Verzorging rode wonden

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Rode wonden

De huid

• De huid is het grootste orgaan van het menselijk lichaam

• Functies van de huid: 

- Barrièrefunctie

- Warmteregeling

- Waarneming

- Vitamine D productie

De opperhuid

Functie: 

• bacteriën en virussen worden tegengehouden
• water wordt juist in het lichaam gehouden (behalve bij de zweetklieren)
• pigmentatie door pigmentcellen

De lederhuid

• De lederhuid is dikker dan de opperhuid
• Bestaat uit bindweefsel dat bloedvaten, zenuwen, zweetklieren, haarzakjes en talgklieren bevat
• In deze laag voel je warmte, koude, druk, aanraking en pijn
• de waarneming van pijn vindt plaats in de zenuwuiteinden

Onderhuids bindweefsel

• Vormt de scheiding tussen de huid en het weefsel daaronder
• Belangrijke functie voor vetopslag en bescherming 

 Vet helpt bij het opvangen van een val of                klap
 Vet biedt een isolerende laag bij het                         regelen van de lichaamstemperatuur

Samenvattend.....wat is de functie van de huid?

Gele wond

Rode wond

Zwarte wond

Definitie wond en indeling

• Een wond is een beschadiging van het menselijk weefsel, intern of extern

• Je kunt een wond indelen: 

- naar de kenmerken

- naar de oorzaak van de wond

- naar de duur 

- naar de kleur van de wond

- De samenhang van alle lagen is             verbroken

- Huid en/of slijmvlies is stuk

- Snijwond, steekwond, chirurgische     wond

- Niet alle lagen zijn aangetast

- Huid en/of slijmvlies zijn intact

- Inwendig weefsel is stuk

- Bloeduitstorting/kneuzing

Open wond

Gesloten wond

Indeling naar oorzaak

• Circulatiestoorniswonden 
• Oncologische wonden 
• Infectie wonden 
• Mechanische wonden 
• Chemische wonden 
• Thermische wonden
• Elektriciteitswonden 
• Stralingswonden 

- stoornis in de circulatie, open been, decubitus

- tumoren in de huid of uitzaaiingen die de huid aantasten

- door voetschimmel (geen wondinfectie)

- geweld van buitenaf

- zoutzuur, ammonia, bevriezing

- verbranding door hitte, kokend water, vuur

- diepe brandwonden door stroom, bliksem

- door zon of bestraling

Een mechanische wond is veroorzaakt door:

1. Elektriciteit
2. Straling
3. Chemische stoffen
4. Fysiek trauma

Wonden die veroorzaakt zijn door een scherp of stomp geweld van buitenaf, zoals steek-, snij-, schaaf-, schot-, scheur- en kneuswonden of chirurgische wonden

Mevrouw Timmer liep te dicht langs een deurpost en haalt haar huid open. Wat voor soort wond is dit?

1. Chirurgische wond
2. Mechanische wond
3. Thermische wond
4. Infectie-wond

Dhr. Tos krijgt bestralingen voor slokdarmkanker. Daardoor heeft hij zweren in zijn mond en keel. Dit is een

1. Chirurgische wond
2. Thermische wond
3. Oncologische wond
4. Mechanische wond

Indeling naar duur

• Acute wonden
• Chronische wonden

- chronische wond as de behandeling langer duurt dan 6 wkn

Indeling naar kleur

• Rode wond

Huid is stuk, wond is schoon en aan het genezen / gaat genezen

Nieuwe weefsel ziet er korrelig uit (granulatieweefsel)

• Gele wonden

Huid is kapot en wond is ontstoken

Geel beslag 

• Zwarte wonden

Weefsel krijgt geen bloed meer en sterft af (necrose)

Rood : Granulatieweefsel= is bodum waarin zich nieuw weefsel vormt met rijk aan bloedvaten (rode kleur)

Geel; huid niet meer intact , geel beslag vormt zich in de wond. Kan al dan niet geïnfecteerd zijn., wanneer infectie is er sprake van een pussende wond (=etter).

Zwarte wonden: ontstaan als er geen bloed meer naar het weefsel gaat, waardoor het afsterft, necrotisch weefsel (wondoppervlak ziet zwart) vb stadium 4 decubitus…extremiteiten (vingers , tenen ) die geen bloed meer krijgen,

Kleur van de wond

Wonden zijn er in verschillende soorten. In Nederland wordt veel gewerkt met het classificatiemodel van de Woundcare Consultant Society (WCS). De WCS is een vereniging van deskundigen in wondbehandeling. Het WCS-model is een model voor lokale wondbehandeling (vooral bij chronische wonden). Het gaat uit van een universeel kenmerk van een wond, namelijk de kleur. Het model is niet toepasbaar op brandwonden en oncologische ulcera.

Zwarte wond

Gele wond

Rode wond

Gemengde gekleurde wond

Zwarte wondZwart betekent dat er in de wond dood (necrotisch) weefsel zit. Het hoeft niet altijd zwart te zijn, maar kan ook een bruine, grijze of gelige kleur hebben. Dit dode weefsel houdt de wondgenezing tegen. Het is daarom goed om necrotisch weefsel te verwijderen. Bijvoorbeeld door de wond goed te spoelen of schoon te krabben. Als de necrose niet uit de wond wil, is soms een operatie nodig. Een zwarte wond bevindt zich in de reactiefase.

Gele wondBij een gele wond is het wondbed bedekt met geel beslag. Vaak een dikke, half vloeibare laag. Soms is het een taaie laag. In de gele laag zitten celresten en samengeklonterde eiwitten. Deze laag moet worden verwijderd om de wondgenezing in gang te zetten. Het doel van de behandeling is het reinigen van het wondbed en absorptie van overmatig exsudaat. Ook gele wonden bevinden zich in de reactiefase.

Rode wondEen rode wondbodem is een goed teken. De wond kan dan meestal goed genezen. Bij de rode wond is de wondbodem bedekt met korrelige, vochtig-glanzende, helderrode weefsel laag (granulatieweefsel). Deze wondbodem moet beschermd worden en uitdroging moet worden voorkomen. Een rode wond bevindt zich in de regeneratiefase.

Gemengde gekleurde wondIn de praktijk hebben wonden gelijktijdig meerdere kleuren. Bijvoorbeeld een gele wond met zwarte plekjes erin en hier en daar wat doorschemerend rood. Bij gemengd gekleurde wonden is de behandeling gericht op de meest storende factor en krijgt de behandeling van de zwarte wond voorrang. Er wordt dan een wondproduct gekozen die de andere kleurgebieden niet negatief beïnvloedt.



Fases van wondgenezing

• Het proces van wondgenezing kan onderverdeeld worden in vijf verschillende fasen:​

1. Hemostase -->  bloeden stopt​
   
2. Ontstekingsfase/reactiefase --> oud bloed, vuil, bacteriën gaan uit de wond​
   
3. Granulatiefase/regeneratiefase --> er ontstaat granulatieweefsel (rood/korrelig)op de huid = begin van de nieuwe huid​
   
4. Maturatiefase (rijpingsfase)-->weefsel versterkt zich groei van epitheelcellen (nieuwe huid)​
   
5. Littekenvorming ​

 Niet alle fases zie je bij iedere wond​

negatieve invloed
op wondgenezing

Negatieve invloed op wondgenezing

• Ontregelde bloedglucose​
• Nicotine​
• Leeftijd​
• Medicatie​
• Slechte doorbloeding​
• Ontsteking​
• Tekort aan bepaalde voedingsstoffen​
• Andere ziektes​
• Slechte conditie​

positieve invloed
op wondgenezing

Positieve invloed op wondgenezing

• Goed eetpatroon​
  
• Voldoende voedingsstoffen​
  
• Voldoende beweging​
  
• Voldoende rust​
  
• Niet roken​

Een natuurlijk wondgenezingsproces verloopt als volgt;

1. Bloed spoelt wond, stollingsproces, korstje, wondgenezing
2. Stollingsproces, bloed spoelt wond, korstje, wondgenezing
3. Bloed spoelt wond, stollingsproces, wondgenezing, korstje

Behandeling van een wond

• Voor "bijna" elke wond wordt een wondplan gemaakt
• Hierin staat welke materialen te gebruiken, de manier waarop deze te gebruiken en de frequentie van verzorgen
• Arts, wondverpleegkundige of dermatoloog

• Wondclassificatie, met welke wond heb ik te maken 


• WCS of TIME model 

Rode wond

Een rode wond bestaat uit granulatieweefsel en bevindt zich in de regeneratiefase. In deze fase wordt weefsel dat verloren is gegaan, vervangen door nieuw weefsel (epithelialisatie). Granulatieweefsel is vaatrijk en korrelig bindweefsel dat zich vormt op de bodem van een wond. Deze bodem is gezond.

In de granulatiefase wordt de beschadigde huid (dermis) vervangen door nieuw weefsel dat granulatieweefsel heet. In deze fase ziet de wond er vaak helderrood uit.

Een gele wond bevindt zich in de reactiefase. Het lichaam reageert op de wond door te starten met stolling, vaatvernauwing en afsluiting van de wond. Dit ziet eruit als een gelig beslag op de wond. Vaak wordt ook exsudaat (wondvocht) gevormd, bestaande uit celresten en samengeklonterde eiwitten.

Gele wond

Reactiefase (ontstekingsfase) in deze fase ruimt het lichaam weefsel op, zoals oud bloed en bacteriën. Er zit wondvocht in de wond. Een wond is in deze fase altijd wat rood, gezwollen en pijnlijk.

Zwarte wond

Een zwarte wond dankt zijn kleur aan het afgestorven weefsel (necrose/débris) waar de wond uit bestaat. Dit weefsel is een voedingsbodem voor bacteriën. De kleur kan ook bruin-grijs-gelig zijn. Er zijn twee vormen van necrose: harde necrose (korst) en natte necrose.

 

zwarte wond

Observatie methode TIME model

Rapporteren

Maak een rapportage volgens het TIME-model over de wond op de afbeelding hiernaast. 

T = Tissue (rood/geel/zwart)

I = Infectie

M = Moisture (nat/droog)

E = Edge (wondranden)

www.tiktok.com

Rode wond

• Is rood doordat de wond gezond is en veel granulatieweefsel bevat, deze wond is aan het genezen
• Het belangrijkste doel van deze wondzorg is het granulatieweefsel te beschermen waardoor het verder kan groeien
• De wond moet vochtig blijven en het verband mag niet aan de wond vastkleven --> anders trekt het granulatieweefsel weer stuk

Wat zien jullie...?

- links = droge al ver genezen

- rechts = natte wond die er wel gezond uitziet maar nog lang niet genezen is --> belangrijkste om wond vochtig te houden en te zorgen dat nieuwe weefsel niet kapot gaat of dat er een ontsteking gaat optreden

Hoe verzorg je een wond?

Welke kleur volgens WCS heeft een granulerende wond?

1. zwart
2. geel
3. rood

Praktijk wondververzorging

• Vilans protocol: Wondverzorging

https://www.wondbedekkers.nl/kies-product/toelichtingrooddroog.htm

Type rode wond
Nat	Absorberend	Schuimverband
Nat	Hydraterend	Alginaat/hydrogel
Nat	Regulerend	Huidvervangende wondbedekkers
Droog	Basisproduct	Vette gazen, wondcontactmaterialen
Droog	Absorberend	Schuimverband
Droog	Hydraterend	Alginaat, hydrogel, hydrocolloid