4BB 9.4 en 9.5 Afvalstoffen 13-12

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

9.4 afvalstoffen

Leerdoelen

1. Je kunt benoemen welke organen afvalstoffen uit je bloed halen.
2. Je kunt de werking van de lever uitleggen.
3. Je kunt de werking van de nieren uitleggen.

Uitscheidingsorganen

• Longen: je ademt waterdamp en koolstofdioxide uit
• Huid: je zweet water en zouten uit
• Lever:  zet giftige stoffen om in minder schadelijke stoffen en breekt rode bloedcellen af
• Nieren: halen giftige stoffen, overbodige stoffen en overtollige stoffen uit je bloed

Wat doet de lever?

1. Giftige stoffen afbreken

2. Gal maken

De bloedvaten van de lever

1. Leverslagader: aanvoeren bloed met zuurstof en glucose  

2. Leverader: koolstofdioxide (en water) afvoeren

3. Poortader: brengt bloed met voedingsstoffen uit de dunne darm en maag naar de lever. Schadelijke stoffen kunnen dan verwijderd worden. 

De lever haalt gifstoffen uit het lichaam.

Doorbloeding van de lever

De lever is een sterk doorbloed orgaan. In tegenstelling tot andere organen is de lever aangesloten op DRIE grote bloedvaten. 

Welke bloedvaten zijn dit?

leverader

leverslagader

poortader

Nieren

Je hebt 2 nieren.

Ze filteren water, zouten en afvalstoffen uit het bloed.

Nierslagader

Nierader

Niermerg

Nierschors

Nierbekken 

Urineleider

Wat scheiden de uitscheidingsorganen uit:

Water, zouten, kleurstoffen

Water en zouten

Water en koolstofdioxide

Kleurstoffen, gifstoffen (alcohol en medicijnen)

Longen

Lever

Nieren

Huid

Huiswerk/maken:

Blz. 38 opdr. 3

Blz. 40 opdr. 8 en 9

Blz. 42 opdr. 11, 12 en 14

Blz. 43 opdr. 15

Alcohol en Drugs

Welke organen hebben veel last van alcoholgebruik?

1. hart, longen , lever
2. hart, nieren en lever
3. lever, nieren, hersenen
4. lever, hersenen,longen

Drugs

Sommige drugs werkt ontspannend en verdovend 

Andere drugs werkt stimulerend 

Weer andere hallucinerend 

Indeling Drugs

Verdovend

Opwekkend

• Cafeïne
  
• Nicotine
  
• Cocaïne
  
• Amfetamine
  
• XTC¹
  
• Anti-depressiva
  

Verdovend

• Alcohol
• Heroïne


• Cannabis
• Slaapmiddelen
• Kalmerings-middelen
  
• Anti-psychotica
  

Bewustzijnsveranderend

• XTC²
  
• Cannabis
  
• LSD
  
• Paddo’s
  
• Lachgas

Indeling van Drugs

Bewustzijns veranderende drugs

Stimulerende drugs

verdovende drugs

XTC

Cocaïne

Hasj & Wiet

GHB

LSD & Paddo's 

Speed

Alcohol

Slaapmiddelen

Hard drug

Soft drug

Legale drug

Verslaving aan genotmiddelen

Verslaving aan gedrag

Alcohol

Gokken

Slaappillen

Gamen

Drugs

Werken

Sigaretten

Extreem sporten

Maakwerk