Satires; stijlmiddelen en eindopdracht

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Satires

Herken de stijlmiddelen

Deze les ga je:

* Op zoek naar technieken (stijlmiddelen) die zijn  gebruikt om de satire te maken.

* Zelf satire maken

Stijlmiddelen bij satire

* Omdraaien; bv. van een nadeel een voordeel maken

* Chockeren; bv. een absurde oplossing

* Contrastwerking

* Ironie

* Overdrijven

* Serieuze toon

* Vergelijking

* Metafoor

* Zoveel mogelijk verwijzingen naar de realiteit

Oefening 1: Erdogan & Theo Maassen

Voor degenen die het gemist hebben, in het volgende nieuwsbericht zie je wat terug van de commotie rondom een satire van een Duitse caberatier over president Erdogan van Turkije: 

Onze eigen Brabantse Theo Maassen kon het niet laten ook te reageren met een gedichtje. Lees dit gedicht goed door en zoek de gebruikte stijlmiddelen. 

1a Welke stijlmiddelen komen voor in het gedicht van Theo Maassen?

1. ironie, choqueren, vergelijking
2. vergelijking, overdrijven, omdraaien
3. overdrijven, serieuze toon, metafoor
4. ironie, overdrijven, metafoor

Dit is ironie; hij meent het tegenovergestelde van wat hij zegt. Erdogan is helemaal niet leuk en fijn. Daarnaast zit er nog een tweede ironische laag in: fijn en leuk zijn hele 'voorzichtige' omschrijvingen; als reactie op het feit dat je geen kritiek mag hebben van Erdogan. 

Hij overdrijft enorm. Deze man wordt omschreven alszijnde perfect; hij ruikt zelfs lekker. Overdrijven heeft hier een sterk effect; meteen is duidelijk dat het satirisch bedoeld is. Je gaat eigenlijk als lezer het tegenovergestelde lezen: Erdogan stinkt dus. 

Dit is een metafoor naar een scheldwoord dat veel gebruikt wordt voor islamieten: namelijk 'geiten****er'. Oftewel hij beschuldigt Erdogan hier van het hebben van seksuele relaties met dieren. Nu is dat natuurlijk ook weer figuurlijk bedoeld. Theo Maassen verdenkt Erdogan hier niet serieus van; maar laat wel even zien dat hij hem tussen de regels door grof kan uitschelden. 

Een lange arm hebben is een metafoor voor 'veel bereik en macht hebben'. In dit geval is de lange arm een verwijzing naar Erdogan zijn invloed op de Duitse politiek en media met als achtergrond de kritiek op de satire over Erdogan van een Duitse caberatier. 

klik op de oogjes voor uitlegv

1b Welk stijlmiddel OVERHEERST door het hele gedicht?

1. Overdrijving
2. metafoor
3. ironie

 De satire als nieuwsitem

Lees de artikelen en zoek de stijlmiddelen

Welk stijlmiddel overheerst?

1. absurde oplossing
2. metafoor
3. vergelijking
4. contrast

Klik op het oogje voor uitleg

De afwezigheid van een politicus als oplossing voor het lage niveau van een debat is een absurde oplossing die daarmee ook sterk beledigend is. Verder wordt een serieuze toon gehanteerd én worden details ingezet als 'een wijntje drinken' om het wat realitischer en dus grappiger te maken. Echter; de satire draait om de beledigende oplossing van 'wegblijven'. 

00:09

Trotse mensen waar je geen reet van verstaat?
Welk stijlmiddel wordt hier toegepast?

1. ironie
2. absurde oplossing
3. contrastwerking

00:09

contrastwerking

Het contrast is hier dubbel: enerzijds tussen 'trots' en 'waar je geen reet van verstaat', anderzijds tussen het nette/bekakte taalgebruik en de woordkeus 'geen reet van verstaat'. 

Schokkende kunst

                                             Banksy

Jullie eigen satire

* Maak jullie eigen satirische scene

* Welke technieken zie je er in terug?

Hoe schrijf je ook alweer een goed krantenartikel?

- Duidelijke titel/kop

- Stijl (manier van schrijven): zakelijk en feitelijk. Jij was er niet bij toen het gebeurde!

- alinea-indeling

- belangrijkste (wie, wat, waar, wanneer) in eerste alinea, belangrijkste van elke alinea in eerste zin (kernzin) = oprolbaar schrijven: baas van de krant (redactie) kan bericht in korten.

- Geen slot!

Zie ook LessonUp; Nieuwsbericht schrijven