Farmacotherapie hersenen en Parkinson

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 2

Het centrale zenuwstelsel + Parkinson

Programma

Leerdoelen

• Je benoemt de belangrijkste onderdelen van de hersenen met hun functies
• Je legt uit wat de ziekte van Parkinson is
• Je herkent een parkinsonpatiënt aan de symptomen
• Je benoemt de medicatie die worden gebruikt bij Parkinson

Het centrale zenuwstelsel is:

1. de hersenen
2. de spieren
3. het ruggemerg
4. de lymfeklieren

Grote hersenen

Hersenstam

Kleine hersenen

Ruggenmerg

Hersenen

Hypofyse

Hypothalamus

grote hersenen

kleine hersenen

hersenstam

bewuste waarnemingen en bewegingen

bewegingen

ruggenmerg

ruggenmerg

impulsen

Zintuigen zetten prikkels om in impuls

Zenuwen sturen impuls naar hersenen

Bewust van de prikkel, hersenen nemen beslissing

Hersenen sturen impuls naar zenuwen

Lichaam reageert op prikkel

02:24

Het centrale zenuwstelsel-Ruggenmerg

Ruggenmerg: verbindingsweg voor zenuwimpulsen tussen hersenen en zenuwencellen in rest van het lichaam

 

03:30

03:30

Het Ruggenmerg

• Behoort tot het CZS en ligt buiten de schedel
• Het ruggenmerg bestaat uit bundelingen van zenuwvezels
• Twee functies

02:24

Kleine hersenen

• Coördineren van bewegingen
• Reflexen (knie reflex)
• Taal
• Aandacht 
• Emotie

02:24

02:24

De grote hersenen

Aan de grote hersenen is duidelijk te zien dat we twee hersenhelften hebben

met elkaar verbonden met een hersenbalk

02:24

Wist je dat.. de hersenen zo'n 86 miljard hersencellen hebben?

Zintuigen zetten prikkels om in berichten

Zenuwen --> berichten --> hersenen

Bewust van de prikkel, hersenen nemen beslissing

Hersenen --> berichten --> zenuwen

Lichaam reageert op prikkel

Zenuwstelsel indeling: bouw

      Centrale zenuwstelsel                                                        Perifere zenuwstelsel

Indeling bouw: centraal zs en perifeer zs

Het zenuwstelsel bestaat uit twee stelsels:
- Centrale zenuwstelsel: bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. 

- Perifeer zenuwstelsel: bestaat uit sensorische en motorische zenuwen:

Vanuit het centrale zenuwstelsel worden zenuwen aangestuurd om bijvoorbeeld bewegingen aan te zetten.  

Het perifere zenuwstelsel zorgt ervoor dat signalen van je zintuigen bij je hersenen terecht komen. Ook zorgt het perifere zenuwstelsel ervoor dat de signalen vanuit je hersenen terecht komen bij je spieren en organen.

                  Perifere Zenuwstelsel

• Autonoom (geen invloed op)

sympathisch: zorgt voor mogelijkheid tot inspanning bij stress

parasympatisch: zorgt voor ontspanning

• Somatisch (wel invloed op)

aansturen van de spieren (bewegen, praten)

Het centrale zenuwstelsel

• De zenuwen
• Ruggenmerg
• De hersenen

02:24

van zintuig naar ruggenmerg

Hypothalamus en Hypofyse

Hypothalamus: De 'baas'

• Produceert hormonen om de hypofyse aan te sturen
  
• reguleert bloeddruk, hartslag, honger, dorst, onze lichaamstemperatuur en het slaap- en waakritme.

Hypofyse: De 'onderbaas'

• Regelt lichaamsfuncties door afscheiden
    van hormonen
• schildklierhormonen, geslachtshormonen

De hypothalamus en de hypofyse zijn met de hypofysesteel met elkaar verbonden. De hypothalamus 'meet' of er voldoende van een bepaald hormoon in het bloed aanwezig is. 

Wanneer het lichaam meer of minder van een bepaald hormoon nodig heeft, geeft de hypothalamus de hypofyse een seintje. Dat gaat met behulp van hormonen.

Hypofyse en hypothalamus

De hypothalamus stuurt het autonoom zenuwstelsel aan. Autonoom wil zeggen dat dit systeem werkt, zonder dat je het merkt. Het is dus een op zichzelfstaand systeem. De hypofyse is samen met de hypothalamus de belangrijkste regelaar van je hormoonhuishouding. Zij maakt niet alleen zelf hormonen aan die van alles in je lichaam in actie zetten, maar ook hormonen die ervoor zorgen dat andere klieren of organen hormonen gaan maken die weer andere acties in gang zetten

de hypothalamus meet de hoeveelheid van verschillende hormonen, zoals hormonen van de schildklier, bijnieren, zaadballen of eierstokken die in het bloed rondstromen; met die informatie stuurt hij de hypofyse aan, hij bepaalt de hoeveelheid hormonen die de hypofyse aanmaakt;

de hypofyse maakt hormonen aan en geeft ze af aan het bloed, waardoor andere klieren of organen worden aangestuurd; de hypofyse bepaalt zo hoe hard die klieren en organen werken, hoeveel hormonen zij aanmaken en de snelheid van overige reacties;

de klieren of organen maken hormonen aan, elk met een eigen werking; de hypothalamus meet de hoeveelheid daarvan, waarna hij harder of zachter gaat werken zodat er steeds eenzelfde hoeveelheid hormonen in het bloed aanwezig is, dus voldoende schildklierhormoon, groeihormoon, stresshormoon enz.

Bloedhersenbarriere

neurotransmitter in synaps

Prikkeloverdracht

• Overbrengen van prikkels (stroomstootjes) gaat dmv chemische stoffen; Neurotransmitters.
• Neurotransmitters remmen en stimuleren de prikkeloverdracht .
• Samenwerking van de hersenen doordat ieder gebied een eigen taak heeft.

Neurotransmitters

De overdracht van elektrische prikkels van de ene zenuwbaan op de volgende gebeurt d.m.v. neurotransmitters!!

  

Deze neurotransmitters zwemmen als het ware van het einde van de ene zenuw naar het begin van de volgende. 

Een neurotransmitter is dus een stof die door het lichaam wordt gebruikt voor de signaaloverdracht tussen zenuwcellen in het zenuwstelsel

Wat zijn neurotransmitters?

1. Zenuwcellen
2. Neurologische afwijkingen
3. Prikkels
4. Signaalstoffen

Welke neurotransmitters
kennen jullie/hebben jullie
gehoord?

Welke neurotransmitter komt hier vrij?

Adrenaline/noradrenaline

• Verhoogde toevoer van bloed in het lichaam
  
• snelle hartslag
• hoge bloeddruk
• verhoogde bloedglucose

Serotonine

Tekort

• Pijn
• Onrust
• Paniek, angst
• Depressie

Normaal

• Sociaal
• Zorgeloos

Dopamine zorgt voor

1. Het soepel laten verlopen van bewegingen
2. Automatische bewegingen
3. initiatief kunnen nemen
4. alle drie de antwoorden zijn mogelijk

Dopamine

Teveel 

• Gevoelig voor psychose

Te weinig

• Spierstijfheid
• Traag bewegen
• beven
• schizofrenie

Ontstaan ziekte van Parkinson

Bekijk de video en beantwoord de volgende vragen:

• Schrijf op wat de oorzaak is voor het ontstaan van de ziekte van Parkinson?
• Welke verschijnselen horen bij de ziekte van Parkinson?

• Dopamine is een neurotransmitter(boodschapperstof), om de elektrische prikkel over te brengen van de ene naar de andere zenuwcel. 

• Dopamine is belangrijk voor onder andere het bewegen en het denken
  

Fases ziekte van Parkinson

• Fase 1: symptomen aan een zijde v.h. lichaam
• Fase 2: symptomen aan beide zijdes v.h. lichaam
• Fase 3: evenwichtsfase: evenwichtsproblemen
• Fase 4: afhankelijkeheidsfase: dagelijkse hulp nodig
• Fase 5: invaliderende fase

Behandeling ziekte van Parkinson

• Fysiotherapie
• geneesmiddelen

Herstellen evenwicht dopamine in de hersenen.

Levodopa met enzymremmer, MAO remmers en Dopamine agonisten

Levodopa/

enzymremmer

• Levodopa wordt in de hersenen omgezet tot dopamine
• zorgt voor remming van de omzetting van levodopa naar dopamine (buiten de hersenen om).

Waarom kunnen we niet alleen levodopa toedienen?

Levodopa/enzymremmer

• normale afgifte/gereguleerde afgifte
• Sinemet: levodopa/carbidopa
• Madopar: levodopa/benserazide
• bijwerkingen: onwillekeurige bewegingen (dosisafhankelijk), hoofdpijn, spierkrampen, verwardheid
  
• bijzonderheden: uitgewerkt

Dopamine agonisten

• geneesmiddelen: pramipexol, ropinirol,rotigotine
• werking: nabootsen dopamine
• bijwerkingen: bewegingsstoornissen, slaperigheid

Medicatiebewaking

CI ziekte van Parkinson + haloperidol

• haloperidol (absolute CI)--> kan de ziekteverschijnselen verergeren

Wat is parkinson?

Wat zijn de symptomen van Parkinson?

Noem een geneesmiddelen groep voor de ziekte van Parkinson?

Welke doelen hebben we vandaag bereikt?

• Je kunt  de belangrijkste onderdelen benoemen van de hersenen met hun functies
• Je kunt uitleggen wat Parkinson is
• Je kunt de symptomen van Parkinson herkennen
• Je kunt de medicatie die worden gebruikt bij Parkinson benoemen