Basisstof 1 Het inwendig milieu

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Thema 12 gaswisseling en uitscheiding

Basisstof 1 + 2

Een constant inwendig milieu

B12.1 Een constant inwendig milieu

Welke 2 stoffen worden uitgescheiden door de longen?

1. Water
2. Zuurstof
3. Koolstofdioxide
4. Waterdamp

Leerdoelen:

1 Je kunt het verschil beschrijven tussen het inwendige en het uitwendige milieu van een organisme.

2 Je kunt het belang uitleggen van een constant inwendig milieu.

3 Je kunt uitleggen hoe het inwendige milieu constant blijft door opname, opslag en uitscheiding.

Inwendig milieu

= het bloedplasma en 

de vloeistof tussen je 

cellen (weefselvloeistof).

Uitwendig milieu

= alles buiten je lichaam

Longen, darmen en 

blaas hebben een 

open verbinding met

het uitwendige milieu 

en horen dus tot 

uitwendig

Maar ook bacteriën, 

virussen, schimmels

De huid en slijmvliezen in je

luchtwegen en darmen zijn

een grens tussen inwendig

en uitwendig milieu

Hoe blijft het inwendige milieu constant?

Het inwendige milieu blijft constant door 3 processen:

1. Opname van stoffen

2. Opslag van stoffen

3. Uitscheiden van stoffen

1. Opname van stoffen:

= opname van stoffen uit het uitwendige milieu 

naar/in het inwendige milieu

Bijvoorbeeld:
•    Zuurstof uit de lucht.
•    Voedingsstoffen uit de voedselbrij in de darmen.

2. Opslag van stoffen

= De stoffen worden uit het inwendige milieu 

gehaald en ergens opgeslagen.

Bijvoorbeeld:

• Glucose:  In de lever en de spieren worden suikers opgeslagen. 

      

• Vet: wordt opgeslagen in het gele beenmerg van  

        pijpbeenderen en onder de huid. 

Uitscheiden van stoffen:

= stof wordt uit het inwendig milieu (weefselvloeistof & bloedplasma) verwijderd  en verlaat het lichaam.

•    Longen: scheiden waterdamp en koolstofdioxide uit.
•    Nieren: urine (afvalstoffen en water)
•    Lever: uitscheiding  van gal en van afvalstoffen, zoals: medicijnen, alcohol en drugs.

Begrippen die je moet weten!

inwendig milieu

uitwendige milieu

Een constant inwendig milieu

De huid

Leerdoelen

1. Je kunt de delen van de huid in een afbeelding aanwijzen.

2. Je kunt de functies van de onderdelen van de huid beschrijven. 

3. Je kunt beschrijven hoe de huid zorgt voor een constant inwendig milieu. 

Bouw van de huid

Opperhuid: 1. hoornlaag

Hoornlaag: buitenste huidlaag (die je aanraakt) 

Bestaat uit dode cellen (huidschilfers)

Functies: 

-Bescherming tegen ziekteverwekkers 

-Bescherm tegen beschadiging

-Uitdroging voorkomen

Opperhuid: 2. kiemlaag

Kiemlaag: Levende cellen; laag onder hoornlaag

Functies:

-Hoornlaag van binnenuit aanvullen 

-Pigment: beschermt het lichaam tegen de zonnestraling.

Bouw lederhuid

Haar =  zit in een haarzakje

Haarzakje = laagje cellen om een haar

Haarspier = trekken haren op je huid rechtop (kippenvel) 

Bouw lederhuid

Talgklieren = zitten in de haarzakjes  --> maken talg (vettige stof)

Functies talg:

-Haren en hoornlaag soepel houden

-Hoornlaag waterdicht houden

Zintuigen = druk, tast, pijn, warmte en kou waarnemen

Bouw lederhuid

Bloedvaten + Zweetklieren = helpen bij het regelen van de lichaamstemperatuur

Zweet = water en zouten. Zweet verdampt en je lichaam koelt af. 

Onderhuids bindweefsel

Vet dient als:

-Reserve voedsel

-Warmte-isolatie (je verliest minder snel je lichaamswarmte)

= hierin ligt vet opgeslagen

De hoornlaag beschermt niet tegen:

1. Uitdroging
2. Infecties
3. Beschadiging
4. Veroudering

Op welke manieren zorgt de huid voor het in stand houden van een constant inwendig milieu?

Aan het (huis)werk

Lees thema 12 basisstof 1               (blz. 190 t/m 196)

Maak basisstof 1: opdracht 1, 2, 5 en 6

Lees thema 12 basisstof 2

Maak basisstof 2: opdracht 1, 2, 3, 4, 6

12.3 en 12.4 

Leerdoelen

 Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel van de mens in een afbeelding aanwijzen.

Je kunt de functies van de delen van het ademhalingsstelsel beschrijven.

Je kunt de voordelen van ademhaling door de neus beschrijven.

Je kunt het verschil beschrijven tussen borstademhaling en buikademhaling.

Gaswisseling =

Opnemen van zuurstof en afgeven van CO2

Longblaasje met haarvaten

Welk bloedvat bevat de meeste CO2? 

Beter door je neus omdat: 

- Stof en ziekteverwekkers weggevangen

- Vochtig en warm

- Keuren van de lucht

Hoe adem je in?

Borstademhaling vs buikademhaling

Hoe adem je in?

Borstademhaling

Tussenribspieren:
inademen zijn ze gespannen
uitademen zijn ze ontspannen 

Buikademhaling

Middenrifspieren:
inademen -->  Samentrekken 
uitademen -->  Ontspannen 

Bij ademhalen is...

1. Zowel de huig als het strotklepje dicht
2. De huig open het strotklepje dicht
3. zowel de huig als het strotklepje open
4. De huig dicht, het strotklepje open

Neusslijmvlies bestaat uit ......... & .........

1. snot en neusharen
2. Slijmproducerende cellen en neusharen
3. snot en trilharen
4. Slijmproducerende cellen en trilharen

Het neusslijmvlies zuivert ingeademde lucht. Wat is een andere taak van het neusslijmvlies (specifiek het slijm)?

1. Het maken van rode bloedcellen
2. Het regelen van de groei van de longen
3. Het vochtig maken van ingeademde lucht.
4. Het aansturen van je ademhaling

luchtpijp

Bronchiën

Luchtpijptakjes

Ribben omlaag en middenrif ontspant

1. Inademen
2. Uitademen

Aan het (huis)werk

Lees thema 12 basisstof 3               

Maak basisstof 1: opdracht 1, 2, 5

Lees thema 12 basisstof 4

Maak basisstof 2: opdracht 2, 3, 6

Klaar? Maak de test jezelf van thema 12, basisstof 1, 2, 3, 4