Uiteenzetting les 4: Bronnen gebruiken

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands

Schrijven - Uiteenzetting

Les 4 

H2 - P1 2022/2023

Toets

Maandag 10 oktober

Staat in SOM

Vorige lessen heb je geleerd...

... wat een uiteenzetting is.

... wat het tekstdoel van een uitzetting is.

... welke tekststructuren je kunt gebruiken om een uiteenzetting te schrijven.

... dat je voor het schrijven een bouwplan maakt.

... hoe je van een bouwplan een tekst maakt.

Voor we verdergaan ...

... een stukje herhaling!

Uiteenzetting

1. Wat is een uiteenzetting?
2. Wat is het tekstdoel van een uiteenzetting?
3. Welke tekstvormen vallen onder deze tekstsoort?
4. Welke tekstvorm gaan wij deze periode schrijven?

Uiteenzetting

1. Wat is een uiteenzetting? Een uiteenzettende tekst
2. Wat is het tekstdoel van een uiteenzetting? Uitleggen
3. Welke tekstvormen vallen onder deze tekstsoort? Handleiding, recept, schoolboektekst
4. Welke tekstvorm gaan wij deze periode schrijven? Achtergrondartikel

Tekststructuren

Welke tekststructuren kun je gebruiken om een uiteenzetting te schrijven?

Tekststructuren

Welke tekststructuren kun je gebruiken om een uiteenzetting te schrijven?

Voor- en nadelen

Oorzaken en gevolgen

Vroeger en nu

Bouwplan

Welke gegevens vul je in in een bouwplan?

Bouwplan

Welke gegevens vul je in in een bouwplan?

• Onderwerp
• Tekstdoel
• Hoofdgedachte
• Publiek
• De manier waarop je de tekst inleidt en afsluit
• Deelonderwerpen
• Kernzinnen

Van bouwplan naar tekst

Hoe maak je van een bouwplan een tekst?

Welke gegevens uit het bouwplan neem je over?

Van bouwplan naar tekst

Hoe maak je van een bouwplan een tekst?

Welke gegevens uit het bouwplan neem je over?

Deelonderwerpen --> Tussenkopjes van je tekst

Kernzinnen --> kernzinnen (1e zinnen) van je alinea's

Huiswerk was ...

Bronnen verzamelen en verwerken in het middenstuk van je tekst!

Hoe? 

Kernzinnen aanvullen met voorbeelden, toelichting en uitleg.

Is dit gelukt?

Hoe heb je dit aangepakt?

Aan het einde van deze les ...

... weet je waarom het belangrijk is om bronnen te gebruiken.

... weet je hoe je naar bronnen verwijst. 

... weet je hoe je informatie uit bronnen in je eigen woorden kunt verwerken in je teksty.

In je eigen woorden schrijven

Stap 1: lezen

Lees het deel van de bron dat je wilt gebruiken. Leg de bron weg.

Stap 2A: schrijven

Schrijf de belangrijkste woorden die je hebt onthouden op. Maak met behulp daarvan je eigen zinnen over het onderwerp. Check daarna of de woorden niet letterlijk overeenkomen met de woorden in de bron. Je kunt ze altijd vervangen door een synoniem.

In je eigen woorden schrijven

Stap 2B: vertellen

Wat ook heel goed werkt is om aan iemand in je omgeving te vertellen wat je hebt gelezen. Door te vertellen zul je sneller je eigen woorden kiezen. Is er niemand beschikbaar, spreek dan de voice recorder van je telefoon in. Meteen nadat je de inhoud verteld hebt, schrijf je dit uit. Blijf zo dicht mogelijk bij hoe je het verteld hebt.

In je eigen woorden schrijven

1. Verander de volgorde van de informatie in de zinnen. Wijzig de zinsstructuur.

Bijvoorbeeld eerst oorzaak dan gevolg (als in de bron eerst het gevolg en dan de oorzaak wordt genoemd).

Ik kwam te laat op school, omdat ik me had verslapen. 

Deze zin kun je veranderen in: 

Ik had me verslapen en kwam dus te laat op school.

Wanneer door twee landen economische belangen worden gedeeld…

In je eigen woorden schrijven

1. Verander de volgorde van de informatie in de zinnen. Wijzig de zinsstructuur.

Nog een voorbeeld:

Als twee landen economische belangen delen... 

Deze zin kun je veranderen in:

Wanneer door twee landen economische belangen worden gedeeld…

In je eigen woorden schrijven

2. Gebruik synoniemen

Je kunt altijd een aantal woorden of zinsdelen vervangen door synoniemen.

Voorbeeld: In plaats van 'angst' schrijf je 'vrees'.  

3. Verspreid de informatie over meerdere zinnen.

Verdeel een lange zin in meerdere zinnen. Het tegenovergestelde kan ook: als de oorspronkelijke tekst uit twee zinnen bestaat, kun je de informatie combineren in één zin.

Opdracht 1 & 2: Informatie in eigen woorden verwerken

Je oefent met het in eigen woorden verwerken van informatie uit bronnen. Je doet dit stap voor stap. 

Onderwerp: herkomst van het woord doping

Over het ontstaan van het woord doping doen twee verhalen de ronde:  
- Deelonderwerp 1: herkomst uit Amerika

- Deelonderwerp 2: herkomst uit Zuid-Afrika

Opdracht 1: Informatie in eigen woorden verwerken

Stap 1: Je leest de informatie uit deze bron over de herkomst van het woord doping (= link). 

Lees het deel over de herkomst uit Amerika. 

'Het eerste verhaal...de doop verbood'

Stap 2: Noteer de woorden die je hebt onthouden.

Stap 3: Maak hiermee je eigen zinnen.

Opdracht 1: Informatie in eigen woorden verwerken

Stap 4: 

Lees de informatie uit de bron nog een keer. Bekijk welke 

zinnen en woorden nog meer in eigen woorden moeten worden verwerkt.

• Welke zinnen kun je van zinsstructuur/zinsvolgorde veranderen?
• Welke woorden kun je vervangen door synoniemen?
• Welke informatie kun je over meerdere zinnen verspreiden? Welke   informatie kun je samenvoegen in één zin?

Opdracht 2: Informatie in eigen woorden verwerken

Stap 1: Je leest de informatie uit deze bron over de herkomst van het woord doping (= link). 

Lees het deel over de herkomst uit Zuid-Afrika. 

'Het tweede verhaal ... vertaalden als 'dope'.

Stap 2: Noteer de woorden die je hebt onthouden.

Stap 3: Maak hiermee je eigen zinnen.

Opdracht 2: Informatie in eigen woorden verwerken

Stap 4: 

Lees de informatie uit de bron nog een keer. Bekijk welke 

zinnen en woorden nog meer in eigen woorden moeten worden verwerkt.

• Welke zinnen kun je van zinsstructuur/zinsvolgorde veranderen?
• Welke woorden kun je vervangen door synoniemen?
• Welke informatie kun je over meerdere zinnen verspreiden? Welke   informatie kun je samenvoegen in één zin?

Huiswerk

Doe nu hetzelfde, maar dan met jouw tekst over doping in de sport.