Koolstofchemie Havo 4

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Koolstofchemie  

Chemie Hoofdstuk 2

Aan het eind van deze les...

• Weet je wat koolwaterstoffen zijn
• Kun je alkanen, alkenen, alkanolen en alkaanamines  herkennen
• Kun je de systematische naam geven van bovenstaande verbindingen
• Kun je isomeren van een verbinding geven
• Weet je wat kraken is
• Weet je wat een additie- en substiutie reactie is
• Kun je een reactievergelijking noteren van een additie- en substitutie reactie
• Kun je broeikaseffect omschrijven
• Ken je de snelle en trage koolstofkringloop
• Kun je zure regen verklaren in tekst en reactievergelijkingen
• Kun je een blokschema lezen en maken

Destillatietoren

(On)volledige verbranding

Volledige verbranding

Onvolledige verbranding

• Te weinig zuurstof 
• Ontstaan van CO 
• Ontstaan van roet

2C​8​​H​18​​+25O​2​​−>16CO​2​​+18H​2​​O

Octaan(l)+Zuurstof(g)−>Koolstofdioxide(g)+Water(g)

1. Oxidatiereactie
2. Volledige verbranding
3. Ontledingsreactie
4. Onvolledige verbranding

Koolwaterstof

Een een koolwaterstof is een stof die uitsluitend bestaat uit koolstofatomen en waterstofatomen.

Deze groep is onder te verdelen in alkanen & alkenen 

(en nog vele andere die jullie niet hoeven te kennen ;)

Een alkaan met 4 koolstofatomen heet:

1. pentaan
2. ethaan
3. butaan
4. propaan

Een voorbeeld van een alkeen is

1. ethaan
2. ethyl
3. etheen
4. ethyn

dit molecuul heet:

1. 2-methylbut-2-een
2. 1,1,2-trimethyletheen
3. 3-methylbut-2-een

Wat zijn isomeren?

• Isomeren hebben dezelfde molecuulformule maar een verschillende structuurformule.

Een isomeer van but-1-een is:

1. butaan
2. but-2-een
3. but-1,3-dieen
4. prop-1-een

Kraken

Stoffen met hoge kookpunten bestaan uit grote moleculen. 

Als je deze sterk verhit, breken de grote moleculen waardoor kleinere moleculen ontstaan. 

Hierbij ontstaan alkanen en alkenen.

Dit proces heet kraken.

Kraken wordt toegepast bij zware fracties van aardolie

Additie reactie

                           C2H4        +       Br2      ->       C2H4Br2

Kenmerken van een additiereactie

• Je start met een onverzadigde koolwaterstof
• Je voegt één van de volgende stoffen toe: 

             Br2,    Cl2,    H2,    HF,    HCl,    HBr,     HI  of    H2O.

• De dubbele binding klapt open en er ontstaat één nieuwe stof
• De reactie verloopt snel

Additie met water

Bij een additiereactie met water splitst het H2O molecuul in een H-atoom en een -OH groep. Het H-atoom komt aan het ene C-atoom en de -OH groep aan het andere C-atoom

Welke stof ontstaat er bij de reactie van propeen met broom (dus Br2)?

1. 1-broompropaan
2. 1,2-dibroompropaan
3. 1,3-dibroompropaan
4. 2,3-dibroompropaan

In het filmpje op de volgende dia wordt de bruin-gele  vloeistof broom (formule Br2) toegevoegd aan hexaan en aan hex-1-een. 

Waar verwacht je dat er meteen een reactie optreedt, bij de alkaan of bij de alkeen?

Substitutiereactie

     

                                                                              1-broompropaan         waterstofbromide

    

Substitutiereactie

Bij een overmaat broom wordt er nog een H-atoom vervangen

                 of   ....   1,1-dibroompropaan

                                 1,3-dibroompropaan

                                         2,2-dibroompropaan        

    

Bij een substitutie reactie worden er atomen in een molecuul ...

1. toegevoegd
2. vervangen.
3. verwijderd

Kan een substitutiereactie altijd plaatsvinden? Waarom?

1. Ja, niets heeft hier invloed op.
2. Nee, maar weet niet waarom.
3. Nee, alleen onder invloed van licht.

De afbeelding hiernaast geeft een ... weer. 

1. additiereactie
2. substitutiereactie
3. neerslagreactie
4. oplosreactie

Alkanolen

Een Alcohol is een molecuul met een -O-H groep. 

Een -OH groep heet een hydroxyl groep. 

Een alkanol is een alkaan waarbij één H atoom vervangen is door een -OH groep

NAAMGEVING:

De naam van een alkanol krijg je door achter de stamnaam het achtervoegsel -ol te zetten

methanol

 

ethanol

Ethanol is de alcohol die in bier, wijn of champagne zit.

Bij propaan kan de hydroxylgroep aan het eerste of het tweede C-atoom zitten. Dit geef je aan met een nummer:

propaan-1-ol

 

propaan-2-ol

LET OP: 

De ouderwetse naam die in het boek staat (1-propanol) niet gebruiken! 

De juiste naam is: propaan-1-ol.

LET OP: 

De ouderwetse naam die in het boek staat (2-propanol) niet gebruiken! 

De juiste naam is: propaan-2-ol.

Wat is de juiste naam?

1. hexanol
2. hexaan-5-ol
3. hexaan-1-ol
4. hexaan-2-ol

Wat is de juiste naam?

1. butanol
2. butaandiol
3. butaan-1,1-diol
4. butaan-1,4-diol

Geef de systematische naam:

Einde van het overzicht van paragraaf 2.1 t/m 2.3

Koolwaterstoffen

Vinden jullie het gebruik van Lessonup prettig in een les

1. Ja
2. Soms
3. Nee

Onthoud je de lesstof beter wanneer deze wordt gegeven mbv Lessonup?

1. Ja
2. Maakt niet uit
3. Nee
4. Anders

Heb je tips om een les scheikunde te verbeteren?

Heb je tops voor de scheikunde les?