Gezondheid/ ziekteleer paard en ezel

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Gezondheid paard en ezel

Doelen

Preventie, behandeling en verschijnselen van de meest voorkomende ziektes bij paard en ezel kennen

Droes

Wat is het?

Droes is een besmettelijke ziekte die bij paarden van alle leeftijden voor kan komen. Een bacterie zorgt voor een infectie van de voorsteluchtwegen waarbij abcessen van de lymfeknopen ontstaan

Besmettepaarden worden erg ziek en sommige gaan er zelfs aan dood. 

Verschijnselen

De verschijnselen van droes zijn:

• Koorts
• Hoesten
• Neusuitvloeiing 
• Gezwollen lymfeknopen
• Abcesvorming aan het hoofd (onderkant) en hals

Oorzaak

Droes wordt veroorzaakt door een bacterie en is daarmee erg besmettelijk. Het zit in de neusuitvloeiing en is gemakkeljk via de omgeving te verspreiden. 

Besmetting

Droes wordt dus veroorzaakt door een bacterie is makkelijk via de omgeving te verspreiden. Hygiëne is dus erg belangrijk maar ook quarantaine. 

Preventie:

• Contact met andere dieren vermijden (paard of gehele stal in quarantaine plaatsen.
• Mogelijkheid tot vaccineren
• werk zelf ook zo hygiënisch mogelijk.

Koliek

Wat is het?

Kolies is een vorm van buikpijn bij paarden. Je hebt verschillende vormen:

• Gaskoliek
• krampkoliek
• zandkoliek
• koliek door verstopping

Verschijnselen

Koliek is een vorm van buikpijn. De volgende verschijnselen kan het paard vertonen:

• Krabben met de voorbenen
• flemen
• onrustig gedrag (afwisselend liggen/staan)
• Plotseling erg rustig of sloom
• rollen
• Zweten
• Versnelde ademhaling
• Soms kreunen
• Naar de flanken kijken of schoppen

Oorzaak

• Koliek kan verschillende oorzaken hebben. Denk hierbij aan verkeerde voeding of het eten van zand. Het veroorzaakt kramp, gasvorming of verstopping. 
• Snel gegroeid gras, met weinig structuur, is vaak een oorzaak van koliek. 

Besmetting

Koliek is niet besmettelijk

Preventie:

• Tijdig ontwormen
• Wees er vroeg bij en bel altijd de dierenarts
• regelmatige gebitsverzorging
• beperk veranderingen in het rantson (voeding) 
• Bouw de weidegang langzaam op

Hoefbevangenheid

Wat is het?

Hoefbevangenheid is een ontsteking in de hoef/hoeven van het paard. Deze ontsteking zit tussen de hoefwand en het hoefbeen. De zwelling en de vloeistof die ontstaat bij deze ontsteking, zorgt voor grote druk en heel veel pijn in de hoeven. 

Verschijnselen

Paarden met hoefbevangenheid vertonen de volgende symptomen:

• Stijf en stram bewegen
• Rusteloos
• warme hoeven
• Het dier leunt erg achterover om de druk van de voorkant van de hoeven te verlichten
• Het paard ligt heel veel
• Koorts en zweten (bij acute hoefbevangenheid)

Oorzaak

Er gaat iets mis bij de stofwisseling van het paard. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

• EMS (stofwisselingsziekte) Equine Metabolic Syndrome, vaak heeft dit te maken met overgewicht
• PPID (Ziekte van Cushing): aandoening waarij de aanmaak van hormonen in de war is. Hierdoor kan hoefbevangenheid ontstaan
• Foutief dieet: Teveel aan suikers en zetmeel kan hiervoor zorgen
• Medicijnen gebruik

Besmetting

Hoefbevangenheid is niet besmettelijk

Preventie:

• Goed voedingsplan dat past bij het paard
• Voorkom plotselinge veranderingen in het rantsoen
• Pas het rantsoen aan op de behoefte van het paard
• weer voorzichtig met suikerrijk voedsel
• voorkom overgewicht

Wat heeft het paard ?

Maandagziekte

Spierbevangenheid, ook wel maandagziekte of tying-up genoemd, is een acute stoornis in de spierstofwisseling die verzuring van vooral de rug, de lendenen en de kruisspier als gevolg heeft. Het is voor het paard erg pijnlijk.

wat kan je preventief doen

Bewegingsplan en voedingsplan aanpassen

Rhinopneumonie

-virus ziekte

3 varianten

Luchtweg variant

Abortus variant

Verlammingsvariant

preventie en behandeling

Vaccineren

Werkt vooral tegen de verkoudheidsvorm

Dieren in quarantaine plaatsen

Jonge dieren ervaren vaak meer problemen

Verkoudheidsvorm geneest vaak binnen 2 weken bij volwassen dieren

Hoefproblemen

Rotstraal: ontsteking van de straal

Zoolzweren: ontsteking in de zool

Brokkelhoeven: afbreken van stukjes hoef

Nageltred: scherp voorwerp in zool, spoedgeval!

Symptomen van hoefproblemen zijn:

• kreupelheid
• beschadigingen aan de hoef
• stinkende hoef

Oorzaken van hoefproblemen zijn:

• te weinig beweging
• vieze bodem
• slechte hoefverzorging
• uitdroging van de hoef

Hyperlipemie - symptomen

Bij hyperlipemie of bloedvervetting is er te veel vet in het bloed aanwezig

Symptomen kunnen zijn:

• Stoppen met eten en drinken
• Veel knoeien en/of spelen met water
• Sloom
• Geelzucht (leverfalen)
• Diarree
• Koorts (> 38 graden)
• Vergiftiging
• Shock
• Dood

Hyperlipemie - oorzaken

• Negatieve energiebalans door te weinig voer en/of voer met een te lage voedingswaarde 

Hierdoor breekt het lichaam vetten af -->

Deze komen in het bloed terecht -->

Hierdoor ontstaat leververvetting -->

Daardoor ontstaat leverfalen -->

Hyperlipemie komt vooral voor bij:

• paarden met overgewicht
• Shetlanders
• drachtige paarden

Hyperlipemie - preventie

• Overgewicht voorkomen
• Niet op kale weides zetten
• Stress voorkomen
• Dwangvoeren bij stoppen met eten
• Niet laten vasten (vooral drachtige paarden niet)
• Bijvoeren op de wei
• Voldoende ruwvoer geven
• Gebitscontrole 

Witte lijn ziekte bij ezels

Wat heeft het paard?
>Kijkt naar de buik, is onrustig, wil niet eten

Wat heeft het paard?
>Het is een merrie die plotseling het embryo verwerpt