5.2 Het huishoudboekje van de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Economie T4

Hoofdstuk 5 Kan de overheid dat regelen 

5.2 Het huishoudboekje van de overheid

Wat gaan we doen

- vragen bespreken 5.1 + nakijken 5.1 (zie classroom)

- theorie 5.2

- lezen en maken 5.2

Samenvatting 5.1

Lesdoelen 5.2  

• hoe komt de overheid aan geld
  
• waar geeft de overheid geld aan uit
  
• welke inkomstenbronnen heeft een gemeente
  

5.2 Het huishoudboekje van de overheid 

• Begrotingstekort
  

• Begrotingstekort
  

• Begrotingsoverschot
  

Begrotingsoverschot

De overheid heeft meer inkomsten dan uitgaven

Begrotingstekort

De overheid heeft meer uitgaven dan inkomsten

Begrotingstekort & -overschot

• Begrotingstekort = verwachte uitgaven > verwachte inkomsten
• Geld lenen
• Bezuinigen
• Belastingen verhogen
• Begrotingsoverschot = verwachte inkomsten > verwachte uitgaven
• Schuld aflossen
• Meer uitgeven

0

Overzicht van de verwachte inkomsten en verwachte uitgaven van de rijksoverheid voor het komend jaar.

Ontstaat als er meer geld wordt uitgegeven dan er inkomsten zijn.

Toelichting op de rijksbegroting door de minister van Financiën.

Miljoenennota

Rijksbegroting

Begrotingstekort

Juist of onjuist?

JUIST

ONJUIST

Een begroting is een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven

Zijn er meer uitgaven dan inkomsten, dan is er sprake van een begrotingstekort

Zijn er meer uitgaven dan inkomsten, dan is er sprake van een begrotingsoverschot

1 miljard = 1.000.000

1 miljard = 1.000.000.000

Minder geld uitgeven dan normaal noem je accijns

Minder geld uitgeven dan normaal noem je bezuinigen

Staatsschuld

• Als de overheid meer geld uitgeeft dan er binnenkomt, spreek je van een begrotingstekort. 
  
• Om de uitgaven toch te kunnen doen, moet de overheid geld lenen. 
  
• Doordat de overheid jaren achtereen een tekort heeft gehad, is er een staatsschuld ontstaan.
  

Bereken het inkomen per hoofd van de bevolking van Nederland.
Het nationaal inkomen bedraagt € 431 miljard. Aantal inwoners 16.068.000

1. € 25.307,62
2. € 25.703,26
3. € 26.823,50
4. € 28.626,50

Aan de slag....

Lezen en maken 5.2, probeer in de les t/m 16 af te krijgen. Alles wat overblijft is huiswerk voor vrijdag 3 december

Inkomsten van de overheid

De overheid ontvangt premies voor de sociale zekerheid , belastingen  en niet-belastingontvangsten zoals aardgasbaten, winst uit staatsbedrijven en boetes.

Belastinginkomsten: directe belastingen 

Inkomen

Vermogen

Winst

Belastinginkomsten: indirecte belastingen

Btw

Accijns

&

Milieuheffingen

Inkomsten van de gemeente

• Een groot deel van de inkomsten van de gemeente komt van het Rijk. 
  
• Daarnaast betalen burgers en bedrijven gemeentelijke belastingen en heffingen zoals OZB (onroerendezaakbelasting), rioolheffing, afvalstoffenheffing, parkeerbelasting, toeristenbelasting en hondenbelasting.
  

Huiswerk

lezen en maken 5.2 + nakijken 5.1

Loonbelasting is een ... belasting.

1. directe
2. indirecte

Wat doet de overheid niet om een begrotingstekort op te vangen?

1. Bezuinigen
2. Belastingen verhogen
3. Lenen
4. Staatsschuld aflossen

Wat is OZB?

1. Onroerende Zaak Belasting
2. Huurtoeslag
3. Gemeentebelasting
4. Huurverhoging

Belasting die je betaalt wanneer je een product koopt is een voorbeeld van .....

1. directe belasting.
2. indirecte belasting.

Direct of indirect?

Over een prijs in de postcodeloterij betaal je kansspelbelasting.

1. directe belasting
2. indirecte belasting

Geef (door middel van slepen) aan of de genoemde belasting een vorm van directe of indirecte belasting is.

Directe belastingen

Indirecte belastingen

BTW

Loon en inkomstenbelasting

Accijns

Vennootschapsbelasting

Motorrijtuitenbelasting

Invoerrrechten

22. Het cirkeldiagram hieronder toont een schematisch overzicht van de inkomsten van de gemeente Reestmond. Sleep de inkomsten naar de juiste letter. 

A

B

C

Afvalstoffenheffing, riool-rechten en leges

Bijdrage van het Rijk

OZB