Zaden en Vruchten Mavo 4

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Ongeslachtelijk

Geslachtelijk

Basisstof 1 Voortplanting

Insectbestuiving

Windbestuiving

Als je even een boom vol stuifmeel schud... 

Bij planten komt zowel geslachtelijke als ongeslachtelijke voortplanting voor.

Bij ongeslachtelijke voortplanting groeit een deel van een plant uit tot een nieuwe plant.

Bij ongeslachtelijke voortplanting zijn er géén twee ouderplanten nodig.

Ongeslachtelijke voortplanting kan op verschillende manieren plaatsvinden.

Bij ongeslachtelijke voortplanting groeit een deel van een plant uit tot een nieuwe plant. Hierbij zijn er dus géén twee ouderplanten nodig.

Deling

Stekken

Knollen

Bollen

Uitlopers en wortelstokken

Eenhuizig: 1 plant nodig voor voortplanting.

Tweehuizig: 2 planten nodig voor voorplanting.

Zaden & Vruchten

Leerdoelen

- Ik kan herkennen welke planten via windbestuiving of insectenbestuiving zich geslachtelijk voortplanten.

- Het verschil tussen stuifmeel en zaden kan ik aangeven.

- Het proces van het ontstaan van een vrucht kan ik beschrijven.

- Ik kan voorbeelden geven van verschillende vormen van verspreiding van zaden.

Leerdoelen

- Ik kan herkennen welke planten via windbestuiving of insectenbestuiving zich geslachtelijk voortplanten.

- Het verschil tussen stuifmeel en zaden kan ik aangeven.

- Het proces van het ontstaan van een vrucht kan ik beschrijven.

- Ik kan voorbeelden geven van verschillende vormen van verspreiding van zaden.

Meestal grote, gekleurde bladeren. Samen vormen ze de Bloemkroon.

Doel: insecten aantrekken

?

Kleine groene bladeren. Samen vormen ze de Bloemkelk.

Doel: kroonbladeren beschermen

?

Als het zaadbeginsel wordt bevrucht wordt het een zaadje

Doel: Voortplanting

?

De stamper is het vrouwelijke deel van de bloem.

Bovenaan zit de stempel, onderaan het vruchtbeginsel.

Hiertussen zit de stijl. 

Het aantal stijlen en stempels kan flink verschillen per plant

Doel: Voortplanting

?

Het vruchtbeginsel groeit uit tot een vrucht nadat de plant bevrucht is

Doel: Voortplanting

?

De meeldraad is het mannelijke deel van de bloem. 

Hij maakt stuifmeel in de helmknoppen

Het aantal meeldraden kan per plant sterk verschillen

Doel: Voortplanting

?

Veel bloemen vormen nectar, dit trekt insecten aan.

Bijen maken honing van nectar.

Sommige bloemen hebben heel kleine kroonbladeren. Deze planten gebruiken wind ipv insecten om bevrucht te worden

Ongeslachtelijk

Basisstof 1 Voortplanting

Vruchtvorming

Ná de bevruchting verandert er een hoop in de bloem.

De bevruchte eicel groeit uit tot een kiem.

Het zaadbeginsel groei uit tot zaad.

Het vruchtbeginsel groeit uit tot een vrucht.

Fruit

Indeling van fruit, naar aard of naar praktijk:

• Steenvruchten: abrikozen, kersen, nectarines, pruim
• Pitvruchten: appel, kaki, peer, vijg
• Schijnvruchten: aardbeien, bramen, frambozen

Bij sommige planten groeit de ‘vrucht’ niet alleen uit het vruchtbeginsel, maar spelen ook andere onderdelen een rol bij de vruchtvorming, zoals de bloembodem. In dat geval spreken we van een schijnvrucht. Bv de aardbei: het rode gedeelte dat we eten, groeit vanuit de bloembodem. De echte vruchten zijn de pitjes die je aan de buitenkant ziet zitten. 

• Besvruchten: aalbes, bosbes, kruisbes, zwarte bes
• Nootvruchten: amandelen, hazelnoten, kastanjes, paranoten 

Via uitwerpselen

Via de vacht / verendek

Verspreiding door dieren

Reigersbek

wegschieten zaad na rijping vrucht

Springzaad

wegschieten vrucht met zaad

De plant zelf: De vruchten of zaden schieten weg

Dat kan als de vrucht rijp is. De vrucht springt dan open. 

De zaden/vruchten worden dan weggeslingerd.

Dit gebeurt bijv. ook bij de brem, de erwt en de ooievaarsbek

De plant zelf: Vruchtje met daarin zaad dat wegspringt

Door de plant zelf

Esdoorn en Linde

Paardenbloem

Esdoorn: Verspreiding door de wind

Vaak hebben vruchten of zaden hulpmiddelen om lang in de lucht te kunnen zweven. De Esdoorn en de Linde hebben vleugels.

Paardenbloem: Verspreiding van de vruchtjes met de pluisjes als hulpmiddel

Verspreiding van zaden door de wind.

Weektaak

Opdracht 59 - 64

Opdracht 68 - 72

Wat doen we met de herhalingstoets?

Leerdoelen

- Ik kan herkennen welke planten via windbestuiving of insectenbestuiving zich geslachtelijk voortplanten.

- Het verschil tussen stuifmeel en zaden kan ik aangeven.

- Het proces van het ontstaan van een vrucht kan ik beschrijven.

- Ik kan voorbeelden geven van verschillende vormen van verspreiding van zaden.