Anatomie Ademhaling

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

 Ademhaling/ respiratie.

Luchtwegen

Mond of neusholte --> Farynx (keelholte) 

--> Larynx (strottenhoofd) 

--> Trachea (luchtpijp) 

--> Hoofd bronchiën (luchtpijpvertakkingen) 

--> Grote bronchiën --> Kleine bronchiën 

--> Bronchiolen 

--> Longtrechtertjes --> Longblaasjes

Mond of neusholte

Bouw:

• neustussenschot (septum nasi)
  
• neusgangen (liggen tussen de neusschelpen, dit zijn botranden)
  
• reukepitheel
  

De neusholte is bedekt met trilhaarepitheel en een laagje slijm. Hier direct onder liggen veel bloedvaatjes

Ruiken:

Reukstoffen lossen op in het waterige slijmvlies

Komen in contact met zenuwtakjes.

Dit geeft prikkel naar hersenen.

Mondholte

Wanneer door je mond ademhalen?

• Het voordeel van ademen door de mond is dat je meer lucht kan inademen, bijvoorbeeld bij sporten.
  
• Verstopte neus
  

Liever door de neus ademhalen

Zuiveren van lucht: neusharen houden grotere stofjes tegen. Kleinere deeltjes worden op de slijmlaag van het trilhaar epitheel afgevoerd.

Verwarming: door de neusschelpen en -gangen ontstaat een groot oppervlak waardoor de ingeademde lucht wordt verwarmd

Bevochtiging: trilhaarepitheel en traanvocht (via de traanbuis in de neusholte) maken de lucht vochtig

Ruiken: het reukepitheel keurt de lucht waardoor je kunt reageren bij een vies of gevaarlijk gas

Farynx = keelholte

De keelholte is een kruising van voedselweg en ademweg.

Bij slikken:

• De overgang van neus- naar keelholte is afgesloten door het zachte gehemelte (huig)
  
• De overgang van keelholte naar strottenhoofd zit dicht door het achterover gekantelde strotklepje
  
• Ook sluit bij slikken de stemspleet (stembanden)
  

Larynx = strottenhoofd

• ligt in de hals, voor de slokdarm
  
• bevat stukken kraakbeen: onder andere het schildkraakbeen dat de vorm heeft van een opengeklapt boek: de rand aan de bovenkant is de adamsappel (mannen en vrouwen hebben adamsappel)
• het strotklepje (epiglottis) is ook een stukje kraakbeen
  
• in het strottenhoofd zitten spierplooien (stembanden)
  

Trachea = luchtpijp

• bevatten hoefijzervormige kraakbeenringen die stevigheid en soepelheid geven zodat de luchtpijp niet kan dichtklappen
  
• bekleed met trilhaarepitheel die stof en ziektekiemen verwijderen
  
• in de wand van de trachea zit gladspierweefsel
  
• trachea loopt voor de slokdarm, achter de aorta en de grote bloedvaten
• trachea loopt door het mediastinum (ruimte tussen de longen)
  

Hoofdbronchiën = luchtpijpvertakkingen

• luchtpijp splitst zich in 2 hoofdbronchiën
  
• deze splitsing heet bifurcatio
  
• linker hoofdbronchus gaat naar de linkerlong
  
• rechter hoofdbronchus gaat naar de rechterlong
  
• heeft dezelfde bouw als de luchtpijp
  
• trilhaarepitheel is extra gevoelig, prikkeling geeft direct een heftige hoestprikkel (vliegje, beschuitkruimel, etc)
  

Grote en kleine bronchiën

De hoofdbronchus vertakt zich in grote bronchiën die een longkwab van lucht voorzien (links 2x, rechts 3x)

  

Een grote bronchus vertakt zich in kleine bronchiën die een longsegment van lucht voorzien

Bronchioli = kleinste luchtpijpvertakkingen

• de kleine bronchiën vertakken zich steeds verder tot de kleinste buisjes: de bronchioli
  
• bevatten geen kraakbeenringen meer
  
• bevatten veel gladspierweefsel (spelen een rol bij het in en uitademen, kunnen bij astma gaan aanspannen: benauwdheid!)
  
• zijn zeer elastisch, helpen bij het uitdrijven van de lucht bij uitademen
• de bronchioli monden uit in de longtrechtertjes en longblaasjes
  
• de binnenbekleding bestaat uit trilhaarepitheel
  

Alveoli = longblaasjes

• uitstulpingen van een longtrechtertje zijn de longblaasjes
  
• lijkt op een tros druiven
  
• rondom de longblaasjes lopen veel capillairen, hier vindt gasuitwisseling plaats
  

Het echte longweefsel is dus eigenlijk de longtrechtertjes, de longblaasjes en het capillairennetwerk

Gasuitwisseling

• zuurstof gaat van de alveolaire lucht (lucht in longblaasjes) naar het bloed
• koolstofdioxide gaat van het bloed naar de alveolaire lucht
• gasuitwisseling gaat via diffusie (van veel naar weinig)
  

Pleuraholte

• de longen zijn omgeven door een vlies = pleura
  
• dit vlies is een dubbelvlies met daartussen vocht, beide vliezen kunnen over elkaar glijden
  
• de ruimte tussen deze vliezen heet de pleuraholte
  
• binnenvlies is longvlies, buitenvlies is borstvlies
  
• longvlies zit vast aan de longen
  
• borstvlies zit vast aan de borstkas (thorax)
  

Pleuraholte

Ademhalingsbeweging

De lucht in de alveoli moet worden ververst door ventilatie, dus ademen

• inademing = inhalatie = inspiratie
  
• uitademing = expiratie
  

Hierbij zijn betrokken:

Ribben, wervelkolom, borstbeen, tussenribspieren, diafragma (middenrif)

soms buik- borst- en rugspieren (bij hoesten)

Ademhalingsbeweging

inademing = inhalatie = inspiratie

Spieren moeten aanspannen om lucht aan te zuigen

Inademen is een actief proces, je moet er moeite voor doen (spieractiviteit)

Longen worden door het diafragma, de ribben en borstbeen  “opengetrokken”, longen bewegen niet uit zichzelf

Ademhalingsbeweging

1. buikademhaling: afplatting van het diafragma trekt de longen naar beneden, die hierdoor lucht aanzuigen (in rust)

2. borstademhaling: ribben gaan opzij en omhoog, die hierdoor de longen verder optrekken en meer lucht aanzuigen (wandelen)

3. hulpademhaling: heffing van de schoudergordel, longen worden nog meer open getrokken, nog meer lucht wordt aangezogen (rennen)

Ademhalingsbeweging

uitademing = expiratie

Bij uitademen ontspannen de spieren en door de elasticiteit van ribben en het longweefsel veert alles weer terug. Hierbij wordt de lucht uit de longen geperst

Bij geforceerd uitademen spannen de spieren wel aan (ballon opblazen, kaars uitblazen, hoesten, niezen)

Regulatie ademhaling

• ademhalingsspieren zijn dwarsgestreepte spieren, dus onder invloed van de wil (willekeurig)
  
• de aansturing is automatisch
  
• in de hersenstam zit het ademcentrum (groepje zenuwcellen)
  
• ademcentrum regelt diepte en frequentie van de ademhaling
  

Regulatie ademhaling

1ͤ --bij te veel koolstofdioxide in het bloed worden de ademhalingsspieren gestimuleerd door het ademcentrum (sneller ademhalen)

1ͤ -- bij weinig koolstofdioxide in het bloed worden de ademhalingsspieren afgeremd door het ademcentrum (langzamer ademen)

2ͤ -- de zuurgraad heeft ook invloed op het ademcentrum (bij meer zuur in het bloed dan sneller ademhalen)

3ͤ -- het zuurstofgehalte heeft niet veel invloed op het ademcentrum

Receptoren in aortaboog en halsslagaderen

Ademcentrum in

hersenstam

Reflexen

zuchtreflex: om de longblaasjes even te ontplooien

niezen: prikkeling van het slijmvlies van de neusholte wekt de niesreflex op (orkaankracht), neusholte schoonmaken

hoesten: slijmvlies van keelholte, luchtpijp of bronchien worden geprikkeld (hoestreflex), schoonmaken keelholte, luchtpijp en bronchiën

hikken: plotselinge samentrekking van het middenrif