Creatief schrijven - start

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

VANDAAG

EERSTE LESUUR: CREATIEF SCHRIJVEN

 TWEEDE LESUUR: TAALVERZORGING

Creatief schrijven

= geen nieuwsbericht /  mail / zakelijke brief / verslag

Je draagt een gevoel over aan de lezer in de vorm van een verhaal, roman, thrillers, songteksten en/of gedichten.

Bij elk verhaal en bij elke vorm is het gevoel anders. 

Jij als schrijver zorgt dat het gevoel erin zit. 

Stap 2: Probeer verschillende genres

Veel genres vallen dus onder creatief schrijven. Misschien heb je al een voorkeur voor een genre. Met een kortverhaal kan je meer ideeën op papier zetten in een kortere tijd. Wil je schrijven over magie en draken? Dan kan je fantasy schrijven. Of ben je gek op de Sherlock Holmes-boeken en wil je een razend spannende detective schrijven? Het kan allemaal. Toch is het handig om af en toe buiten je comfortzone te treden. Met elk genre leer je nieuwe technieken. Met een kort verhaal leer je bondig schrijven met scherpe details; door fantasy leer je krachtige beschrijvingen; met een detective focus je op de spanningsopbouw.

Stap 3: Doe schrijfoefeningen

Je bent niet de eerste die begint met creatief schrijven. Velen bekende schrijvers gingen je voor en dat resulteert in een berg aan schrijfoefeningen. Doe eens mee met onze wekelijkse schrijfopdracht en je krijgt feedback van een schrijfcoach. 

Hoezo creatief schrijven?

• Het maakt je een betere zakelijke schrijver.
• Creativiteit heeft positieve effecten op je brein. Je kunt beter presteren op school door creatiever te denken. Uitwerkingen van opdrachten en verslagen worden beter.
• Stimuleert kritisch denken: probleem of vraagstuk vanuit verschillende invalshoeken bekijken en beter hoofd- en bijzaken onderscheiden.

Waar let je op?

• Is de tekst vloeiend/ loopt het?
• Creativiteit (zinsbouw, woordgebruik)
  
• Samenhang (signaalwoorden)
  
• Spelling
• Leestekens 

Saaie zin <-> levendige zin

Voeg bijvoeglijk naamwoorden toe:

De jongen loopt in het bos.

De boze jongen uit groep 8 loopt door het donkere, natte bos. 

Directe rede (letterlijke weergave van iemands woorden)

Maak in het verhaal ook gebruik van de directe rede. Het verhaal wordt zo levendiger en spannender om te lezen:

• Opeens schreeuwde hij: "Waar denk je wel waarmee je bezig bent!". 
  
  
• "Ik ben alleen maar even aan het rondkijken", antwoordde ik vriendelijk.

 

Actieve zinnen - (+ oefeningetje)

1. Maak een korte zin met een onderwerp en een actief werkwoord.
   
2. Verander de zin zo, dat duidelijk wordt hoe jij het voor je ziet. 

Voorbeeld:

•  Op straat loopt een man 
• ‘lopen’ is het actieve werkwoord. 

Wat doet de man echt? Holt hij? Schuifelt hij? Drentelt hij? Huppelt hij? 

Maak het beeldend! Wat jij in gedachten ziet, probeer dat zo goed mogelijk te verwoorden.

Verhaallijn in vier stappen:

1. Personage
   Om wie gaat het? Wat doet hij/zij/het? Waar bevindt hij/zij/het zich?
2. Er doet zich een probleem voor. Welk probleem?
3. Het probleem wordt groter. Hoe?
4. Het probleem wordt opgelost of het wordt de hoofdrolspeler fataal.

Voorbeeld

1. Op een mooie zomerdag loopt Suzanne op slippers door het park.
2. Zij trapt in een vuile naald, krijgt hepatitis C en leverfalen.
3. Suzanne blijkt zwanger te zijn en ook het ongeboren kind is besmet.
4. Suzanne overlijdt aan leverfalen, het kind kan worden gered.

Opdracht, 4 stappenestafette 

1. Je krijgt een werkblad. In het eerste vak schrijf je het personage:
   
   

• Om wie gaat het? Wat doet hij/zij/het? Waar bevindt hij/zij/het zich?
  
  

Je krijg vier minuten de tijd 

Opdracht, 4 stappenestafette 

Je hebt nu een personage bedacht

2. Voor dat personage schrijf je in het tweede vak een probleem. 

Na vier minuten gaan we door naar het derde vak.

Opdracht, 4 stappenestafette 

3. In het derde vak maak je het het probleem groter 

Na vier minuten gaan we door naar het laatste onderdeel

Opdracht, 4 stappenestafette 

Je vult nu het laatst vak in: het einde

Hiervoor krijg je ook vier minuten de tijd.

Volgende stappen

• Verwerk de verhaallijn van het werkblad tot een verhaal van ongeveer 250 woorden. 
• Je maakt dit op je laptop, in een apart Word-document.
  
• Eind van dit uur heb je je verhaal ingeleverd in Teams

VANDAAG

TWEEDE LESUUR: TAALVERZORGING

Quinten en Amber Telkamp mogen gaan: officiële vrijstelling

Meervoud: meestal ...

gaat het vanzelf goed

Meervoud

Veel zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op -en.

• Lamp -> lampen
• Bord -> borden
• Mes -> messen

Meervoud op -en

Veel zelfstandige naamwoorden eindigen op -en.

• Soms moet je alleen -en achter het woord plakken (lamp)
• Soms moet je tegelijk de laatste letter verdubbelen (klas)
• Soms moet je een e,a,o of u weghalen (schaar)
• Soms moet je een -f veranderen in een -v. (brief)
• Soms moet je een -s veranderen in een -z. (huis)

znw die eindigen -s of -f

in het meervoud meestal s>z/f>v

fotograaf: fotografen filosoof: filosofen

staaf: staven sluis: sluizen

wens:  wensen   kaars:  kaarsen

grens:  grenzen   laars:  laarzen

Lastiger meervoud van zelfstandige naamwoorden

• Een trema toevoegen bij -ee: idee +en > ideeën

• Een trema toevoegen bij -ie: knie +en > knieën

• um vervangen door a: gymnasium > gymnasia

• us vervangen door i: historicus > historici

znw die eindigen op -ee

in het meervoud + -ën

idee:      ideeën

zee:     zeeën

Lastig -> klemtoon!!

• Woorden die eindigen op een onbeklemtoonde -ie krijgen een meervoud met -iën.
  
  
• Woorden die eindigen op een beklemtoonde -ie krijgen een meervoud met -ieën.
  

De klemtoon bij -ie

Als het enkelvoud eindigt op -ie, 

dan maak je het meervoud met -ën of -n.

industrie -> industrieën
Bacterie -> bacteriën

Meervoud op -s

• Achter het woord -s zetten:  tafels

• Laatste letter is een klinker (a, o, u, i, y):  agenda's

• Achter een afkorting: BMW's

znw die eindigen op -man (beroepen)

in het meervoud -lieden of -lui

- timmerman:   timmerlieden of timmerlui

- zakenman: zakenlieden of zakenlui 

znw die eindigen op -a, -i, -o, -u + -y

+  's voor de goede uitspraak:

• oma's        ski's           radio's           paraplu's
• Let op: jockeys; door e(a,u) voor y

+ s zonder apostrof

• repetities, cafés, dictees, douches, cadeaus

Het meervoud van museum is:

1. museums
2. musea
3. museums en musea
4. museum heeft geen meervoud

Het meervoud van porie is:

1. porien
2. pories
3. porieën
4. poriën

Het meervoud van accu is:

1. accus
2. accu's
3. accuus
4. accuu's

wat is het meervoud van categorie

1. categoriën
2. categorieën

wat is het meervoud van idee

1. ideën
2. ideeën

Meervoud van: theorie

1. theorieën
2. theoriën
3. theorieeën
4. theories

Aan de slag

Taalverzorging

H3 spellingsregels

H3.3 Meervoud 

Opdracht 1 en 2