5.2 Het huishoudboekje van de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Kan de overheid dat regelen?

par 5.2 het huishoudboekje van de overheid

Kan de overheid dat regelen?

• herhaling paragraaf 1
• uitleg paragraaf 2
• paragraaf 2 maken

5.2 Het huishoudboekje van de overheid (deel 1)

leerdoelen 5.1

1. Je moet weten hoe ons land is georganiseerd

2. Je moet weten hoe de overheid invloed heeft op de economie

3. Je moet weten welke instanties de overheid advies geven en en waarover ze advies geven

5.1 Stuurt de overheid de economie 

Collectieve goederen:

• Voorzieningen die de overheid levert en betaald en waarvan iedereen gebruik kan maken
  

Vraag 8

5.1 Stuurt de overheid de economie 

Privatiseren:

• de overheid besteedt taken uit of draagt ze over aan particuliere bedrijven
• Wat is er verandert in de "post" sector?
• Waarom privatiseren?
• Waarom niet?

5.1 Stuurt de overheid de economie 

De overheid kan bij het maken van keuzes op economisch gebied informatie en/of advies krijgen van:

• CBS

• CPB

• SER

CBS

• Centraal Bureau voor de Statistiek
• Verzamelt informatie over oa economische veranderingen

CPB

• Centraal Planbureau
• Onderzoekt wat de gevolgen kunnen zijn van economische beslissingen

SER

• Sociaal Economische Raad
• Adviseert over sociaal-economische onderwerpen
• Bestaat uit werkgevers, werknemers en onafhankelijke deskundigen

Vraag 11

Vraag 10

afronden 5.1

besprekenhuiswerk

5.2 Het huishoudboekje van de overheid

leerdoelen 5.2

1. je moet weten hoe de rijksoverheid aan haar inkomsten komt

2. je moet weten welke uitgaven de rijksoverheid doet

3. je moet weten hoe de gemeente aan geld komt

5.2 Het huishoudboekje van de overheid 

Deze les:

• Inkomsten gemeenten
• Begrotingsoverschot of   begrotingstekort
• Staatsschuld 

5.2 Het huishoudboekje van de overheid (deel 1)

• Begrotingstekort
  

• Begrotingstekort
  

• Begrotingsoverschot
  

Begrotingsoverschot

De overheid heeft meer inkomsten dan uitgaven

Begrotingstekort

De overheid heeft meer uitgaven dan inkomsten

https:

https:

https:

Inkomsten gemeenten

• Een deel van het Rijk (Gemeentefonds)
• Gemeentelijke belastingen en heffingen                           (denk aan: ozb, hondenbelasting, rioolheffing, afvalstoffenheffing, etc.)

inkomsten gemeente

Gemeente en provinciefonds

Onroerendzaakbelasting

Rioolheffing

Afvalstoffenheffing

Hondenbelasting

uitgaven gemeente

Infrastructuur

Subsidies verlenen

Onderwijs

Sportvoorzieningen

 Aanleg bedrijventerreinen

het huishoudboekje

maak opg 13

termen overheidsfinancien

Prinsjesdag: 3de dinsdag in september

Troonrede: voorgelezen door de Koning

Rijksbegroting : overzicht van verwachte inkomsten en uitgaven

Miljoenennota: samenvatting rijksbegroting

Begrotingstekort: verwachte uitgaven zijn groter dan verwachte inkomsten

Financieringstekort= begrotingstekort - aflossingen

Inkomsten Rijk

Belastingen en premies

Boetes

Aardgasopbrengsten

Winsten staatsbedrijven

Uitgaven Rijk

Uitgaven ministeries

Rente

Aflossing

Directe belastingen

= belasting op inkomen winst en vermogen

-Loon en inkomstenbelasting

-Dividendbelasting

-Vennootschapsbelasting

-Successierechten

-Kansspelbelasting

Indirecte belastingen= kostprijsverhogende belastingen

- BTW

- Accijns

- Invoerrechten

-Milieuheffingen

-Motorvoertuigenbelasting

-BPM

Overheidsschuld:

• begrotingstekort

• overheidsschuld neemt toe
  

• Begrotingsoverschot
  

• overheidsschuld neemt af
  

overheidstekort

maak opg 14

Overheidstekort?

* Er moet geld geleend worden: gevolg: er moet rente betaald worden: dit geld kan dus niet aan iets anders worden besteed.

* Hoe komt de overheid aan geld? Ze lenen bv geld bij pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen.

* Mag dit tekort onbeperkt groot worden?

 Nee: Het tekort mag niet groter zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp), de schuld mag niet hoger zijn dan 60 procent van het bbp. (vanuit de EU opgelegd)

huiswerk

maak opg 15 t/m 19

Wat heb je geleerd?

leerdoelen 5.2

1. je moet weten hoe de rijksoverheid aan haar inkomsten komt
: noem 5 soorten belastingen en geef aan wanneer je deze moet betalen.

2. je moet weten welke uitgaven de rijksoverheid doet
: noem de 3 grootste uitgaven.

3. je moet weten hoe de gemeente aan geld komt: noem 3 inkomstenbronnen

Indirecte belastingen heten zo omdat je ze

1. meteen moet betalen
2. niet meteen hoeft te betalen
3. rechtstreeks aan de overheid betaalt
4. via een winkelier aan de overheid betaalt.

Belastingen zijn de grootste inkomstenbron van onze overheid

1. juist
2. onjuist

OZB staat voor

1. onaangeroerdezaak-belasting
2. onroerendezaak-belasting
3. onaangetastezaak- belasting
4. onverdrachtzaak- belasting

Als de overheid meer uitgaven dan inkomsten verwacht, is er een

1. begrotingsoverschot
2. begrotingsevenwicht
3. begrotingsaanbod
4. begrotingstekort

Wat is geen directe belasting

1. Inkomstenbelasting
2. Accijns
3. Vennootschapsbelasting
4. Btw

Belasting die verwerkt zitten in de prijs van een product, noem je

1. Indirecte belasting
2. Directe belasting

Belasting over inkomen, winst en vermogen is

1. Indirecte belasting
2. Directe belasting

De gemeente mag zelf belasting heffen en krijgt ook geld van de rijksoverheid.

1. Waar
2. Niet waar

Koopprijs € 210.000
WOZ-waarde € 190.000
OZB-belasting is 0,1397%
Hoeveel belasting moet je betalen?

1. 293,37
2. 2100
3. 265,43
4. 2654,30

Wat moet de werknemer van zijn brutoloon betalen?

1. BTW
2. Premie sociale zekerheid
3. Loon belasting
4. Loonbelasting en premie sociale zekerheid