Neurale regulatie BS5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Goedemorgen!

This is the place to   Bio

Deze les

Bespreken huiswerk (opdr. t/m 47)

Herhaling vorige les

Zelfstandig aan de slag

Herhalen vorige les

Basisstof 4: Reflexen en het autonome zenuwstelsel

1. Je kunt de functie van reflexen en een reflexboog beschrijven.
   
2. Je kunt de werking van het autonome (of vegetatieve) zenuwstelsel beschrijven. 

Het autonome zenuwstelsel regelt gewilde bewegingen.

1. Juist
2. Onjuist

Iemand schrijft een brief.
Is het animale of autonome zenuwstelsel actief?

1. Geen van beide
2. Animale
3. Autonome
4. Animaal en autonoom

Waar bevinden zich de meeste centra van het autonome zenuwstelsel?

1. in de kleine hersenen
2. in het ruggenmerg
3. in de hersenstam
4. in de grote hersenen

Een reflex is aangeboren

1. Juist
2. Onjuist

Wat is een reflex?

1. Een vaste snelle reactie op een bepaald impuls
2. Een vaste snelle reactie op een bepaalde prikkel
3. Een afwisselende snelle reactie op een bepaalde prikkel
4. Een afwisselende trage reactie op een bepaalde impuls

Zenuwcellen kunnen een orgaan stimuleren of afremmen in zijn werking. Hoe beïnvloeden de zenuwcellen van het autonome zenuwstelsel de maag?

1. orthosymp. stimuleert parasymp. stimuleert
2. orthosymp. stimuleert parasymp. remt
3. orthosymp. remt parasymp. stimuleert
4. orthosymp. remt parasymp. remt

Wat is een onderverdeling van het autonome zenuwstelsel?

1. centraal en perifere zenuwstelsel
2. axon en dendriet
3. parasympatisch en orthosympatisch
4. motorische en sensorische zenuw

Reflexen
Hieronder staan vier beweringen over reflexbewegingen.
1 Impulsen voor reflexbewegingen verlopen altijd via het ruggenmerg.
2 Een bepaalde reflexbeweging komt meestal sneller tot stand dan dezelfde gewilde beweging.
3 Reflexbewegingen kunnen niet worden onderdrukt.
4 Reflexbewegingen komen tot stand voordat of zonder dat het individu zich van de prikkel bewust wordt.

Welke beweringen zijn juist?

1. Alleen de beweringen 1 en 3.
2. Alleen de beweringen 2 en 4.
3. Alleen de beweringen 1, 2 en 3.
4. Alleen de beweringen 2, 3 en 4.

Kan een terugtrek-reflex nog optreden als in de reflexboog de zenuwcellen R zijn uitgeschakeld?

1. Ja
2. Nee

Wat past bij het autonome zenuwstelsel?

1. Bewust
2. Onbewust
3. Willekeurig
4. Onwillekeurig

Je schrikt. Welk deel van je autonome zenuwstelsel is actief? En wat gebeurt er met je pupilgrootte?

1. orthosympatisch-groter
2. orthosympatisch-kleiner
3. parasympatisch-groter
4. parasympatisch-kleiner

Welk type spierweefsel werkt niet autonoom?

1. Dwarsgestreept spierweefsel
2. Glad spierweefsel
3. Hartspierweefsel

Een reflex verloopt automatisch.
Word je je bewust van een reflex?

1. Nee, want het gaat automatisch
2. Nee, nooit
3. Ja, direct
4. Ja, later

Basisstof 5: 

Neurale regulatie

Leerdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe impulsgeleiding plaatsvindt.
2. Je kunt beschrijven hoe impulsoverdracht plaatsvindt.

Aan de slag

Maak opdr. 48 t/m 52

Lees BS5 t/m blz. 62

Vul begrippenlijst aan

Maak evt. alvast opdr. 53, 54 en 55

Impulsgeleiding

Vindt plaats door ion-kanalen:

1. Natrium-kanaal 
2. Kalium-kanaal
3. Natrium-kalium pomp

Doordat ionen geladen zijn, ontstaat er een ladingsverschil

Rustpotentiaal 

 In rust is de membraanpotentiaal -70 mV 

Dat betekent dat er binnen de cel relatief minder positief geladen ionen bevinden dan buiten de cel

Natrium-kaliumpomp

De natrium-kaliumpomp creëert de rust-potentiaal door kalium de cel in te pompen en natrium uit uit te pompen.

3          naar buiten, 2        naar binnen per cyclus. Dit kost ATP.

BINAS 88D

Na​+​​

K​+​​

Depolarisatie (1)

Door een prikkel of neurotransmitters wordt de membraan minder negatief ( ion-kanalen gaan open).

Als de membraanpotentiaal de drempelwaarde van  -50 mV (= prikkeldrempel) bereikt, ontstaat er een actiepotentiaal.

Depolarisatie (2)

Meer natriumkanalen openen zich en extra natrium stroomt de cel in.

Hierdoor stijgt de membraanpotentiaal tot +30 mV 

Repolarisatie

De natriumkanalen sluiten zich.

Nu openen de kaliumkanalen zich, waardoor          de cel uitstroomt. Hierdoor daalt de membraanpotentiaal

K​+​​

Hyperpolarisatie

De kaliumkanalen blijven iets langer open staan, waardoor de membraanpotentiaal tijdelijk onder de -70 mV uitkomt.

Refractaire periode

Een impuls kan  NIET terug.

Dat komt door de refractaire periode

Na-poorten zijn tijdelijk gesloten en geblokkeerd.

Rustpotentiaal

Uiteindelijk sluiten ook de kaliumkanalen weer en wordt de rustpotentiaal weer hersteld.

Dit gebeurt door de natrium-kalium-pomp.

Actiepotentiaal

Binas 88F

Hoe kan je lichaam dan een sterke prikkel van een zwakke prikkel onderscheiden?

zwakke prikkel - 

lage impulsfrequentie

Sterke prikkel - 

hoge impulsfrequentie

impulsfrequentie = het aantal impulsen per tijdseenheid.

impulssterkte = niet variabel (alles-of-niets)

Impulsgeleiding

• Verloopt sprongsgewijs (saltatoire) dankzij de myelineschede.
  
  
• Verloopt op deze manier wel 50x zo snel.

Aan de slag

Maken

Opdrachten 53 t/m 55

Lezen blz. 63 t/m 65

Begrippenlijst aanvullen

Evt. verder met opdr. 56 t/m 65 

Synaps 

BiNaS 88G

Synaps = celverbinding tussen neuron en ander neuron, spiercel of kliercel.

De impulsoverdracht gebeurt dmv neurotransmitters.

• neurotransmitters  losgelaten in de  synaptische spleet
• binden aan receptoren van doelwitcel
• ion-kanalen gaan open

www.bioplek.org

Neurotransmitters

• Stoffen die de werking van het zenuwstelsel beïnvloeden
• Meer dan 50 verschillende stoffen 
• Vooral in de hersenen veel verschillende
• Kunnen stimulerend of juist remmend werken op de impulsgeleiding of impulsoverdracht
• Een neuron produceert slechts 1 type neurotransmitter.

Neurotransmitters

EPSP

Exciterende

Post

Synaptische

Potentiaal

Stimulerende (exciterende) neurotransmitter:

Natrium kanalen gaan open: Na+ stroomt naar binnen; kleine depolarisatie postsynaptisch membraan.

Remmende (inhiberende) neurotransmitter:

Ionkanalen voor Kalium of Chloride gaan open.

Kleine hyperpolarisatie van postsynaptisch membraan. 

IPSP

Inhiberend

Post

Synaptische

Potentiaal

Summatie

De optelsom (summatie) van alle EPSP's en IPSP's op een bepaald moment bepalen of er in het postsynaptisch neuron een actiepotentiaal optreedt.

Summatie

E=exciterend / I=inhiberend

Referentie

Plaatjes afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 48

Referentie:

Plaatjes afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 48

Invloed geneesmiddelen en genotmiddelen

• meer of minder afgifte neurotransmitters
• neurotransmitters blijven langer of juist korter in synapsspleet doordat ze niet/minder snel of respectievelijk sneller worden afgebroken
• imitatie neurotransmitter
• blokkade van receptor
• stimuleren van receptor 

Voorbeelden 

Alcohol: 

- Waarnemingsvermogen en reactievermogen wordt aanzienlijk minder.

- Sensorische en motorische impulsgeleiding wordt geremd (inhiberend)

- Impulsoverdracht in bepaalde synapsen in de hersenen vermindert.

Morfine, heroïne:

- Verhindert de impulsoverdracht in bepaalde synapsen.

- Impulsen die in de hersenen pijngewaarwording veroorzaken kunnen niet ontstaan.

Nicotine:

- Stimuleert de impulsoverdracht in bepaalde synapsen (exciterend)

Aan de slag

• Opdrachten afmaken 56 t/m 65
• Optioneel opdr. 66 en 67 maken
• Test jezelf BS 1 t/m 5 maken