h6 spelling: komma, dubbele punt en aanhalingstekens

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H.6 Spelling

Komma, dubbele punt, aanhalingsteken

Lesdoelen

- je leert wanneer je een komma, dubbele punt en aanhalingstekens moet gebruiken

- je leert wat de directe rede en de indirecte rede is

Verschillen in betekenis

Katten, spinnen, ijsberen, vissen, gieren, vliegen.

Katten spinnen, ijsberen vissen, gieren vliegen.

Waardoor komt het verschil in betekenis?

Wanneer gebruik je een komma?

Je gebruikt een komma om een zin beter leesbaar te maken.

• tussen twee persoonsvormen:

     Als jij mij straks helpt, begin ik vast met de voorbereiding.

• tussen de delen van een opsomming (maar niet voor 'en'):

     Hij is gek op appels, peren, bananen en aardbeien.

• tussen een naam of een uitroep en de rest van de zin:

     Joke, kun je mij de boter aangeven?
     Hé, wat moet dat daar?

• voor maar, doordat, nadat, omdat, terwijl, voordat, want, zodat, zodra, dus:

    Ik was vrij gisteren, maar ik moest toch nog veel doen.

Wanneer gebruik je een dubbele punt?

Dubbele punt 

Je gebruikt een dubbele punt als je iets aankondigt, bijvoorbeeld:

• een opsomming

      Rianne spreekt vier talen: Nederlands, Frans, Engels en Duits.

• een toelichting

      We eten elke dag twee stuks fruit: dat is gezond.

• een citaat

      Vader zei: 'Ik zet de vuile borden wel even in de vaatwasser.'

(In)directe rede

Directe rede: je schrijft letterlijk, woord voor woord op wat iemand zegt (citaat) - aanhalingstekens

• Vader zei: 'Ik zet de vuile borden wel in de vaatwasser.'

Indirecte rede: je schrijft iemands woorden niet letterlijk op - 

geen aanhalingstekens

• Vader zei dat hij de vuile borden wel in de vaatwasser zou zetten.

Aanhalingstekens

Je gebruikt aanhalingstekens als je de directe rede gebruikt.  Je citeert.

Om het citaat zelf zet je aanhalingstekens. 

Je kondigt het citaat aan met een dubbele punt.

- Hij zei: 'Vanmiddag om vier uur gaan we terug.'

Als het citaat vooropstaat, gebruik je geen dubbele punt:

- 'Vanmiddag om vier uur gaan we terug', zei hij.

Eerst oefenen

Schrijf de volgende zinnen over.

Plaats leestekens en hoofdletters indien nodig.

ik heb gisteren nieuwe kleren gekocht () schoenen () een rokje en een groene sjaal()

dit jaar gaan willem en marieke niet naar het italiaanse toscane op vakantie () maar naar de franse côte d'azur()

als je genoeg fruit eet () is dat goed voor je gezondheid()

Welke leestekens gebruik je bij een citaat?

1. Uitroeptekens en dubbele punt
2. Dubbele punt en aanhalingstekens

Staat deze zin in de directe of indirecte rede?

Mevrouw Barneveld zei: 'Let eens op!'

1. directe rede
2. indirecte rede

Staat de volgende zin in de directe of indirecte rede?

Dave zei: 'Ik ben verliefd!'

1. directe rede
2. indirecte rede

Ik kan komma's, dubbele punt en aanhalingstekens (bij citaten) correct gebruiken

010

Aan de slag!

H.6 Spelling

Spelling komma, dubbele punt en aanhalingstekens

Maak alle opdrachten in je eigen leerroute (inclusief de start- opdracht).