Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

tijd van ontdekkers en hervormers

par 1.3: Problemen in de kerk

Maar eerst even een herhaling.....Lees par 1.2 goed door

1. renaissance
2. humanisten
3. ketters 
4. inquisitie
5. kloosterordes
   
6. boekdrukkunst

a. Erasmus

b. waardering Grieken en Romeinen

c. rechtbank

d. tegen rijkdom

e. wijken af van officiële kerkleer

f. renaissance van het noorden

Problemen in de Kerk

Doel: Leren wat de gevolgen waren van de ruzie in de kerk

Katholieke kerk (1)

• Christelijke kerk

• Staat onder leiding van de Paus in Rome (vandaar ook wel: Rooms-Katholieke Kerk)

• Hiërarchisch: er is een duidelijke leider en indeling van macht

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in het Latijn

Katholieke kerk (2)

• Er staan beelden in de kerk

• Deze beelden (van bijvoorbeeld heiligen) worden soms ook vereerd

• Ook relikwieen (overblijfselen van heiligen) worden vereerd

• Er zijn magische handelingen en rituelen, zoals: wijn/bloed en brood/lichaam

Karel V heerste van 1515 tot 1555 over Spanje, het Duitse Rijk en de Nederlanden

• In de middeleeuwen hoorde bijna iedereen bij de katholieke kerk
• Leiders van de kerk, geholpen door vorsten, spoorden ketters op en dwong ze tot bekering.
  
• Karel V wilde dat iedereen katholiek was. Kritiek op de katholieke kerk werd streng bestraft.
  

Humanisme

• Humanisten onderzoeken originele teksten uit oudheid
• Conclusie: kerk houdt zich niet aan regels van de bijbel
• Tijdens middeleeuwen is kerk steeds rijker geworden
• Misstanden: Rijkdom, Aflatenhandel: vergeving kopen in plaats van spijt betuigen etc

Reformatie 

• Belangrijkste hervormers: Maarten Luther en Johannes Calvijn

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de Kerk zal hervormen

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 

Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 

Veel aanhangers in Nederland.

AANT=Gevolgen van de hervorming

• Luther en Calvijn willen de katholieke kerk verbeteren. De kerk wil dit niet: splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken (ook wel: hervormde- of gereformeerde kerk) naast de katholieke Kerk

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters)
  

Protestantse kerk

• Christelijke kerk

• Er is geen duidelijke leider

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in de volkstaal

• Geen beelden en/of verering van heiligen en relieken (is afleiding)

• Sobere handelingen

Aan de slag

• Leer en maak par 1.2
• Lees en maak par 1.3
• Kijk op schooltv Histoclip Luther
  

1.3 Problemen in de Kerk

Doel: Leren wat de gevolgen waren van de ruzie in de kerk

Welk woord hoort bij het plaatje?

1. Aflaat
2. Gilde
3. Inquisitie
4. Antisemitisme

Wie wezen de kerkelijke leer af?

1. Ketters
2. Humanisten
3. Bedelordes
4. protestanten

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Verering van heiligen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Sobere handelingen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Verering van relieken

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

De Paus is de leider

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Welke van de stellingen is juist?

1 Toen Luther zijn stellingen bedacht wilde hij een
nieuwe kerk beginnen.

2 De Paus wilde wel met Luther praten over zijn
ideeën.

1. Alleen 1 is juist
2. Alleen 2 is juist
3. Beide zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Maarten Luther is het niet eens met de grote rijkdommen
van de Kerk en de geestelijken.

Op welke manier kwam de Kerk aan haar rijkdommen?

1. Mensen kochten hun zonden af met een aflaat.
2. Mensen handelden met de Kerk.
3. De Kerk veroverde rijke gebieden.
4. Mensen hadden medelijden met Kerk en gaven geld.

→Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Protestant

Katholiek

Maarten Luther

De Paus

Aflaten

Bijbel in volkstaal

Latijnse kerkdienst

Sober

Beeldenverering

Reliekenverering

'Kale' kerk

Beelden in de kerk

'Magische' handelingen

Sobere handelingen

1.3 Problemen in de Kerk

Doel: Leren wat de gevolgen waren van de ruzie in de kerk

Karel V heerste van 1515 tot 1555 over Spanje, het Duitse Rijk en de Nederlanden

• In de middeleeuwen hoorde bijna iedereen bij de katholieke kerk
• Leiders van de kerk, geholpen door vorsten, spoorden ketters op en dwong ze tot bekering.
  
• Karel V wilde dat iedereen katholiek was. Kritiek op de katholieke kerk werd streng bestraft.
  

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Reformatiepuzzel

Combineer de tekst met het juiste plaatje

Als je tijd over hebt geef je een verklaring voor je keuze

Werk in groepjes van max 4

Reformatiepuzzel

Aan de slag

• Leer 1.2 
• Lees en maak par 1.3
• Kijk op schooltv Histoclip Luther
  
• bekijk de ontdekkingsplaten

Video

Histoclips: Luther en de Hervorming