thema 5 Regeling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

thema 5 Regeling

B1 Homeostase en regelkringen

B2 Het hormoonstelsel

B3 Het zenuwstelsel

B4 Reflexen en het autonome zenuwstelsel

B5 Impulsgeleiding

B6 Spieren en beweging

Inwendig milieu van meercelligen

• inwendig milieu = bloedplasma + weefselvloeistof
• uitwendig milieu = je omgeving + inhoud van je darmkanaal,    longen, blaas

• als een stof een celmembraan gepasseerd heeft, zit het in je inwendig milieu.

B1 Regeling en homeostase

Regelkring: kan je vergelijken 

met de verwarming in je huis

normwaarde

regelkring

dynamisch evenwicht

homeostase

negatieve terugkoppeling

Homeostase

Het behouden van de balans in het inwendige milieu noemt men homeostase.

Het evenwicht dat onstaat is een dynamisch evenwicht dat schommelt rondom een normwaarde, dankzij een regelkring.

Homeostase

Homeostase door de huid

Homeostase door de lever (en de alvleesklier)

positieve terugkoppeling

= het resultaat van een proces versterkt het proces

Even kort opdrachten maken 

Opdracht 1 t/m 3 basisstof 1, thema 5

Zorg dat je boek naast je laptop ligt zodat je de antwoorden kunt opzoeken.

Welke hormoonklieren
kun je noemen?

hypothalamus

hypofyse

eierstok

teelbal

B2 Hormonale regulatie

In organismen wordt informatie tussen cellen overgedragen met signaalmoleculen.

Dat kunnen hormonen zijn.

Doelwitcellen zijn gevoelig voor bepaalde hormonen. Zij hebben geschikte receptoren.

Hypofyse

Hormoon

Hormoon

Bloed

exocriene klier

- speeksel-klier

- alvleesklier

- traanklier

endocriene klier

- hypofyse

- alvleesklier

- bijnier

De hormoonklieren

hormonen

hypofyse: groeihormoon GH, FSH, LH, oxytocine, ADH, TSH

schildklier: thyroxine

eilandjes van Langerhans in alvleesklier: insuline, glucagon

nieren: epo

bijnieren: adrenaline

(Binas 89A) Welke hormonen worden NIET door de hypofyse gemaakt?

1. LPH en LTH
2. oxytocine en ADH
3. FSH en LH
4. GRH en CRH

Binas 89A. Wat is de volledige naam van het hormoon GH?

Binas 89A. Wat is de functie van FSH bij mannen?

1. vorming van zaadcellen
2. geen functie - mannen hebben geen FSH
3. afgifte van oestradiol
4. follikelgroei

overzicht hypofysehormonen

GH:  stimuleert groei en ontwikkeling

FSH:  follikelgroei, spermatogenese

LH:  ovulatie, gele lichaam, afgifte testosteron

oxytocine:  stimuleert weeën en melksecretie

ADH:  resorptie van water uit de voorurine in de nieren

TSH:  stimuleert de schildklier voor de vorming van thyroxine

Schildklier

- onder invloed van TSH uit hypofyse

- produceert thyroxine

- beïnvloedt de stofwisseling in je cellen

Schrijf de volgende vragen in je schrift en beantwoord ze:

1. Wat is het gevolg van als de schildklier teveel schildklierhormoon produceert? En waar kan dit toe leiden?

2. Wat is het gevolg van als de schildklier te weinig schildklierhormoon produceert? En waar kan dit toe leiden?

Eilandjes van Langerhans

Eilandjes van Langerhans

• 
  
• 
  
• 
  
• Groepjes cellen in de alvleesklier (verteringsklier)
• Exocrien en endocrien 
• Exocrien: maakt verteringssap en geeft dit af aan de 12-vingerige darm
• Endocrien: maken hormonen: insuline en glucagon.
• Insuline: bij een hoog glucosegehalte, laat het dalen
• Glucagon: bij een laag glucosegehalte, laat het stijgen
  
• Eilandjes kapot of werkt insuline niet? Diabetes

Eilandjes van langerhans (alvleesklier): Bloedsuikerspiegel.

regeling bloedsuikerspiegel

Glucose wordt door insuline omgezet in glycogeen. 

Glycogeen wordt door glucagon weer omgezet in glucose

Glucose

Glycogeen

Insuline

In het bloed

In spieren en lever

Glucagon

Bijnieren

Maken het hormoon adrenaline.

Snelste hormoon van je lichaam!

Fight, Flight, Fright hormoon

• Glycogeen wordt omgezet in glucose (suikergehalte in het bloed stijgt
• Hart gaat sneller kloppen
• Ademhaling versnelt
  

Nieren

• Nieren produceren EPO bij laag zuurstofgehalte bloed

• Epo stimuleert productie rode bloedcellen in beenmerg
• --> meer zuurstof: minder afgifte epo
• Gebruik als doping is illegaal
• hoogtetraining

In welk orgaan liggen de Eilandjes van Langerhans?

Hypofyse

Schildklier

Bijnieren

Eilandjes van langerhans

Teelballen

Cellen in de alvleesklier 

die hormonen maken

Stoffen in het bloed die de werking van bepaalde organen regelen

Hormoon dat in de 

bijnieren wordt gemaakt

Klieren die adrenaline maken

Orgaanstelsel in het lichaam dat uit een aantal hormoonklieren bestaat

eilandjes van Langerhans

hormonen

adrenaline

hormoonstelsel

bijnieren

Welke twee hormonen maken de eilandjes van Langerhans

Zorgt insuline ervoor dat de bloedsuikerspiegel daalt of stijgt?

1. Daalt
2. Stijgt

Waar bevinden zich cellen met receptoren voor epo?

1. in het beenmerg
2. in de bijnieren
3. in de lever
4. in de nieren