Herhalingsles Thema 5 B1 t/m B5

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Waarnemen

Je kunt dingen om je heen zien, horen, ruiken, proeven en/of voelen. Dat noem je waarnemen.

Om te kunnen waarnemen gebruik je je zintuigen

Om te kunnen waarnemen heb je ook je hersenen nodig

Impulsen

zintuigen vangen prikkels op

zintuigen maken van prikkels electrische stroompjes (impulsen)

Impulsen gaan via zenuwen naar de hersenen

Zintuigen

Zintuigen nemen informatie op uit je omgeving: prikkels.

Je hebt verschillende zintuigen:

• lichtzintuig in je oog 
• gehoorzintuig in je oor 
• reukzintuig in je neus 
• smaakzintuig in je tong 
• warmte-, koude-, pijn- en tastzintuigen in je huid 

Elk zintuig reageert op één soort prikkel.

Bouw van de huid

De huid bestaat uit:

1. Opperhuid (hoorn- en kiemlaag): de hoornlaag slijt steeds af en wordt aangevuld door cellen uit de kiemlaag.
2. Lederhuid: met zweet- en talgklieren, spieren, bloedvaten en zintuigjes. 
3. Onderhuids bindweefsel: met bloedvaten, zenuwen en vet. Vet isoleert tegen kou.

Op temperatuur blijven

De huid helpt je lichaamstemperatuur op 37°C te houden.

Je koelt af door het wijder worden van bloedvaatjes in de huid en door te zweten.

Je houdt warmte vast doordat bloedvaatjes in de huid nauwer worden en door te rillen.

Als je het koud hebt, krijg je ook kippenvel. Dat helpt niet om de warmte vast te houden.

Brandwonden

Water, de rest komt later.

Brandwond heeft lauw, stromend water nodig om te koelen. 10 minuten minimaal.

Verbranding over GROTE oppervlakten en DERDE graads verbrandingen hebben altijd een dokter nodig.

Buitenkant oor

1. Oorschelp: vang luchttrillingen op
2. Gehoorgang: geven luchttrilling door aan binnenoor
3. Oorlelletje: Leuk voor een oorbel

Binnenkant oor

Gehoorzenuw: De impulsen gaan via deze zenuw naar de hersenen

Oorsmeerkliertjes: Maken oorsmeer, dit houdt het trommelvlies soepel

Trommelvlies: Gaat trillen als lucht in gehoorgang trilt

Slakkenhuis: hier liggen zintuigcellen die de trillingen opvangen en omzetten in impulsen.

Trommelholte: ligt achter het trommelvlies

Gehoorbeentjes: geven trillingen door aan het slakkenhuis

Buis van Eustachius: verbindt de trommelholte met de keelholte. Als je slikt of gaapt gaat deze buis open en regelt dit de luchtdruk in je oor

Buitenkant oog

1. Wenkbrauw: zorgt dat zweet of ander vocht niet in je oog loopt
2. Ooglid: verspreidt traanvocht over je oog
3. Wimpers: beschermen de ogen tegen vuil en fel licht
4. Pupil: Opening in de iris, hier gaat licht je oog binnen
5. Iris: Gekleurde gedeelte van het oog
6. Harde oogvlies: Witte gedeelte van je oog
7. Hoornvlies: ligt over de iris en pupil, is doorzichtig
   

Binnenkant oog

Oogspier: draaien de ogen in de richting waarin je kijkt

Glasachtig lichaam: vulling van het oog, soort gelei

Lens: zorgt ervoor dat je scherp kunt zien

Harde oogvlies: buitenste laat van het oog

Netvlies: binnenste laat van het oog, hier liggen de zintuigcellen waar de impulsen ontstaan

Vaatvlies: middelste laag van het oog, bevat bloedvaten

Oogzenuw: impulsen gaan via deze zenuw naar de hersenen

Blinde vlek: Plaats in het netvlies waar geen zintuigcellen liggen

Gele vlek: hier liggen de meeste zintuigcellen en kun je het scherpst zien

Slechtziendheid

1. Iemand die verziend is kan van dichtbij niet scherp zien
2. Hij heeft een bolle (+) lens nodig in een bril
3. Iemand die bijziend is kan ver weg niet scherp zien
4. Hij heeft een holle (-) lens nodig

 

Zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg

Zenuwen

Impulsen

zintuigen vangen prikkels op

zintuigen maken van prikkels electrische stroompjes (impulsen)

Impulsen gaan via zenuwen naar de hersenen

zintuig

Is een orgaan dat reageert op een inlvoed uit de omgeving.

Deze invloed noem je dan een prikkel.

Prikkel

Reageren op prikkels

• Prikkel van buiten af
• Impuls
• Verwerking in hersenen
• Bewustwording
• Reactie

Interne prikkels: de prikkels komen uit het lichaam zelf.

Deze ontstaan alleen als er afwijkingen van de norm zijn.

Externe prikkels: prikkels komen uit de omgeving binnen via zintuigen.

Interne en externe prikkels zorgen dus voor motivatie (drang) om bepaald gedrag te vertonen. Dit betekent de bereidheid om bepaalde gedragssystemen uit te voeren.

Wat is respons?

Reageren op een prikkel