Samenvatting les

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 2

Thema 5: Erfelijkheid en Evolutie

Basisstof 1: Genotype en fenotype

Doelen van BS1:

1. Benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.

2. Omschrijven wat genotype en fenotype is.

3. Uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben. 

Thema 5: Erfelijkheid en Evolutie

Basisstof 1: Genotype en fenotype

Sommen eigenschappen zijn erfelijk. Kan je een paar erfelijke eigenschappen noemen?

Iedere menselijke lichaamscel bevat 46 chromosomen.

Chromosomen zijn lange dunne draden van DNA.

Chromosomenportret

Fenotype: eigenschappen van een organisme, waaronder het uiterlijk

Welke uitspraak is correct?

1. Het genotype kan je zelf veranderen, het fenotype niet.
2. Het fenotype kan je zelf veranderen. Het genotype niet.
3. Je kan zowel je genotype als fenotype niet zelf veranderen.
4. Je kan zowel je genotype als fenotype zelf veranderen.

Geef een voorbeeld van een lichaamscel

Hoeveel chromosomen zitten er in een menselijke levercel?

1. 23
2. 44
3. 46
4. 48

een wetenschapper ziet een cel van een dier onder de microscoop. Hij ziet 27 chromosomen.

1. Deze cel is een levercel
2. deze cel is een vaginacel
3. deze cel is een zaadcel
4. deze cel is een hersencel

Leg uit waardoor je fenotype wordt bepaald?

Hoe wordt een geslachtscel gemaakt?

Geslachtscellen van mensen hebben 23 chromosomen.

Ze worden gemaakt door het proces meiose.

Geslachtscellen:

• Zaadcel
• Eicel

Bevruchting

Jongetje of meisje?

X

X

X

Y

meisje

jongetje

Maar wat gebeurt er bij een tweeling?

Hoeveel chromosomen bevat een zaadcel?

1. 46
2. 23
3. 23 paar
4. 2

Hoeveel chromosomen bevat een eicel?

1. 46
2. 23
3. 23 paar
4. 2

Hoeveel chromosomen bevat een bevruchte eicel?

1. 46
2. 23
3. 23 paar
4. 2

Hoeveel geslachtschromosomen bevat een bevruchte eicel?

1. 46
2. 23
3. 1
4. 2

Welke geslachtschromosomen bevat een eicel?

1. X
2. Y
3. X of Y

Welke geslachtschromosomen bevat een zaadcel?

1. X
2. Y
3. X of Y

Hoe worden geslachtscellen gemaakt?

1. mitose
2. meiose
3. maartose
4. jouwose

Thema 5: Erfelijkheid en Evolutie

Basisstof 2: Chromosomen en genen

genen

Gen = stukjes DNA die samen de informatie bevatten voor een erfelijke eigenschap.

Genotype = informatie voor de erfelijke eigenschappen van een organisme.

Informatie op genen verschillen soms

Wat is een gen?

Thema 5: Erfelijkheid en Evolutie

Basisstof 3: Variatie in genotypen

1. Variatie in genotypen

Geslachtelijke voortplanting zorgt voor variatie in genotypen

Waarom is variatie goed?

Hoe meer chromosomen, hoe meer variatie.

Ongeslachtelijke voortplanting

Mutaties = plotselinge verandering in het genotype

Voorbeeld: albinisme (geen pigment kunnen maken)

Kanker is een gevolg van een mutatie

Wat is heeft grotere gevolgen? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel? Leg uit!

Noem een voordeel en een nadeel van een mutatie in het DNA.

Biotechnologie

genetische modificatie