3.1 Nederland tijdens WOI deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

3.1 -> Nederland tijdens WOI

deel 2: verandering staatsinrichting tijdens WOI

  Kennen 

• Nieuwe grondwet 1917, welke veranderingen?
• Pacificatie, inhoud
• actief en passief kiesrecht
• verschil districtenstelsel en evenredige vertegenwoordiging


• mislukte revolutie Troelstra 1918
• uitleggen hoe NL door de nieuwe grondwet democratischer werd

Begrippen uit deze les

• algemeen mannenkiesrecht 1917
• actief kiesrecht
• passief kiesrecht
• districtenstelsel
• evenredige vertegenwoordiging
• pacificatie
• revolutiepoging Troelstra 1918

Pacificatie van 1917

Pacificatie = vrede
=> In 1917 worden twee grote problemen opgelost in de Nederlandse staatsinrichting

=> De grondwet werd gewijzigd -> wat veranderde er?

1. Schoolstrijd: bijzonder onderwijs krijgt nu ook geld
2. Kiesrechtkwestie: algemeen kiesrecht wordt ingevoerd

Kiesrecht: actief en passief

Actief = je mag stemmen

Passief = je kunt gekozen worden

Pacificatiewet -> inhoud:

• Pacificatie (1917): grondwetswijziging 

1. Bijzondere scholen gelijk aan openbare scholen

2. Invoering algemeen mannenkiesrecht, vrouwen alleen passief kiesrecht (in 1919 kregen vrouwen algemeen kiesrecht)

3. stelsel van evenredige vertegenwoordiging bij verkiezingen

Voor- en nadelen van het districtenstelsel

Nadeel:

• The winner takes it all: uitgebrachte stemmen op verliezers tellen niet meer mee

• Alleen de lokale kandidaat is bekend, kandidaten uit andere gebieden niet

• Kleine partijen maken weinig kans

Voordeel:

• je kent de persoon waarop je stemt
  

kiessysteem: land verdeeld in disctricten, elk district stuurde een afgevaardigde naar de Tweede Kamer.

Voor- en nadelen van 

evenredige vertegenwoordiging

Voordeel:

• Alle stemmen tellen
• zetels afhankelijk van aantal stemmen

• kleine partijen meer kans op zetel

Nadeel:

• grote partijen vooral op de Randstad gericht
• veel kleine partijen zorgt voor onduidelijkheid voor de kiezer

kiessysteem: alle stemmen voor een partijd uit het hele land worden bij elkaar opgeteld. Meeste stemmen = meeste zetels

Verhoudingen politieke stromingen vóór en na de Pacificatie van 1917 -> wat is veranderd?

Vergissing van Troelstra

1918

• In november 1918 vindt Troelstra (SDAP) dat Nederland klaar was voor een 'socialistische revolutie', zoals in Rusland was geweest in 1917.
• Op dat moment had Nederland economisch 'last' van de Eerste Wereldoorlog: Belgische vluchtelingen, en Nederlandse soldaten, die wel paraat moesten staan, klaagden over slecht voedsel en strenge regels.
• De eerste verkiezingen sinds Algemeen Kiesrecht waren Troelstra tegengevallen: "Met verkiezingen zouden de socialisten nooit aan de macht komen!"
• Troelstra riep de revolutie uit..socialisten aan de macht ..... Dit werd een grote flop... einde revolutie in NL 

Na de 'Vergissing van Troelstra' gaat het publiek massaal de straat om koningin Wilhelmina en haar dochter kroonprinses Juliana steun te betuigen. Soldaten zwaaien met de Nederlandse vlag. Het is wel duidelijk dat het volk niet voor Troelstra, maar voor het koningshuis kiest: Troelstra's revolutiepoging is na een week mislukt.

Exit? 

• Check eerst of je alles begrijpt!

• Vragen?

 

• Tot de volgende keer...!