PO Literaire Begrippen 4

• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

PO Literaire Begrippen

Welke literaire begrippen
ken je nog?

Perspectief

We spreken ook bij literatuur van het vertelperspectief, met andere woorden: door wiens ogen zien we alles gebeuren? Er zijn verschillende perspectieven mogelijk.

Wat voor vertelperspectief ken je al?

De auctoriale verteller

De verteller speelt geen rol in de gebeurtenissen, staat buiten de door hem vertelde geschiedenis, maar weet wel alles van de personages, van hun doen en laten, van hun ideeën, gevoelens, hun verleden, heden en toekomst

We noemen dit ook wel de ALWETENDE verteller
 

De personale verteller

De verteller speelt geen rol in de vertelde geschiedenis. Het verhaal is in de hij-vorm geschreven en deze hij-figuur staat in de gebeurtenissen centraal

De ik-verteller

De verteller speelt een rol in de vertelde geschiedenis, maar ditmaal is het verhaal in de ik-vorm geschreven

"Ze weet het nu nog niet, maar over 48 uur zal haar leven compleet veranderen."

1. Ik verteller
2. Auctoriale verteller
3. Personale verteller

"Ik liep de trap af en gooide mijn jas in de hoek."

1. Auctoriale verteller
2. Personale verteller
3. Ik-verteller

"Hij liep over het strand."

1. Personale verteller
2. Ik-verteller
3. Auctoriale verteller

Stijl

• Als je het hebt over stijl van een schrijver, bedoel je alles wat opvallend is aan zijn taalgebruik. 
• Gebruikt de schrijver veel/weinig bijvoeglijke en/of zelfstandige naamwoorden?
  
• Is de tekst moeilijk of makkelijk geschreven?
  
• Is de tekst in de verleden/tegenwoordige tijd geschreven? De tegenwoordige tijd zorgt voor meer betrokkenheid, de verleden tijd schept wat meer afstand.

Stijl

• Heeft de schrijver een voorkeur voor bepaalde leestekens? Puntjes (….) bijvoorbeeld kan je gebruiken om spanning op te wekken.
  
• Maakt de schrijver veel gebruik van ironie? De schrijver zegt het tegenovergestelde van wat hij bedoelt. Hij spot met bepaalde zaken of zichzelf (zelfspot) en maakt veel gebruik van neologismen (nieuwe woorden) en stijlmiddelen als overdrijvingen, understatements en beeldspraak.

Motto

Een motto is een citaat, wat aan het begin van het boek staat.

Voorbeeld:

Publiek geheim, J. Bernlef:'De geschiedenis wordt omschreven door de overwinnaars. Voor de mondelinge overlevering zorgt het volk. De schrijvers fantaseren. Zeker is alleen de dood.'

Danilo Kis

Huiswerkopdracht

Lees het verhaal van je groepsgenootje en zoek hier een passend motto bij!

Een motto kan dus van alles zijn: een stukje tekst uit een liedje, een strofe uit een gedicht, een citaat van je favoriete bekendheid of misschien wel je vader of moeder!

Waarom vind je dit motto bij jouw boek passen? Noteer dit kort (minimaal 50, maximaal 100 woorden)

Noteer ook het vertelperspectief en het thema.

Ik vond dit een leuke, leerzame opdracht

Ja

Nee

Tips voor de docent

Wat heb je vandaag geleerd dat je nooit meer vergeet?!