Week 4 - Honderdjarige Oorlog en de investituurstrijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Week 4 - Honderdjarige Oorlog en Investituurstrijd

Wat gaan we doen vandaag?

Lesdoelen

Uitleg Honderjarige Oorlog

Uitleg Investituurstrijd

Zelf aan de slag

Lesdoelen

Na vandaag...

• ...kun je de begrippen 'centralisatie', 'tweezwaardenleer', 'geestelijke macht' en 'wereldlijke macht' uitleggen
• ...ben je bekend met de investituurstrijd en kun je in eigen woorden uitleggen wat dit inhoudt

De Honderdjarige oorlog (1)

• De koning van Engeland, Edward III, bezat een enorm gebied in Zuidwest-Frankrijk (Aquatanië).
• Officieel had hij dit gebied in leen van de Franse koning Filips VI: hij was dus leenman van de koning
• Deze wilde het gebied terug hebben. 
• Edward III wilde dit voorkomen (en koning van Frankrijk worden) en stuurde in 1337 zijn leger naar Frankrijk: het begin van de Honderjarige Oorlog

Hoewel hij slechts een leenman was van de Franse koning, was Edward eigenlijk de baas in een stuk van Frankrijk: het rode stuk in het zuidwesten van het land.

De Honderdjarige oorlog (2)

• Rond 1420 ziet het er erg slecht uit voor de Fransen: grote delen van het land zijn door de Engelsen veroverd.
• Een jong Frans meisje, Jeanne d'Arc, weet de Engelsen echter de verslaan bij Orléans: vanaf dat moment worden de Engelsen uit Frankrijk verdreven.
• In 1453 is de Honderdjarige oorlog voorbij.

Rond 1420 hadden de Engelsen grote delen van Frankrijk veroverd.

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Toen ze 13 was, hoorde ze stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• Karel VII gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij een heks was en verbrandde haar op de brandstapel

Jeanne was een dertienjarig Frans meisjeToen ze dertien jaar was, hoorde ze stemmen in haar hoofd die haar zeiden dat ze de stad Orléans van de Engelsen moest bevrijden. De stemmen kwamen van God, geloofde Jeanne. Zonder het aan haar ouders te vragen, ging ze naar een stad in de buurt. Daar verbleef een Franse generaal, wist ze. Hij stuurde Jeanne naar de Franse koning Karel VII. Deze geloofde haar, en liet Jeanne een grote groep soldaten leiden. Met dit leger had Jeanne, toen pas zeventien jaar, veel succes. Maar een jaar later werd ze gevangengenomen en aan de Engelsen verkocht. Die sloten haar op en begonnen een rechtszaak tegen haar. Volgens de rechter waren de stemmen die Jeanne hoorde van de duivel en was ze dus een heks. Daarom werd ze levend verbrand.

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Dit Franse meisje hoorde stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• De Franse koning gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze echter gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij en heks was en verbrandde haar op de brandstapel

Jeanne krijgt een visioen

Jeanne wordt verhoord

Slag bij Orléans

Jeanne op de brandstapel

Gevolgen van de oorlog

• De Fransen hadden de Honderdjarige Oorlog gewonnen.
• Na de oorlog nam de macht van koning toe. Hij wilde niet meer afhankelijk zijn van onbetrouwbare leenmannen, tijdens een oorlog of voor inkomsten.
• Hij kwam met nieuwe belastingen en wilde goede handel.
• Frankrijk werd hierdoor een land waarin de koning de machtigste man was. 
• Hij bepaalde vanuit zijn hoofdstad wat er gebeurde. Dit noem je centralisatie.

Lodewijk XI was een koning die zijn enorm veel macht en invloed kreeg. ZIjn tegenstanders noemden hem wel eens 'een spin'. Omdat hij zijn tegenstanders in 'een web van macht' ving.

De Honderdjarige Oorlog heeft 100 jaar geduurd.

1. waar
2. niet waar

Startdatum: 1337

Einddatum: 1453

De oorlog heeft dus 116 jaar gewoedt

Er is écht meer dan 100 jaar gevochten.

1. waar
2. niet waar

De Investituurstrijd

 Tweezwaardenleer = Christus geeft twee zwaarden (geestelijke en wereldlijke macht) aan de paus en de keizer

Wie heeft de hoogste macht?

Keizer Hendrik IV                                         Paus Gregorius VII  

Wat was ook al weer een nadeel van het leenstelsel?

Volgens de tweezwaardenleer was de wereld verdeeld in een geestelijke en ... macht

1. goddelijke
2. politieke
3. wereldlijke
4. keizerlijke

Investituur

• Om de macht te vergroten, benoemden Duitse keizers vanaf de 10e eeuw bisschoppen als leenman.
  
• Geen gevaar van erfrecht (vanwege het celibaat)
• Meer trouwer aan de keizer dan de paus

Er volgt een investituurstrijd

• Paus Gregorius VII (1075): alleen ik mag bisschoppen benoemen.
• Duitse keizers en koningen: wij willen dat ook zelf doen.
• Duitse keizer is zijn macht over de bisschoppen dus kwijt....

Check lesdoelen

Waar of niet waar: centralisatie heeft als doel de macht zo veel mogelijk op één plek te krijgen

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar: de tweezwaardenleer heeft alleen te maken met de paus

1. Waar
2. Niet waar

Leg in je eigen woorden uit: wat is de Investituurstrijd?

Waarom moet Hendrik IV in Canossa vergeving vragen bij de paus?

Zelf aan de slag:

Wat?	Wie heeft de macht? - Hoe verliep de Honderdjarige Oorlog? - Maak de opdrachten over de Honderdjarige Oorlog De investituurstrijd - Hoe verliep de ruzie tussen kerk en staat? - Maak de opdracht over de investituurstrijd Gaat dit je allemaal goed af? 'Wie was Jeanne d'Arc?' en 'Maak de opdracht over hekserij in de middeleeuwen´
Hoe?	Samen of alleen: doe wat je prettig vindt :)
Hoe lang?	De overige tijd van de les
En dan?	Klaar? Thuis: ga iets doen voor een ander vak of ga iets leuks doen In de klas: ga iets voor een ander vak doen of doe (rustig) iets voor jezelf