H1 Gedrag par 1.2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.2 Prikkels

Gedrag wordt veroorzaakt door prikkels uit het milieu, gecombineerd met de motivatie die het organisme heeft om te reageren op deze prikkels. 

Het gedrag dat een dier vertoont, is dus de optelsom van uitwendige prikkels en motivatie. 

Motivatie wordt veroorzaakt door inwendige prikkels.

Reactie op een prikkel = respons

Sleep de voorbeelden naar de juiste prikkel; inwendig of uitwendig

Inwendige prikkel

Uitwendige prikkel

Temperatuur

Geluiden

Voortplantingsdrang

Honger

Pijn

Een organisme kan niet op alle prikkels uit het milieu reageren. In de hersenen zit een filter dat de meeste prikkels wegfiltert. Hierdoor worden mens en dier niet letterlijk gek van alle prikkels die dagelijks op ons af komen. 

Er zijn echter ook een aantal prikkels die we niet kunnen negeren en waar mens en dier op moeten reageren. 

Prikkels die een doorslaggevende rol hebben in het uitlokken van gedrag noemen we sleutelprikkels.

Sleutelprikkel =

Prikkel wat altijd leidt tot hetzelfde gedrag

Supernormale prikkel =

overdreven sleutelprikkel of versterkte sleutelprikkel

vb. Meeuwen broeden liever op kunsteieren als die groter zijn dan hun eigen eieren

Wat is de sleutelprikkel bij de jonge meeuwen die pikgedrag oproept?

1. Contrast
2. De rode kleur
3. De vorm van de snavel
4. De vlek op de snavel

Wat is de sleutelprikkel en wat de supernormale prikkel
van de moedervogel?

1. sleutelprikkel = honger supernormale prikkel =het grote koekoeksjong
2. sleutelprikkel = het open gesperde bekje van het jong supernormale prikkel =het grote koekoeksjong
3. sleutelprikkel = honger supernormale prikkel =het extra grote bekje van de koekoeksjong
4. sleutelprikkel = het open gesperde bekje van het jong supernormale prikkel =het extra grote bekje van de koekoeksjong

Motivatie en drempelwaarde

• Motivatie is de bereidheid van een dier om bepaald gedrag uit te voeren
• Hogere motivatie zorgt voor lagere drempelwaarde en andersom

Aangeboren of aangeleerd?

Gedrag kan aangeboren zijn 

of aangeleerd. 

Aangeboren gedrag is vaak overlevingsgedrag (reflexen).

De vinkenzang is...

1. aangeleerd
2. aangeboren
3. een deel is aangeleerd en een deel erfelijk
4. niet om aan te horen

Huiswerk

Bestudeer 1.2 en

maak opdracht  2, 3, 8, 9 en 12