3.5 - Dihybride kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Goedemorgen!

This is the place to   Bio

Hiernaast staat een stamboom. De personen die met grijs aangegeven zijn, hebben een

ziekte. De rode personen zijn gezond. De ziekte wordt veroorzaakt door één gen dat X-chromosomaal is. Vrouw 7 is in verwachting van kind 11. De baby blijkt een meisje te zijn. Hoe groot is de kans dat meisje 11 de ziekte heeft?

breed vrouw: smal vrouw: breed man: smal man

2:0:1:1

Thema 3: 

Genetica

BS 5: 

Dihybride kruisingen

VWO Stof

Leerdoelen

1. Je kunt kruisingsschema's maken voor dihybride kruisingen met onafhankelijke overerving.
2. Uit deze kruisingen kun je de frequentie van genotypen en fenotypen van de nakomelingen afleiden.

dihybride kruisingen

Dihybride  kruising

overerving van twee

eigenschappen

• op 1 chromosoom = gekoppeld
• op verschillende chromosomen = niet gekoppeld = onafhankelijke

Dihybride kruising

Bij een dihybride kruising kijken we naar twee eigenschappen die overerven.

Bijvoorbeeid bij Mendels erwten:

Geel (A) is dominant over groen (a) en een gladde huid (B) is dominant over een gekreukte huid (b)

Geslachtscellen bij dihybride kruisingen

Een individu met het genotype AaBb heeft 4 mogelijke geslachtscellen:

1. AB;
2. aB;
3. Ab; 
4. ab

Dihybride kruisingen

Zwarte effen koe x roodbonte stier

Opstellen van een dihybride kruising

A = zwarte haarkleur

a = rode haarkleur

B = effen vacht

b = gevlekte vacht

Kansberekenen in een dihybride kruising

AaBb x AaBb

A = zwart, a = rood

 B = effen, b = gevlekt

Kans op AABB?

• Kans op AA = 1/4 (25%)
• Kans op BB = 1/4 (25%)
• Dus kans op AABB = 1/4 x 1/4 = 1/16 (6,25%)

Kansberekenen in een dihybride kruising

AaBb x AaBb

A = zwart, a = rood

 B = effen, b = gevlekt

Kans op Aabb?

• Kans op Aa = 1/2 (25%)
• Kans op bb = 1/4 (25%)
• Dus kans op AAbb = 1/2 x 1/4 = 1/8 (12,5%)

Kansberekenen in een dihybride kruising

AaBb x AaBb

A = zwart, a = rood

 B = effen, b = gevlekt

Kans op zwart effen?

• Kans op zwart = 3/4 (75%)
• Kans effen = 3/4 (75%)
• Dus kans op zwart effen = 3/4 x 3/4 = 9/16 (56,25%)

Genotypen van ouders bepalen in een dihybride kruising

A = zwarte vacht

a = bruine vacht

B = normale oren

b = hangoren

Wat zijn de genotypen van de ouders?

Genotypen ouders bepalen in een dihybride kruising

• AA x AA = 100% dominant fenotype (AA)
• aa x aa = 100% recessief fenotype (aa)
• AA x aa = 100% dominant fenotype (Aa)
• Aa x aa = 50% dominant (Aa) en 50% recessief fenotype (aa)
• Aa x Aa = 75% dominant (AA en Aa) en 25% recessief fenotype (aa) 

Genotypen van ouders bepalen in een dihybride kruising

A = zwarte vacht

a = bruine vacht

B = normale oren

b = hangoren

Wat zijn de genotypen van de ouders?

• 10 zwart en 11 bruin = 1:1 = Aa x aa
• 16 recht en 5 hangoor = 3:1 = Bb x Bb
• Conclusie: AaBb x aaBb (zwart en recht x bruin en recht)

gekoppelde dihybride

noteer als breuk

-> boven = 1 chromosoom

-> onder = 1 chromosoom  

gekoppelde dihybride 

tabel verder 

hetzelfde 

als monohybride

overervingen

Aan de slag

Lezen en maken 3.5

Een plant heeft het genotype QqRr. De betrokken genen zijn niet gekoppeld.

Hoe groot is de kans dat een stuifmeelkorrel van deze plant tegelijkertijd het allel q en het allel R bevat?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Bij de vorming van de haarkleur bij ratten zijn twee allelenparen betrokken, die onafhankelijk overerven. Wanneer van die allelenparen uitsluitend recessieve allelen voorkomen (ppqq), is de haarkleur wit. Wanneer van één van beide paren een dominant allel voorkomt, is de haarkleur geel. Wanneer van ieder allelenpaar tenminste één dominant allel voorkomt, is de haarkleur bruin. Een bruin en wit dier worden gekruist. Een van de nakomelingen is wit. Wat is het genotype van het bruine ouderdier?

1. ppQQ
2. PpQQ
3. PpQq
4. ppQq

Twee zwarte ruigharige cavia's paren verscheidene keren met elkaar. Onder hun nakomelingen bevinden zich een wit ruigharig dier en een wit gladharig dier.

Wat zal theoretisch de verhouding zijn tussen witte ruigharige en witte gladharige dieren van deze nakomelingenschap?

1. wit ruigharig : wit gladharig = 1 : 1
2. wit ruigharig : wit gladharig = 3 : 1
3. wit ruigharig : wit gladharig = 1 : 3
4. wit ruigharig : wit gladharig = 9 : 1