1.5 Omgaan met elkaar 4V 2425

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

1.5 Omgaan met elkaar

Schrijf een belangrijk kenmerk en een voorbeeld op van:

Aangeboren/ erfelijk gedrag

Inprenting

Gewenning

Klassieke conditionering

Operante conditionering

Leren door imitatie

Lesdoel

15. Je beschrijft cultuurvorming en rolpatronen.

16. Je beschrijft inzicht en inlevingsvermogen bij mens(ap)en.

17. Je beschrijft de rol die waarden en normen spelen bij het moreel bewustzijn van mensen.

Je weet hoe je voor Biologie kunt leren

Gedrag bij primaten

Bij dieren met een hoge intelligentie (niet alleen bij primaten) komen nog andere vormen van gedrag voor:

* cultuur

* leren

* inlevingsvermogen/ethiek

Cultuur

Aangeleerd gedrag door imitatie waardoor individuen binnen een groep vergelijkbaar gedrag vertonen. Het groepsgedrag verschilt van het gedrag in andere groepen.

Komt voor bij primaten (apen, mensen) en misschien bij orka's, vogels.

Cultuur

Ook m/v rollenpatronen 

zijn cultuur (dus aangeleerd)

Leren door inzicht

Köhler (1887-1967)

Inlevingsvermogen

Bij intelligente dieren is ook vaak sprake van inlevingsvermogen/ empathie.

Je kunt je dan begrijpen hoe een ander zich voelt.

Inlevingsvermogen

Onderzoek met 2 apen in gescheiden hokken met een doorgeefluik.

Aap 1 heeft een gesloten bak met 6 noten (zit vast aan de grond), aap 2 heeft de steen die nodig is om de bak te openen.

Wat is het eindresultaat?

Aap 1 (bak met noten), Aap 2 (steen). Wat is het eindresultaat?

1. Beide geen noten
2. Aap 1 alle noten
3. Aap 1 houdt 5 noten en geeft er 1 aan Aap 2
4. Aap 1 houdt 3 noten en geeft er 3 aan Aap 2

0

0

Normen en waarden

Waarden: een opvatting over wat belangrijk is. Bijvoorbeeld: eerlijkheid.

Normen: gedragsregels die gebaseerd zijn op waarden. Bijvoorbeeld: niet stelen, niet liegen, niet spieken.

Soms botsen normen, bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting en geen discriminatie.

Biologie leren

Lesdoel

14. Je legt uit wat het leven in een groep betekent voor de overlevingskansen van een dier.

15. Je beschrijft cultuurvorming en rolpatronen.

16. Je beschrijft inzicht en inlevingsvermogen bij mensapen en mensen.

17. Je beschrijft de rol die waarden en normen spelen bij het moreel bewustzijn van mensen.

Huiswerk

Zie studiewijzer.