2223 H5 PTA 3 L13 Jaren '60 Jongeren en welvaart

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom in de geschiedenisles!

Doelen

8. Je kan uitleggen dat na 15 jaar bikkelen de economie zo was gegroeid dat vanaf 1960 lonen stijgen, wat leidde tot het ontstaan van de consumptiemaatschappij (voor het eerst konden gezinnen apparaten kopen en op vakantie gaan)

9. Je begrijpt dat een groeiende generatiekloof leidde tot ontzuiling, jeugdbewegingen (nozems in de jaren '50, hippies in de jaren '60) en politieke bewegingen (provo, D66)

4. Je kan aan de hand van ontwikkelingen in de (kern)wapenwedloop uitleggen waarom er angst ontstond voor het uitbreken van een atoomoorlog (waar heel de wereld mee te maken zou krijgen)

Kenmerkende aspecten

• De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
• De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
• De eenwording van Europa
• De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw

aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

• De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen

Wat is een voorbeeld van continuïteit van voor en na 1948?

1. De verzuilde partijen blijven bestaan.
2. Nederland sluit zich aan bij de NAVO.
3. Er ontstaat een babyboom.
4. Nederland krijgt Marshallhulp

Herhaling:
Welke vier zuilen waren er in Nederland?

Nozems

• Nozems zijn vaak werkende jongeren. Ze dragen spijkerbroeken, leren jassen en hadden vetkuiven. Meisjes dragen korte rokken en petticoats. 
• Ze staan in groepjes bij elkaar op straat of bij een snackbar, hangend op hun brommer en maken (volgens ouderen...) veel lawaai en schreeuwden naar voorbijgangers. 
• Ze luister naar rock-’n-rollmuziek, uiteraard uit Amerika.
  

Veranderingen in de jaren 1960 waren

1. ontzuiling, jeugdculturen, seksuele revolutie
2. ontzuiling, seks taboe, jeugdculturen
3. ontkerkelijking , verzuiling, jeugdculturen
4. wederopbouw, ontkerkelijking, seksuele revolutie

Wat is GEEN oorzaak voor het ontstaan van nieuwe jeugdculturen?

1. De opkomst van (Amerikaanse) rock- en popmuziek
2. De jongeren volgden steeds langer onderwijs.
3. De zuilen bleven nog lang in stand na WOII
4. De jongeren hadden veel vrije tijd en beschikking over (steeds meer) geld.

De consumptiemaatschappij

Vanaf de jaren '60:

De samenleving is gericht op luxe en status, niet langer (alleen) op noodzakelijke levensbehoeften.

Denk aan:

Nieuwe uitvindingen die normaal worden zoals de TV, de koelkast, een auto voor de deur, etc.

Jongerencultuur jaren '60

Jaren '60: jeugd gaat zich verzetten tegen:

1. Consumptiemaatschappij
2. Gedrag van ouderen bespotten
   
3. Eisen meer inspraak (provo)
4. Pleiten voor een andere, betere, vreedzamer wereld (hippies)

Provo

• Halverwege de jaren zestig ontstaat in Amsterdam de provobeweging. 
• Provo komt van het woord ‘provoceren’, dat ‘uitdagen’ of ‘uitlokken’ betekent.
• Dat is ook precies wat de provo’s willen: iets doen of zeggen om een reactie uit te lokken. 
• Met ludieke acties, grappig en zonder geweld, wilden zij de ouderen aan het denken zetten. 

Hippies

• Amerikaanse jongeren komen in protest tegen de oorlog die hun regering voert in Vietnam. Hieruit ontstaat de hippie- of flowerpowercultuur. 
  
• Eind jaren zestig komt deze jeugdcultuur ook naar Nederland. De hippies hebben lange haren en vrolijke, kleurrijke kleding. Ze willen zo eenvoudig mogelijk en zonder luxe leven. 
• De slogan van de hippies is: ‘Make love, not war’. 

Het Woodstock-festival (1969) wordt wel gezien als hét hippie-festival. Bijna alle grote bands uit die tijd waren aanwezig bij '3 Days of Peace & Music'. Hoewel het wereldberoemd is geworden, was het bijzonder slecht georganiseerd (slechte sanitaire voorzieningen) en kwamen er veel te veel mensen binnen (zonder te betalen). De organisatie maakte dan ook geen winst.

Ontzuiling 

• Radio en tv zorgt voor nieuwe ideeen
• Nieuwe partij D66
• 'he, de mensen van die andere zuil zijn helemaal niet zo vreemd!' 
  

Vooral jongeren joegen de ontzuiling aan. 

Ontzuiling (2)

Ook radio Veronica droeg bij aan de ontzuiling. Commerciële zenders waren verboden, daarom zonden ze illegaal uit vanaf een schip op de Noordzee. Immens populair bij jongeren. Na verbod werd het onderdeel van de NPO. 

Kamer van een jonge Beatles-fan

Een Nederlands gezin gaat een dagje weg met een Daf 750

Geef een verband tussen:
Het voeren van Twee Wereldoorlogen & verzet tegen Westers Imperialisme

Geef een verband tussen:
Ideologische deling van de wereld & dekolonisatie

Geef een verband tussen:
dekolonisatie & jeugdculturen

Geef een verband tussen:
dekolonisatie & immigratie

Seks? Heel gewoon!

• Jongeren gingen vanaf de jaren 60 heel anders met seksualiteit om dan hun ouders.
• Taboes als homoseksualiteit, geboortebeperking, abortus en seks buiten huwelijk, waren bij jongeren juist wél bespreekbaar
• Deze verandering in denken over seksualiteit heet: seksuele revolutie

Op 9 oktober 1967 verscheen de kunstenares Phil Bloom geheel naakt in het VPRO-programma Hoepla, wat een primeur voor de Nederlandse televisie was. Het leidde tot grote commotie en zelfs tot Kamervragen in de Tweede Kamer. Ook haalde Phil met haar optreden de internationale pers.

Welk van de drie jongerenculturen past het best bij jou en waarom?

Generatieconflict

Generatieconflict: conflict tussen verschillende generaties.

Generatie: groep mensen met ongeveer hetzelfde geboortejaar en die in hun jeugd ongeveer hetzelfde hebben meegemaakt.

Generatie 1910-1930: crisis, werkloosheid en WO2

Generatie 1940-1950: vrede en welvaart.

"Er bestaat nu ook een generatieconflict"

Eens, meer of even groot als in de jaren '60

Eens, maar minder dan in de jaren '60

Oneens