOYgtmA5kJTE7YDozBzUcyxx42/tlFcwuYm3WvgJmCOixosgp37AlIDovg7ViZmvYln0M5iCmcaOIczkPhyIrochcxJyBmAs5CSkI5C2A8pgc/wCCWIbh4oDpeIaOIRkwJ0B050S7Sm+8hPGIymBXFxLI2I5AsDusxLMZzNIacjQxNSTl90xk0BSUjRmuIrZOeIB06c15tBk1+tet+bRyzl1FzCDtw5qmm/DquPv5iZmSjwa/zZTK+a/dH6gHPwFzCYifTwafsIpgXUzWyXaBzEBxJE8wMWRPMUVcirxdFXBV9GSlOqS8e8Mcfg+PGvUCs3b1fHdpV8eItJPSXoyd1V79+nDlqNFJ27apXzLEVxf4++AIt7vEVYqpfM9NN3DlvHgr67q4a8iKm3rQVF815r6kcXFVulpfEVY/Qo6V7BU0tDn7Z7zOcW7uk9+/x4cyDrvRNbnp4rh6oGY53jU3UdO96gW066pru1JFqzZswu0YqSi07b9vA5ntPT3ER0Tl7M056eK/g589hnSim3vdJdxILSxScsQg8ZdTKVlgo5AchAWQNmNYtMHgFV/EckjfiXyXr9SOJSrK1LRPc1T4qrFz9DaOlYrfPzHw8VvS+py5vQ6IyjWZutaqrYFMwtidvD+7yX1B20OGbxSr3EGsbK9+nmaw4mIt+/cla3JLkA2E6/qXPj9ASXN79dz1Jdu+n7Y/QMsRySW+t2m7e2qXfZUVw429G2+STb6gmqde24jGbjqnXc6foUi9CAWawtC0FZyNnFYrYQ1mvqJYrZRSeI27HjitRa57/AhZrApnHwsWrfHcuhDN0QGA2YyYqS5+hpKuNkVfaHSirWirTv3iYOJ05+daEJTsWUwHsDkTbFzAdksTdfBULnF2ZXb0fDUrLDvgl4A0sZb/AFKY20JxUFuWpT4dgxuV61rTVXX8EJ7dK3Uku7KvYYNHCtZnSV1bvV9KGjCP615S+gn4+e5yTXJ5WvJoXFxLWZVyaVeDpbixD4irimul+toEm8jWi4vXVrhGu/XyOeOPvTSp+nVdS3Y1h53q293JJ631MyKb4bgRlmlLdHhz/wAIX8fX/iw3q98XfoyUMV1W6/Jg7V8vRfQ1AY94yXVBCEUwNrlBSjF0pLLLdqjThorkvvgRkicsT0GC1R/UGMYfq9DlkwxZpHoOD3p5k1pS3dH1Gwm045otpb1mUbXKzi7VZV3t+mgnaEhXbiqVtxTSvRWm0u9bxsHbcqVJ507z5nu5ZdxwLE6FMyaV9xFzXVYcxMwFMwM4lgchBRsCVulqTsbC2iMX8z+/tepIHngNb680TeF1j++P1PNniW23vbvzBaNRK9Lsn0fc0/YlZxJnZDGTq3qwprNYWhaFBsFj4MLkk3Sb4mxdsak1FtJOlXJaAJYkij22f+5LzF/Gzejdrk9UIlTpfbDiVWioDDDCb1S6Xol5sRVNmlS38S+c5JYL5x/dH6mjgy4NeE4/UkVTF2yW69NVRxZh8WLX5u//ACBNcvViIVzNhy1r/Jp1yrrqbBjTTtFB1WvJ8uHMbF2lve2+rZabtNWuRH8Pud+epFQliW/tAzdTo7J8o+Qez6R/aCrKYb5HPmGUiospknB3YVMZMIWuiBKN8Eh8wGB0bNPCalnk4OnTSzJyW5NcDie0y5kLtmyPp5oC/wCIlzPRw9ownhJfM8Vve0qS6P79DyVhvmvM2BL5kDHpWPLLHSU6dJ0le8jhxlpJJNLVq6dLkcuOpylJtb3dFzDdd7xcL9Uv2g7TC/XL9v8Ak4fn3UJOE3wLGbrvk4/0yzeDTEeMlo6rS7V+XgcuFCa1pg2iUk3aa+l8UTcazVsWST0jGnu4+a4Ee26R8jmeIDOMNdccbpHyO3Zn2lfLFU96313fe88dTPT2FQcUm2n+bMm9Hw08Bpiu0bblk4pRpaflT7xH8Ql/a/8AigSwsO9bvj/IHh4PNm+WTPb3xjB/8EVhhqcJYqUFlpSi3Td8YriiCwsH9TKQw8LWptOtGTcXNczx1+lBjtEf0I58eElJxerTom01vTMVp7O27Moxw5XC5JS+V3lT1qfJ6kvie0QywjBprp0018bficGz49Pwfqt537M44koxzQw27uUtI2k3r1ehMNecpriBzXBnVts3hycfklTrNGmn1OX8e/0x8jWam5DKfACkjv8AhLeLLLeHDS7m1FdxwYyqTSSpNrTdv4dAs13/AA/AVZ5K1eVLg3xb7l/Is9uw8OTrDT0SadNLjxQNp2t4bjhZHlilFy1p3Tk1p3o8ja8bNOUuDba7iJuvZ/12P+zDyj9Df65h8cCHkvofn3MzmJhde3P4jgSaahKC4qLteT3DRlF6qca/ubi/FUeFmGUiwr0Uw2csMctGaIK5gqROzWUWUgkMwcwFcq4o2VCLEDnXcA+UK0FNmAy2lxdrnXgzp2jakoYcoYjlOV54uLSjyqXE8vaJ6teJPtWXB1z+JSXH1F/1SfP1ON4ovadC1mPSw/ic3x9To+K4kZZY4c3iJJStxcWpNVKOvDcePHFL7LiXfcTdXDYcK3xsdP8AsQ9mJFRxFa0ikaLaj3P+SuY5MWLttFR3bLt7w5ZotJ01wej3qmRk0+NHLFPjfgZr/wBvQvRHS2uZZ7V8nZ6Vmzbld1W/fXQ4aXJ+SF1r/A6JHoJJ6m7JfbGwdmxKj8u/i2kikdjxXql5PR9z4+BhXLjxSV9xzTxOXE9LE+H4rX5G/vkQl8LxVT7OXh/0FcLUuT8hXGXJ+TOqeHJaSzRfJ6e4rg/1MI5Mx27NL5c2+nfkS7Dfrv3lIRSjXeBfY/iVSpv5Xeje6+pPasSC+WMVJb1qtL1OFbR8uVpOlStbu4km1ufqXBeWNX9EfX6iPaV+iHm/qV2zaISjBYeG4NRSm8+dSlpqk18vHTqcTlL7iio6PxEP9uP7n9S8NsVaYXlKX8M87NLl/wDKLQxaX9XgkVZV1AeKobL0Mo9TKHUw5ydM1gUzmzE7NZRXMbOSs1gV7QPa8yNmsB54SlreoqwpR3OhR44zXXvAVwlzB2cuZZYkX09hqEHM8FveV2fDylExnQgNgoVoGYBjAUw2ijNAAawG0KYEbkkQs6dlrV3qlpWr5bt5BfF2lpTmnSqTXKvyxVdWm/A8xfEJr5e1mktNKSQJYmI8NxcdPlimmv6W9Hr1ZyPZ58vVFzGdehPacWtMWbfeQl8Rx4/+Wa8SUViL/sjiYM3q16mudR04nxfGksspuS5SSf8ABXZ8ZzXC1y96PP7CXL2KwjKGri9z+qJytehYs3oznwJuaumuGppRZmNOSOLrSW/S1/PMlbbyrnR09jra0ZL8M07TEGeyz6eZOWBPkWcZ8wNT5kmq5sRSjvTQFmfMriYUpb3ZSCklSoTR3WFSFCVDWawIwB8AUggYAyvv7hWxmVxfylELDYgxBrMAwGDGbW5gYALx2jmiiae5nIGO9FHS7QMxd7jlKHYpkMQLnGzisUB7EeNHWNPNo7vRL6jI45//AKS7kMR34O0W1ma0Tfze3UG0bdFSuMVu15eR5+N+aHe/YXF4/fI1iR2S+JLkv2oV/E1yX7Uedjb/AAEf1HWpHqf6muUfI6cH42kmskJJ7/l/k8BlYfll3jqrHrzlm+eMcsW6q7SdaqybmS2Pc/D2KSM602gK5AMgCxGUFYC0YSQ4H//Z" alt="7 vragen over smog | Gezondheidsnet"/>

Bewegen

• Bewegen is goed voor je gezondheid.  Ook je longen worden sterker.
• Grote inspanning → dieper inademen → versterking ademhalingsspieren.
• Smog is ongezond.  Dit stof komt ook in je longen.  Beter sporten als er minder smog is (morgen of avond).

Ventileren

Schadelijke stoffen verdwijnen door ventilatie en de luchtvochtigheid daalt (50 - 60 % is prima). 

Tips:

- de afzuigkap aanzetten (koken)

- raampje open (badkamer)

- afzuiger aan (na het douchen)

In de winter WEL ventileren (een raampje open) want ventilatie droogt de lucht en droge lucht verwarmen kost minder energie!

Ventilatie

• Vult zuurstof in de lucht aan
• Gaat verspreiding van bacteriën en virussen tegen
• Voert CO₂ en vervelende stoffen in de lucht af
• CO2 monitor 

vitale capaciteit

De lucht die per ademhaling binnenkomt noemen we de ademvolume.

Een deel van deze lucht komt niet verder dan de bronchien, luchtpijp, keel- of neusholte dit is de dode ruimte.

De maximale lucht die ingeademd en uitgeademd kan worden heeft de vitale capaciteit.

Longvolume is niet hetzelfde als vitale capaciteit. Er blijft ook lucht achter in de longen dit is het restvolume.

Vitale capaciteit

• Normale ademhaling 
  
• Vitale capaciteit 
  
• (max. in- en uitademen) 
  
• Restvolume 

Vitale capaciteit

Wat zijn de risico's en gevolgen van roken?

1. Longkanker
2. Hartinfarct
3. Blaasontsteking
4. AIDS

Door roken gaat je conditie achteruit.
Welke stoffen zorgen hiervoor?

1. Teer en nicotine
2. Koolstofmonoxide en nicotine
3. Teer en koolstofmonoxide
4. Teer, nicotine en koolstofmonoxide

Wat zijn de gevolgen van roken?

1. Snel verouderde huid
2. Slechtere eicellen of zaadcellen
3. Schade aan hart en bloedvaten
4. Kanker aan longen of mond

Noem 3 adviezen
voor een gezonde leefwijze

1. wel roken, veel alcohol, eet ongezond en altijd hetzelfde
2. niet roken, weinig alcohol, eet gezond en gevarieerd, beweeg weinig
3. niet roken, weinig alcohol, eet gezond en gevarieerd
4. niet roken, weinig bewegen, weinig alcohol

Actief roken

1. Je rookt zelf.
2. Je rookt mee met anderen.

Wat is geen verschijnsel van hooikoorts?

1. beschadigde longblaasjes
2. niesbuien
3. ontstoken slijmvlies
4. tranende ogen

In welk jaargetijde komt hooikoorts het meeste voor?

1. In de zomer
2. In de herfst
3. In de winter
4. In de lente

Bij hooikoorts ben je allergisch voor...

1. Pollen/stuifmeelkorrels
2. Zaadjes van een plant
3. Bloemen
4. Bladeren

Hooikoorts is een voorbeeld van.....

1. auto-immuun ziekte
2. infectie
3. vaccinatie reactie
4. allergie

Huiswerk

Basisstof 21 t/m 27