Rusland wordt communistisch

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Rusland wordt communistisch

Tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)
Tijd van de wereldoorlogen (1900-2000)

Wat is het communisme eigenlijk?

Grondleggers:

• Karl Marx
• Friedrich Engels

Kern v/d filosofie:

• Extreme vorm van socialisme, privaat eigendom wordt afgeschaft. Al het kapitaal kom in handen van de overheid en die zorgt voor een eerlijke verdeling.

Aantekeningen, belangrijk voor toetsen.

Karl Marx

Friedrich Engels

4.1 Socialisten en anarchisten in Rusland

Deelvraag: Waardoor kwam in tsaristisch Rusland het socialisme en anarchisme op?

 

Begrippen

• tsaar
• bojaren
• lijfeigene
• mir
• anarchisme
• socialisme
• narodniki
• socialisten-revolutionairen
• Doema
• koelakken
• ideologie
• marxistisch socialisme
• Russische Socialdemocratische Arbeiderspartij
• bolsjewieken
• mensjewieken

Personen

• Michael Bakoenin
• Tsaar Alexander II
• Tsaar Alexander III
• Tsaar Nicolaas II
• Karl Marx
• Vladimir Lenin

Rusland wordt communistisch

Tsaar

Keizer van het Russische Rijk. 

Hij was extreem rijk en had vrijwel alle macht in handen. Hij benoemde bijvoorbeeld ook de hoogste priester van de Russisch-orthodoxe kerk.

Iedereen die kritiek uitte op de Tsaar en zijn bewind kreeg lijfstraffen en/of werd verbannen naar bijvoorbeeld Siberië.

Bojaren

Adel van Rusland, groot grondeigenaren.

Hielpen de Tsaar met regeren, belasting innen en oorlog voeren.

Betaalden zelf geen belastingen.

Russisch-orthodoxe kerk

Russiche afsplitsing van de Christelijke kerk.

De hoogste kerkvorst was de patriarch van de Russisch-Orthodoxe kerk, deze werd door de Tsaar benoemd.

De kerk verkondigde dat god de Tsaar en edelen boven de gewone mensen had gesteld. Verzet tegen de Tsaar of de bojaren was dus een doodzonde (reden om in de hel te belanden na de dood).

Bourgeoisie & intellectuelen

Gegoede burgerij, rijke middenstanders. Mensen die b.v. een eigen winkel hebben of een werkplaats.

&

Hoog opgeleidde mensen, b.v. een arts, advocaat of bestuursambtenaar.

Boeren, lijfeigenen en arbeiders

Verreweg het grootste deel van de Russische bevolking hoorde bij deze groep. Zij waren erg arm en hadden geen enkele politieke inspraak/macht.

Mensen die een kleine zelfstandige boerderij hebben.

Lijfeigene zijn mensen die bij de grond horen. Ze staan niet veel hoger dan slaven, ze mogen bijvoorbeeld verkocht worden door de bojaren die de grond in eigendom hebben. Ook zijn ze verplicht om gratis arbeid te leveren.

Mensen die werken in fabrieken, werkplaatsen of boerderijen.

Wie behoort niet tot de bourgeoisie en intellectuelen?

1. Man met schoenenwinkel en werkplaats.
2. Grootgrondbezitter die de baas is over enkele lijfeigenen.
3. Professor van wiskunde aan de universiteit.
4. bestuursambtenaar die in dienst is van een Bojaar.

4.1 Socialisten en anarchisten in Rusland

• Michael Bakoenin (1814-1876).
• Bojaar met 500 lijfeigenen en een groot stuk grond.
• Koos uit idealisme om het lijfeigenschap af te schaffen, hij vond dat gezag over anderen en materieel bezit het slechtste in de mens naar boven bracht.
• Hij was voorstander van de afschaffing van de almachtige staat, Tsaar, de kerk (mede-ondedrukker v/h volk) en het afschaffen van privébezit van fabrieken en landbouwgrond.  De macht en het bezit moest worden gegeven aan kleinschallige gemeenschappen zoals een dorp of fabriek.

Micheal Bakoenin

Wegens zijn opvattingen werd zijn landgoed hem afgenomen en moest hij vluchten naar het buitenland. Hij werd de filosoof van de Russische anarchisten.

Waarom zijn anarchisten tegen staatsgezag (macht van de overheid) en privébezit?

1. Zij geloven dat gezag over andere mensen en bezit van spullen het slechtste in de mens naar boven brengt.
2. De overheid van de staat is inefficiënt (werkt niet goed) en privébezit is oneerlijk.
3. De overheid kan beter de bezitter zijn van alle eigendommen. En de overheid moet door de kerk gevormd worden ipv. de staat.
4. Omdat Michael Bakoenin dit zei, zij wilde dat hij de nieuwe Tsaar zou worden.

Wie moesten volgens de anarchisten het gezag en bezit krijgen?

1. De Bojaren en de orthodoxe kerk.
2. Iedereen moest over zichzelf gezag hebben (geen enkele overheid) en niemand had bezit.
3. De bourgeoisie en de boeren/arbeiders.
4. kleinschalige gemeenschappen in de dorpen (mir) of in de fabrieken.

4.1 Socialisten en anarchisten in Rusland

• Anarchisme = ideologie die tegen elke vorm van georganiseerde regering is. Ook zijn ze tegen privébezit, productiemiddelen (alles waarmee iets geproduceerd kan worden) zouden van alle mensen samen moeten zijn.

• De anarchisten dachten dat hun idealen populair zouden worden bij genoeg mensen om zodoende hun ideale samenleving te kunnen krijgen.
• Toen dit niet gebeurde probeerde ze hun zin te krijgen dmv. terreur (b.v. bommen gooien en scherpschutters), dit had niet het effect waar ze op hoopte en leverde ze alleen maar een slechte naam op.

4.1 Socialisten en anarchisten in Rusland

• Socialisme =  ideologie die streeft naar een zo klein mogelijk vershil in welvaart (geen armen of rijken meer). Communisme is extreme variant van socialisme, hierin zijn de productiemiddelen in handen van de staat en de staat zorgt voor een eerlijke verdeling. Geen privébezit meer maar communaal (gemeenschappelijk) bezit. De socialisten-revolutionairen richtte zich op de boeren, alleen met de grootste bevolkingsgroep kon men een revolutie en socialisme verkrijgen.

• Narodniki = groep verbeteraars in de Russische maatschappij die vooral uit de steden kwamen. Zij zagen de mir als de ideale bezitter en bestuurder van de grond. De mensen op het platteland moesten niks hebben van de 'ware Russische socialisme' en leverden de narodniki vaak uit aan de politie. (waren dus niet effectief)

Welke drie groeperingen waren er in Rusland die streefde naar verandering van de samenleving?

1. De liberalen, de democraten en de narodniki.
2. De socialisten (communisten), de narodniki en de democraten.
3. De socialisten (communisten), de narodniki en de anarchisten.
4. De anarchisten, de socialisten (communisten) en de bojaren.

4.1 Socialisten en anarchisten in Rusland

• Tsaar Alexander II hief in 1861 het lijfeigenschap op in de hoop zo de landbouw te kunnen moderniseren (lijfeigenschap stamt uit de middeleeuwen)
• Elke mir kreeg een staatslening om zo de grond te kopen van de bojaren, de boeren mochten de grond pas verlaten als zij hun deel van de schuld hadden afbetaald, dus feitelijk was er weinig verandering voor de boeren
• Ook liet de Tsaar fabrieken, mijnen en spoorwegen bouwen uit een wens Rusland te moderniseren
• Arbeiders in de fabrieken hadden een even zwaar leven als de boeren

Alexander II

Wat deed Alexander II om zijn land te moderniseren?

1. Hij stimuleerde de industrie en voerde een beperkte democratie in
2. Hij voerde een beperkte democratie in en schafte het lijfeigenschap af
3. Hij schafte het lijfeigenschap af en stimuleerde de industrie
4. Hij stimuleerde de industrie en financierde wetenschappers

Waarom brachten deze modernisering geen verbeteringen voor het leven van de gewone russen?

4.1 Socialisten en anarchisten in Rusland

• De narodniki bliezen Alexander II op in de hoop dat de misstanden hierdoor zouden worden opgelost
• Alexander III zette echter de modernisering voort
• Pas eind 19e eeuw kwamen kleine verbeteringen zoals: verbod op nachtarbeid van vrouwen en kinderen en een maximale werkdag van 11,5 uur
• Nicolaas II (opvolger van Alexander III) stond de Doema toe (parlement)
• Liberalen hoopte dat dit begin was van een parlementaire democratie maar de Doema kreeg te weinig macht
• Ook stimuleerde Nicolaas II de ontwikkeling van boeren tot vrije, marktgerichte zelfstandigen (dus niet meer als collectief via de mir) deze boeren werden koelakken genoemd

Nicolaas II

Alexander III

4.1 Socialisten en anarchisten in Rusland

• Volgens Karl Marx zouden socialistische revoluties alleen ontstaan in moderne landen met veel industrie, alleen dan zouden er voldoende industriearbeiders zijn om samen de macht te grijpen.
• De ideologie van Marx wordt het marxistisch socialisme (marxisme) genoemd.
• Rusland was nog steeds grotendeels agrarisch, maar door de moderniseringen in de industrie en mijnbouw waren de Russische marxisten overtuigd dat ook hier een revolutie kans van slagen had.

Karl Marx

Waarom dacht Karl Marx dat een socialistische revolutie alleen zou slagen in moderne industriële landen?

4.1 Socialisten en anarchisten in Rusland

• De Russische Sociaaldemocratische Arbeiderspartij werd opgericht (buiten Rusland want de Tsaar zou dit nooit toestaan)
• In 1903 overtuigde Vladimir Lenin de meerderheid (bolsjewieken = meerderheidsmensen) dat de partij namens de arbeiders alvast de revolutie moest starten.
• De mensjewieken (minderheidsmensen) wilde liever wachten tot er genoeg arbeiders waren voor een spontane revolutie. 

Vladimir Lenin

Wat was het verschil tussen de bolsjewieken en de mensjewieken?

1. De bolsjewieken wilde wachten tot er genoeg arbeiders waren zodat er een spontane revolutie uitbrak, de mensjewieken wilde het zelf al starten.
2. De mensjewieken wilde wachten tot er genoeg arbeiders waren zodat er een spontane revolutie uitbrak, de bolsjewieken wilde het zelf al starten.
3. De bolsjewieken waren anarchisten en wilde ook de regering afschaffen, de mensjewieken wilde wel een regering maar alleen als die socialistisch was.
4. De mensjewieken waren anarchistisch en wilde ook de regering afschaffen, de bolsjewieken wilde wel een regering maar alleen als die socialistisch was.

4.2 Twee revoluties in één jaar

Deelvraag: Hoe veroorzaakte de Eerste Wereldoorlog de Russische Revolutie?

 

Begrippen

• Februarirevolutie
• propaganda
• Oktoberrevolutie
• communisten

Personen

• Karl Marx
• Vladimir Lenin
• Kerenski
• Trotski

Schilderij waarop de Oktober Revolutie staat afgebeeld. Op de voorgrond zijn de marxisten afgebeeld, zij hebben een rode vlag bij zich, rood was namelijk de kleur van het socialisme/communisme (ook tegenwoordig is dit nog het geval, b.v. de SP = socialistische partij en de PVDA = partij van de arbeiders hebben een rood logo). Zij strijden in de afbeelding met de overheidstroepen om het winterpaleis over te nemen.

Februari revolutie (1917)

oorzaken van onvrede:

• hongersnood (veel boeren aan het front aan het vechten, landbouwgrond verloren aan Duitsland)
• oorlogsleed (enorm veel slachtoffers en gewonden, ongeveer vier miljoen)
• inflatie (geldontwaarding doordat de overheidsfinanciën een chaos waren) 

Oktober revolutie (1917)

oorzaken van onvrede:

• hongersnood (er was nog steeds minder landbouwgrond en te weinig boeren)
• oorlogsleed (de tijdelijke regering ging verder met de oorlog)
• inflatie (geld had nog steeds lage waarde)
• Lenin en Trotski kwamen uit ballingschap en probeerde communistische revolutie uit te lokken (probeerde in zoveel mogelijk sovjets communisten te krijgen om zo macht in handen te krijgen)

Lenin

Lenin was door de Tsaar verbannen uit Rusland, zijn communistische ideologie ging namelijk direct in tegen de macht van de Tsaar, bojaren en de kerk. De Duitse overheid gaf Lenin, na de februari revolutie, een grote som geld en vrije doortocht naar Rusland. Zij hoopte dat de terugkeer van de leider van de communistische partij de chaos in Rusland zou vergroten en zo de kracht van het russische leger zou afnemen. Ook wisten ze dat de communisten tegenstanders van de oorlog waren, als zij dus de macht zouden krijgen dan zou Rusland zich terug trekken uit de oorlog en zou Duitsland één vijand minder hebben om tegen te strijden.

inflatie

Inflatie is geldontwaarding. Dit betekent dat geld minder waard wordt. Met dezelfde hoeveel geld kun je minder spullen kopen dan daarvoor. Dit kan gebeuren door verschillende redenen. Een overheid kan bijvoorbeeld teveel geld bij laten drukken zonder dat een land meer spullen produceert, de hoeveelheid producten blijft dan gelijk maar er komt meer geld. Gevolg is dat mensen voor ieder product meer geld gaan vragen en dus geld minder waarde heeft. Ook een slecht lopende economie of chaos in de overheidsfinanciën kan ervoor zorgen dat mensen niet meer vertrouwen dat geld nog waarde heeft en daardoor treed inflatie op.

Februari revolutie (1917)

verloop van de revolutie:

• Soldaten begonnen te muiten en eiste het aftreden v/d Tsaar
• Soldaten, boeren en arbeiders gingen zich organiseren in sovjets
• 23 feb. arbeiders gaan protesteren in Petrograd
• Soldaten gestuurd om protest te beëindigen, openen vuur op demonstranten
• Mariniers kiezen de kant van de demonstranten
• Arbeiders in wapenindustrie staken om opstand te steunen

Oktober revolutie (1917)

verloop van de revolutie:

• Lenin beloofde aan het volk:
• brood
• land
• macht in handen v/d sovjets
• vrede

• Het russische leger leed in juli een grote nederlaag en veel soldaten deserteerde.
• Mirs hadden grond afgepakt van de bojaren en begon dit te verdelen, nog meer soldaten deserteerde zodat ze ook stukken grond konden krijgen.

Februari revolutie (1917)

verloop van de revolutie:

• Op 27 februari trokken muitende soldaten naar het paleis waar de Doema vergaderde.
• De Doema zei tegen de Tsaar dat zijn troon 'wankelde' (niet meer zeker was)
• Legercommandanten kozen de kant v/d revolutionairen 

• Tsaar werd afgezet en Doema vormt tijdelijke regering.

Oktober revolutie (1917)

verloop van de revolutie:

• Op 24 Oktober bestormden gewapende bolsjewieken, gesteund door muitende soldaten, het winterpaleis.
• Leden van de Doema werden gearresteerd en de communisten kregen de macht.

Foto Februari Revolutie

Foto van revolutionairen die lopen naar het winterpaleis.

Februari revolutie (1917)

gevolgen van de revolutie:

• De Doema beloofde aan Frankrijk en Engeland dat ze de oorlog tegen Duitsland zouden voortzetten.
• Ze beloofde het volk verkiezingen en de Doema zou meer macht krijgen.
• Lenin en Trotski (leiders bolsjewieken) konden uit ballingschap komen en terug gaan naar Rusland

Oktober revolutie (1917)

gevolgen van de revolutie:

• Rusland werd communistisch.
• De sovjets kregen de macht met Lenin als leider.
• Het Russische leger trekt zich terug uit de oorlog en in 1918 wordt de vrede van Brest-Litovsk getekend.

Noem overeenkomsten tussen de Februarirevolutie en de Oktoberrevolutie

Noem verschillen tussen de revoluties.

4.3 Van burgeroorlog tot Vijfjarenplan

Deelvraag: Hoe bouwden de communisten een nieuwe maatschappij?

 

Begrippen

• Rode leger
• burgeroorlog tussen de Rode en Witten
• oorlogscommunisme
• Nieuwe economische politiek (NEP)
• collectivisatie
• kolchozen
• sovchozen
• vijfjarenplannen

Personen

• Michael Bakoenin
• Tsaar Alexander II
• Tsaar Alexander III
• Tsaar Nicolaas II
• Karl Marx
• Vladimir Lenin

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

• De samenleving socialistisch maken was erg moeilijk (rijken en elite verzetten zich ertegen)
• De communisten sloten een nadelige vrede (Brest-Litovsk)  zodat zij zich konden richten op het invoeren van het communisme.
• In Rusland woedde een burgeroorlog tussen de Rode en Witten.
• De Witten wilde de Tsaar terug (officieren, zonen van de adel en bourgeoisie en opstandige nationaliteiten)
• De Rode (kleur communisme) noemde de adel en bourgeoisie 'plunderaars die aan de beurt zijn om geplunderd te worden' 

Wie hoorde bij de Rode? En wat wilde hun kant bereiken met de burgeroorlog?

Wie hoorde bij de Witten? En wat wilde hun kant bereiken met de burgeroorlog?

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

• Trotski organiseerde het Rode leger en terroriseerde de boeren hun te dwingen dienst te nemen.
  
• Het leger groeide hierdoor van 430.000 man tot 5.300.000 man.
• Om ervoor te zorgen dat de Witten nooit konden slagen liet Lenin de Tsaar en zijn familie vermoorden in 1918. (angst dat de Tsaar weer aan de macht zou komen)

• De burgeroorlog duurde tot 1922 en kostte 7 miljoen Russen het leven. De Rode wonnen en de hoofdstad van Rusland werd Moskou.

Leon Trotski

Waardoor wisten de Rode de burgeroorlog te winnen?

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

• De communistische regering beval het platteland gratis graan en vlees te leveren aan de staat.
• Fabrieken werden staatseigendom en de arbeiders moesten overal inzetbare 'arbeidslegers' vormen.
• Ze kregen betaald in kleding, voedsel en huisvesting. Dit werd oorlogscommunisme genoemd.
• Arme boeren en landarbeiders verjaagde zelfstandige boeren en bojaren om hun grond te verdelen.
• Als bolsjewistische brigades voedsel kwamen halen werden ze vermoord.

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

• Als gevolg kwam er te weinig voedsel in de industriesteden.
•  Boeren die tegenwerkte (b.v. eten verborgen of bolsjewisten vermoordde) werden vermoord of naar de goelag gestuurd.

• Dit resulteerde in een enorme hongersnood.

Foto die de hongersnood in het Wolgagebied (deel van Rusland) laten zien. (1921-1922)

Russische mensen die op de markt mensenvlees aanbieden uit pure noodzaak. De hongersnood was zo vreselijk dat ze zelfs overgingen tot kannibalisme.

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

• Arbeiders gingen massaal staken en ook de matrozen gingen staken.
• Ze eiste vrije handel in voedsel & vrije verkiezingen voor de sovjets.

• Trotski's Rode leger sloeg de opstand hardhandig neer en duizende marinemensen werden geëxecuteerd of verbannen naar de goelag.

Russisch marineschip dat gekaapt was door muitende mariniers.

Waarom gingen de arbeiders en mariniers staken?

1. Ze wilde hogere lonen.
2. Ze wilde betere arbeidsomstandigheden.
3. Ze wilde dat vrije handel in voedsel was toegestaan.
4. Ze wilde vrije verkiezingen voor de sovjets.

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

De communisten waren machteloos tegen de grote onwil v/h volk. Daarom kozen ze in 1921 om de NEP (Nieuwe Economische Politiek) in te voeren.

NEP:

1. Boeren mochten weer grond bezitten en producten vrij verkopen nadat ze een klein deel als belasting hadden afgestaan.
2. Winkels, werkplaatsen en kleine fabrieken werden weer privébezit en mochten marktgericht werken.
3. Alleen mijnbouw en zware industrie bleef staatsbezit.

Wat was geen onderdeel van de NEP?

1. Boeren mochten grond bezitten en producten vrij verkopen op de markt
2. Mijnbouw en zware industrie bleven staatsbezit
3. Mijnbouw en zware industrie werden privébezit
4. Winkels, werkplaatsen en kleine fabrieken werden privébezit

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

Door de NEP kwam de handel weer opgang en ook de voedselproductie nam toe, veel Russen waren hier blij mee. Alleen strenge bolsjewisten vonden de NEP een achteruitgang t.a.v. het oorlogscommunisme. In 1924 stierf Lenin, daarna kwam een machtsstrijd tussen Trotski en Stalin.

• Trotski was tegen NEP en wilde een communistische wereldrevolutie.
• Stalin wilde revolutie alleen in Rusland en behoud van NEP om de industrie te stimuleren.
• Stalin benoemde veel medestanders op bestuursposten en intimideerde tegenstanders.

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

Josef Stalin won de machtsstrijd en werd de nieuwe leider. In 1929 werd Trotski uit de partij gezet en (wederom) verbannen uit Rusland.

Toen Stalin aan de macht was kwamen er veranderingen.

• Direct werd de NEP afgeschaft
• Over op grootschalige collectivisatie v/d landbouw
• kolchozen (grote boeren bedrijven waar boeren een eigen stukje grond bebouwen)
• Sovchozen (grote staatsboerderijen met boeren in loondienst)

Josef Stalin als jonge man.

Josef Stalin als oude man. Zoals meeste mensen hem herkennen.

Stalin was niet zijn echte naam, dit betekende de 'man van staal' hij nam deze naam aan om zichzelf af te beelden als een sterke leider. 

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

• Stalins idee bij de collectivisatie was dat de boeren goedkope grondstoffen en voedsel gingen produceren voor de stedelingen, arbeiders en de export.
• Met de opbrengsten hiervan kon de industrie verder worden opgebouwd.
• Vanaf 1928 liet Stalin Vijfjarenplannen opstelling, hierin stond precies wat en hoeveel de landbouw en industrie moesten produceren. De doelen uit deze plannen waren eigenlijk onhaalbaar hoog.

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

• Boeren die zich verzette werden als koelak (rijke boer) bestempeld, ook als ze niet rijk waren. Ze werden verdreven van hun huis en grond, doodgeschoten of in de goelag gestopt.

• Miljoenen boeren stierven en hierdoor stierven daarna nog eens miljoenen andere Russen aan de hongersnood.

Boeren die als Koelak werden bestempeld en daarom verdreven werden van hun huis. Ze hebben hun weinige bezittingen ingepakt en moeten vertrekken.

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

• Fabrieken en winkels werden staatsbezit, fabrieken moesten consumptiegoederen produceren. Dit faalde en ook hier kwamen tekorten.

• Managers die te ver van de doelstellingen uit het vijfjarenplan zaten werden opgepakt door de geheime politie en gestraft (dood of goelag)

Het embleem (logo) van de geheime politie van de Sovjet-Unie. Op de voorgrond is het embleem van de Sovjet-Unie te zien, de hamer en sikkel die staan voor de boeren en de arbeiders (arme groepen voor wie het communisme goed zou zijn) op de rode ster (rood=kleur socialisme). Daarachter zit een schild en zwaard, de politie moet immers de staat beschermen (schild) en de 'slechte' mensen straffen (zwaard).

4.3 Van burgeroorlog tot vijfjarenplan

Omdat alle middelen gestopt werden in de industrialisatie kwamen er ook tekorten in b.v. de woningbouw en waren veel mensen dakloos of woonde in krotten of grote woonkazernes.

Toch was de industrialisatie een succes, er werden talloze machinefabrieken, hoogovens, wegen, kanalen en spoorwegen aangelegd.

De prijs hiervan was voor de bevolking enorm hoog (doden en leed) toch verdroegen zij dit, sommige vanuit idealisme (communistische overtuiging) maar velen uit angst voor de terreur van de bolsjewisten.

4.4 Op weg naar de totalitaire staat

Deelvraag: Hoe werd de Sovjet-Unie een totalitaire staat?

 

Begrippen

Personen

• leninisme
• showproccessen
• goelag
• Grote Terreur
• stalinisme
• persoonsverheerlijking
• totalitair

00:40

Waarom mogen mensen, in een totalitaire staat, geen afwijkende mening/ideologie hebben dan die van de staat?

02:36

Noem ten minste drie manieren waarop een totalitaire staat ervoor kan zorgen dat ze totale controle houden over hun bevolking.

4.4 Op weg naar de totalitaire staat

'Hoe kun je een revolutie voltooien zonder vuurpeletons?'  (Vladimir Lenin)

Leninisme = ipv. revolutie namens de arbeidersklasse werd het revolutie namens de partij.

Politieke tegenstanders werden onderworpen aan showprocessen.

Onder Stalin groeide dit tot staatsterreur. Veel mensen werden gemarteld, gedood of verdwenen in goelags. Als het mensen binnen de partij waren dan werden ze vervangen door mensen die Stalin uitkoos.

Stalin ging zelfs zo ver dat iedereen, ook partij leden, die later bestempeld waren als vijand van de staat moesten verdwijnen. Zeker uit foto's waar hij op stond. De propaganda machine verkondigde immers dat 'vadertje Stalin' perfect was en nooit fouten maaktte. Dus ook niet vriendelijk lopen met een verrader. Dit liet hij doen voordat de computer of Photoshop uberhaupt bestond en was dus geen simpel karwei.

00:17

Dit filmpje is gevuld met beelden van Lenin. Sommige zijn alleen afbeeldingen andere stukjes zijn videobeeld. Er zit geen uitleg in het filmpje.

1 Beschrijf wat er te zien is op deze spotprent

2 Wat kan de bedoeling zijn geweest van de maker? Leg een verband uit tussen de bron en het begrip totalitaire samenleving.

4.4 Op weg naar de totalitaire staat

Het leninisme verandere in het stalinisme.

• Van een revolutie voor één partij werd het een revolutie voor één man.

Er ontstond een Persoonsverheerlijking rondom Stalin (dmv. propaganda en indoctrinatie b.v. via de scholen en/of de pioniers)

Elk vlak van de samenleving kwam onder het gezag/controle van de staat. De economie, het onderwijs en het rechtsysteem waren volledig in handen van de staat. Het was met recht een totalitaire samenleving.

https: