Week 4 Oncologie - TNMG

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Oncologie

Anatomie/fyiologie/pathologie van de cel

Ziekteverschijnselen

Classificatie

LE 6 Week 4 

Deze les gaat over

De anatomie en fysiologie van een oncologische cel;

Ziekteverschijnselen bij oncologische aandoeningen;

Onderzoeken bij oncologische aandoeningen;

Pathologie;

Classificatie binnen de oncologie;

Noodzakelijke verpleegkundige zorg.

Leerdoelen

De student kent en kan uitleggen:

• Hoe de anatomie en fysiologie van de cel bij oncologische aandoeningen in elkaar zit;
  
• Welke ziekteverschijnselen bij oncologische aandoeningen voorkomen;
  
• Welke onderzoeken gedaan worden bij oncologische aandoeningen;
  
• Hoe de pathologie van verschillende oncologische aandoeningen werkt;
  
• Hoe de classificatie werkt binnen de oncologie;
  
• Welke verpleegkundige zorg bij oncologische aandoeningen noodzakelijk is.
  

Wat is oncologie

Tumorvorming

Normaal gesproken evenveel aanmaak van nieuwe cellen als verlies van oude cellen.
Bij kanker is het functioneren van de cellen verstoord.
Ontspoord DNA -> ongeremde celdeling -> kan begin kanker zijn.
Hierdoor ontstaat een woekering van cellen.
Verandering is onomkeerbaar
Betreft met name de belangrijkste celgroei-regulerende genen (oncogenen)
Gevolg:
• Ongeremde celdeling
• Ontregelde groei die eigen weg gaat (autonomie groei)
• Weefsel groeit tot abnormale proportie

https://www.kanker.nl/algemene-onderwerpen/wat-is-kanker/algemeen/goedaardige-en-kwaadaardige-tumoren

Risicofactoren

Erfelijke factoren

Virussen

Chemische stoffen

Straling

Voedingsgewoonten

Roken

Alcohol

Hormonen

Eigenschappen van gezwellen

Gezwellen kunnen goedaardig (benigne) en kwaadaardig (maligne) zijn. Je kunt onderscheid maken tussen deze twee groepen gezwellen aan de hand van hun groeikenmerken.

Uitbreiding van maligne tumoren

• Infiltratie
  
• Metastase
  

Hematogene metastase  --> via bloed

Lymfogene metastase --> via lymfebanen

https://www.kanker.nl/algemene-onderwerpen/wat-is-kanker/uitzaaiingen/wat-zijn-uitzaaiingen 

Eigenschappen gezwellen

Onderzoeken bij oncologische aandoeningen

Palpatie

Cytologisch (cel)/histologisch (weefsel) onderzoek

Scopie (camera, biopt)

Röntgen (inwendige organen)

Angiografie (bloedvaten)

Echografie (geluidsgolven -> organen en tumoren)

Scanning (CT-, MRI- en PET-scan)

Vriescoupe-onderzoek (weefsel bevroren, gesneden en gekleurd)

Ziekteverschijnselen bij kankersoorten

• Keelkanker -> aanhoudende hoest of heesheid
  
• Longkanker -> ophoesten bloed
  
• Mond- of keelkanker -> slikklachten (eten zakt niet)
  
• Huidkanker -> plek of knobbeltje
  
• Knobbeltje in lichaam -> borst, oksel, testikel, buik, etc..
  
• Urinewegproblemen -> pijn, bloed, frequentie, moeilijker
  
• Abnormale afscheiding bij vrouwen
• Kanker darmen/buikholte -> aanhoudende verandering in de defecatie
  
• Afvallen zonder duidelijke aanleiding
  

Classificatie

De TNM-classificatie is een systeem dat wordt gebruikt om elke vorm van kanker waarbij sprake is van een tumor een stadium van de ziekte vast te stellen

Behandeling kan hierdoor vastgesteld worden mits er behandeling mogelijk is.

 

T voor de Tumor

N voor node (uitzaaiingen via de lymfeklieren)

M voor metastase op afstand

Behandelplan dat beter is afgesteld op de specifieke tumor

Maligne

Benigne

T

N

M

Kwaadaardig

Goedaardig

Tumor

Node / lymfeklieren

metastasen

T0 carcinoma in situ (CIS)

Cellen met kwaadaardige kenmerken

De term 'in situ' is Latijn voor 'op zijn plek'. Een carcinoma in situ is daarom in de regel gemakkelijk en goed te genezen door simpelweg lokaal alle ontaarde cellen te verwijderen.

Noem een voorbeeld van een carcinoma in situ

T1 Tumor vaak niet voelbaar. kleiner dan 2 cm. primaire tumor wordt begrensd door het kapsel van het orgaan waar de tumor is aangetroffen.

T2 groter en voelbaar.  2-3 cm. primaire tumor is door het kapsel van het aangedane orgaan gegroeid. 

T3 uitbreiding naar omliggend weefsel 5-7 cm

primaire tumor is buiten het orgaan doorgegroeid in omliggende weefsels.

T4. vaak 7 cm of groter .

primaire tumor is buiten het orgaan doorgegroeid en heeft zich sterk uitgebreid in de omgeving.

N = node - lymfeklieren

Geeft aan of en in hoeverre de tumor is uitgezaaid via de lymfevaten naar de lymfeklieren

N0

N3

N2

N1

nog geen lymfeklieren aangetast 

kleinere uitzaaiing in een lymfeklier in de buurt

meer of grotere lymfeklieruitzaaiingen 

grotere lymfeklieruitzaaiingen op afstand

M - Metastasen

Geeft aan of er wel of geen uitzaaiingen zijn gevonden die zich via het bloed hebben verspreid.

Uitzaaiingen die via het bloed zijn verspreid worden ook wel uitzaaiingen op afstand genoemd.

M0: Er zijn geen uitzaaiingen gevonden

M+: Wanneer er wel uitzaaiingen zijn gevonden (ver) verwijderd van de primaire tumor.

G - agressiviteit - kwaadaardigheid

Geeft de kwaadaardigheid of agressiviteit van de tumor aan.

Om de graad van kwaadaardigheid aan te geven wordt achter de letter G een cijfer geplaatst tussen 1 (niet agressief) en 4 (heel agressief).

Voorbeeld bij borstkanker

T1 N0 M0, G1
wat betekend dit?

T2 N1 M0, G1
Omschrijf in welk stadia de kanker zich bevind

T3 N2 M+, G4
en deze?

waarde van de TNMG

De TNMG indeling is gebaseerd op wat met de huidige technieken valt waar te nemen.

Recent onderzoek heeft laten zien dat tumorcellen vaak al in het bloed aantoonbaar zijn lang voordat uitzaaiingen via lymfe en bloed aantoonbaar zijn.

Ik ken en begrijp de TNMG classificatie en kan dit ook toepassen.

0100

Vragen ?

Volgende Les ! 

Behandeling bij kanker. 

Aan de slag met behandelmethodes bij oncologische aandoeningen