9.1 (oud) Van eeuwwisseling naar wereldoorlog (1900-1914)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

beelden  van Wilhelm II in Eijsden (1918).

beelden van de herbegrafenis van Wilhelm II.

testament Wilhelm II

'Mijn stoffelijk overschot zal pas terugkeren naar Duitsland op het moment dat de monarchie hersteld is'

• Aan het eind van de eerste lessen weet je:

• 1. hoe de internationale verhoudingen eruit zagen voor de Eerste Wereldoorlog
  
• 2. wat de indirecte oorzaken waren van WO I
  
• 3. wat de aanleiding was voor het uitbreken van WO I
  

Waaraan denk je bij WO I?

Internationale verhoudingen rond 1900

• VS moderniseerde snel:
• - vele immigranten > lage lonen
• - 'lopende band' > massaproduktie
• - elektriciteit, mobiliteit
• Buitenlandse koers: isolationisme

Duitsland: groei naar een grootmacht

• Keizerrrijk uitgeroepen ('71)
• grondstoffen
• nieuwste technieken
• Onder Wilhelm II:
• - koloniale ambities
• - vlootwet (1e: 1898)
• banden met Oostenrijk-H

Frankrijk

• - Revanche-gedachte
• - wens: bondgenoten:
• - Rusland (1892)
• - Engeland (1904) 
• Triple Entente (1907) >
• Vanaf 1914: Geallieerden

Rusland

• Nicolaas II (1894 -1917)
• Groot maar zwak:
• - overwegend agrarisch
• - te weinig industrie >
• - slechte bewapening
• - nauwelijks middenklasse 
• - Doema geen macht

Andere ontwikkelingen:

• Japan moderniseerde snel maar geen grondstoffen >
• imperialistisch >
• Japans-Russische oorlog (1904-1905) 
• later: aanvallen op Aziatische landen (en VS....)
• Dekolonisatie op gang gekomen
• Turkse Rijk was 'De zieke man van Europa'

documentaire over de oorzaken van WO I

0

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog

oorzaak 1: nationalisme

• = liefde voor eigen land en eigen volk
• kàn ook leiden tot superioriteitsgevoelens:
• 'wij zijn beter'

nationalisme kan voortkomen uit wraak:

• Frans - Duitse Oorlog (1870/71)
• de grootmacht Frankrijk verloor van Duitsland
• Frankrijk moest Elzas-Lotharingen afstaan aan Duitsland
• Frankrijk moest schadeloosstelling betalen aan Duitsland
•  kroning Wilhelm I tot keizer in de Spiegelzaal te Versailles

Kroning Wilhelm I tot keizer van Duitsland in de Spiegelzaal

Wilhelm I: Koning van Pruisen (1861-71) en keizer van Duitsland ('71-88)

rijkskanselier Bismarck (1862-1890)

Gevolg:

•  Révanchisme = 
  
• Velen in Frankrijk wilden wraak nemen op de Duitsers voor de vernederingen die ze moesten ondergaan in en na de oorlog van 1870-'71 
  

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog

• 1. nationalisme: - streven naar eenheid (dld)
•                                   - revanchisme (Fr)
•                                   - onafhankelijkheidsstreven (Balkan) 

Europa in 1900

0

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog

• 1. nationalisme: - streven naar eenheid (dld)
•                                   - revanchisme (Fr)
•                                   - onafhankelijkheidsstreven (Balkan) 
• 2. militarisme

Oorzaak 2: Militarisme en wapenwedloop

Militairen stonden in hoog aanzien, militaire waarden belangrijk:

• vaderlandsliefde, steun aan de keizer, eergevoel
  
• grote invloed van militairen op de regering
• veel geld ging naar het leger > wapenwedloop o.a. met Engeland:
  
• Rijksdag neemt Vlootwet aan (1898) > 
•  Bouw 'Dreadnoughts' in Engeland
  

Oorzaak 3: Het modern Imperialisme

• West-Europese landen uit waren op het uitbreiden van het koloniale bezit om:
• 1.  de grondstoffen (door industrialisatie in Europa)
• 2. er producten te kunnen verhandelen (afzetgebied)
• 3. status (nationalisme) 
  
• 'Modern': deze ontwikkeling deed zich voor vanaf de 2e helft van de 19e eeuw 
  
• 'Struggle for Africa'

Wilhelm II wilde net als de andere machtige Europese landen een stuk van de koloniale taart in Afrika en Azië. Hierdoor ontstonden er spanningen met Frankrijk en Engeland.

keizer Wilhelm II (1888 - 1941)

 spotprent; bedoeling?

boodschap?

het modern imperialisme had ook gevolgen voor China/Azië

olv Bismarck wordt Afrika verdeeld onder Europese landen (1884/85)

Bondgenootschappen in WO I:

• 1. Centralen:
• Dld / Oost-Hongarije / Turkije
• 2. Geallieerden:
• Engeland /Frankrijk / Rusland
• Italië (1915)
• VS (1917)

Belangrijk: Bondgenootschappen

Sinds wanneer bestaat Duitsland als 1 land?

1. 1871
2. 1939
3. 1919
4. 1800

Welke Duitse staatsman is ervoor gezorgd dat van Duitsland een eenheid werd gemaakt?

1. koning Wilhelm I
2. Bismarck
3. Princip
4. keizer Wilhelm II

Welke moord vormde de directe aanleiding voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?

1. De moord op de Duitse keizer, Wilhelm II
2. De moord op de Russische tsaar, Nicolaas II
3. De moord de keizer van Oostenrijk_Hongarije, Franz Jozef
4. De moord op de troonopvolger van het Oostenrijks-Hongaarse rijk Franz Ferdinand

0

0

documentaire over Huize Doorn door Boudewijn  Buch