Samenvatting Tweede Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, mavo
• Leerjaar 4

VMBO KGT 4

4.2 Bezet Nederland

De bezetting begint

Nederland stelde zich neutraal op.

--> Hitler valt toch aan. Past bij het aanvalsplan tegen Frankrijk.

Nederland verzette zich harder dan verwacht tegen de Duitse invasie. Dus: bombardement op Rotterdam (14 mei 1940) en dreigen dat meer volgen.

Een dag later tekende generaal Winkelman de capitulatie.

Zeeland vocht door, maar gaf zich na de verwoesting van Middelburg op 17 mei toch over.

Wilhelmina vlucht met gezin naar buitenland om niet gevangen genomen te worden.

Verwoesting van Middelburg

Bombardement op Rotterdam

VMBO KGT 4

4.2 Bezet Nederland

De bezetting begint

In eerste instantie verandert er weinig na de capitulatie (overgave). 

Arthur Seyss-Inquart werd Hitler zijn vertegenwoordiger in Nederland. Hij zag Nederlanders als een Germaanse broedervolk --> Nederlandse volk overtuigen tot het nationaal socialisme. 

Wat wel veranderde:

- Democratie wordt afgeschaft (NSB enige partij).

- Censuur ook van toepassing op NLse kranten.

- Gelijkschakeling doorgevoerd (andere mening niet mogelijk).

- Rechtsstaat: onafhankelijke rechters die eerlijk oordelen over iedereen aanwezig in het land. Nazi's schaffen rechtsstaat af. Rechters (en iedereen met belangrijk beroep) krijgen keuze: meewerken of ontslag nemen. Ariërverklaring moet getekend worden. 

VMBO KGT 4

4.2 Bezet Nederland

De bezetting wordt harder

Langzaamaan begon de bezetting te verharden.

Joodse kregen steeds meer te maken met discriminatie.

Joden werden gelijk achter gesteld: kunnen ariërverklaring niet tekenen, en werden ontslagen.

Op 22 en 23 februari 1941 eerste grote razzia in Amsterdam. In Amsterdam, Haarlem, Hilversum en de Zaanstreek ontstond een staking. --> februaristaking (enige massale protest, die werd hard gestraft door de Duitsers).

Razzia Amsterdam 1941

Februaristaking

De dokwerker, monument ter nagedachtenis van de februaristaking.

VMBO KGT 4

4.2 Bezet Nederland

De bezetting wordt harder

De Jodenvervolging ging ondertussen door;

1941:

- Joden moesten in Joodse wijk gaan wonen.

- Borden verboden voor joden.

-Joodse kinderen en leraren werden van school gestuurd.

- Joodse mannen moesten naar Nederlandse werkkampen.

1942:

- Mei, Joodse mensen moesten een Jodenster dragen.

- Juli, deportaties via doorvoerkampen naar de concentratiekampen (Auschwitz, Sobibor, Bergen-Belsen of Theresienstadt).

Niet Joden: vanaf 1941 moesten mannen naar werkkampen in Duitsland, maar vanaf 1943 (algemene arbeidsinzet) konden alle mannen worden ingezet.

Gaskamer

Crematorium

VMBO KGT 4

Intro H4

Op 1 september 1939 viel het Duitse leger Polen aan.

Vanuit Duitsland, Slowakije en de Duitse provincie Oost-Pruisen vielen ze met veel agressie Polen binnen.

Frankrijk en Groot-Brittannië verklaarden Duitsland hierop de oorlog. --> Start WO2

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Oorzaken van de oorlog

In 1933 was Hitler rijkskanselier van Duitsland geworden:

1. Hitler wilde revanche voor de nederlaag tijdens de Eerste Wereldoorlog en begon met de opbouw van een sterk leger --> andere Europese landen gaven hem teveel ruimte --> Hitler werd steeds brutaler.

2. Hitler begon met het Duits grondgebied uit te breidden;

Rijnland - Oostenrijk - Sudetenland (Tjecho-Slowakije) --> conferentie van München --> heel Tjecho-Slowakije.

2. Hitler wilde lebensraum en Heim ins Reich.

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Oorzaken van de oorlog

3. Hitlers wilde Lebensraum en Heim ins Reich.

--> ogen gericht op Oost-Europa.

Hitler sprak met Stalin een niet-aanvalsverdrag af, hierin spraken ze af Polen te verdelen.

Een week later viel Hitler Polen aan. 

Frankrijk en Groot-Brittannië verklaarden hierop Duitsland de oorlog.

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Duitse opmars

Met een blitzkrieg versloeg Hitler binnen 5 weken Polen.

- April/mei 1940: Denemarken, Noorwegen, Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk.

De verovering op Frankrijk was zoete wraak voor Hitler --> tekening vredesverdrag in dezelfde wagon als in 1918.

- juni 1940 probeerde Hitler ook Groot-Brittannië (leider Churchill) te veroveren. De slag om Engeland mislukte.

Hitler bombadeerde Engeland nog maandenlang.

- Juni 1941 Operatie Barbarossa (Hitler viel de Sovjet-Unie aan).

Winston Churchill

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Geallieerde opmars

De eerste 4 maanden van de Operatie Barbarossa gingen Duitsland voorspoedig af. Ze komen tot Moskou, de Zwarte zee en Leningrad werd belegerd.

--> Omkeer:

- Russisch verzet was erg sterk.

- De winter brak aan. Duitsers hadden geen winteruniformen en wapens weigerden.

- Bevoorrading van het front ging moeizaam.

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Geallieerde opmars

In het voorjaar 1942 ging de opmars verder.

In augustus bereikte het 6e Duitse leger de stad Stalingrad. 

--> Slag om Stalingrad keerpunt in de oorlog.

Duitse nederlaag!

- Vanaf 1943 kreeg Duitsland te maken met een tweefrontenoorlog. (Geallieerden --> Sicilië --> Italië)

- Mussolini verloor zijn macht.

- 6 juni 1944 D-day:

In het Oosten moest Duitsland zich verdedigen tegen oprukkende Sovjets en in West/Zuid Europa tegen de westerse geallieerden.

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Geallieerde opmars

De geallieerden uit oost en west ontmoetten elkaar op 25 april 1944 aan de Elbe.

5 dagen later pleegde Hitler zelfmoord in zijn bunker.

Op 8 mei 1945 capituleerde Duitsland.

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Kenmerken van de oorlog

60 tot 80 miljoen mensen kwamen om bij de Tweede Wereldoorlog.

--> Soldaten en burgers kwamen om door moderne wapens, bombardementen en vervolgingen.

Vervolgingen begonnen in 1933:

- Eerst Duitse communisten en socialisten --> kampen in Dachau of de Emslandkampen.

- Steeds meer mensen: politieke tegenstanders, verzetstrijders, gehandicapten, Sinti, Roma en Joden.

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Kenmerken van de oorlog

De Jodenvervolging verliep in Oost en West Europa verschillende.

Oost:

- Rusland werden Joden doorgeschoten in massagraven.

- In Polen werden Joden direct naar vernietigingskampen gedeporteerd.

West: hier werden Joden stapsgewijs aangepakt;

1. Joden werden met speciale wetten buiten de samenleving geplaatst.

2. Joden werden opgeroepen om te gaan werken.

3. Joden werden naar doorgangskampen gebracht (Bijv. Westerbork of Vught)

4. Joden werden gedeporteerd naar vernietigingskampen (Video: Auschwitz):

               a. Dwangarbeid                            b. gaskamers

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er ongeveer 6 miljoen Joden vermoord. --> Holocaust of Shoah genoemd.

Al in 1942 schreef Anne Frank in haar dagboek over de gaskamers. Toen waren het nog geruchten.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de omvang van de Holocaust pas duidelijk.

Klik hier voor extra informatie over Anne Frank.

Ontdek het Achterhuis: de plek waar Anne Frank tijdens WOII meer dan 2 jaar onderdook.

Ga naar binnen.

VMBO KGT 4

4.2 Bezet Nederland

Verzet, collaboratie en aanpassing

De bezetting verdeelden de samenleving in goed en fout.

Er ontstonden 3 groepen:

Video

Verzet:

- Anti Duits

- Ongeveer 5 % v/d bevolking.

- Passief verzet: bv. stiekem luisteren naar de radio.

- actief-niet gewelddadig verzet: bv. kranten drukken en verspreiden of onderduikers helpen.

- gewelddadig verzet: bijv. NSBers liquideren.

Collaborateurs:

- Pro Duits

- ongeveer 5% v/d bevolking.

- Lid van de NSB

- Konden aansluiten bij de SS of onderduikers verraden.

Rest v/d bevolking:

Probeerden zich zo goed mogelijk aan te passen en gingen door met hun leven.

VMBO KGT 4

4.2 Bezet Nederland

De bevrijding

12 september 1944 werd Mesch in Limburg als 1e bevrijd.

Operatie Market Garden: de geallieerden wilden via Nederland oprukken naar Duitsland.

--> mislukt! omdat de geallieerden bij de slag om Arnhem de Rijnbrug niet konden veroveren.

--> gevolg: Zuid-Nederland werd bevrijd en Noord en West Nederland bleef bezet.

VMBO KGT 4

4.2 Bezet Nederland

De bevrijding

Om de troepentransport van de Duitsers te belemmeren, riep de Nederlandse regering in Londen op tot een spoorwegstaking.

--> onbedoeld gevolg:

West-Nederland kon zo ook niet meer bevoorraad worden waardoor er grote voedseltekorten ontstonden. (Hongerwinter).

Op 5 mei 1945 gaf het Duitse leger zich over en was Nederland bevrijd.

Collaborateurs kregen een passende straf.

4 mei dodenherdenking en 5 mei bevrijdingsdag.

VMBO KGT 4

4.3 Oorlog in Azië

Oorzaken van de oorlog

De Tweede Wereldoorlog in Azië werd veroorzaakt door Japan.

Japan wilde een groot rijk in Azië creëren. 

Oorzaak:

- Japan was een industriestaat geworden, maar had zelf te weinig grondstoffen (rubber, steenkool en olie).  Zij wilden gebieden in Azië veroveren die hier wel rijk aan waren.

Japanse keizer Hirohito

VMBO KGT 4

4.3 Oorlog in Azië

Oorzaken van de oorlog

 --> 1910 kolonisatie Korea.

--> 1931 Chinese provincie Mantsjoerije (steenkool) bezet.

--> 1937 verovering Chinese kuststeden (o.a. Bejing en Shanghai)

Japanners voelden zich superieur en behandelden de Chinezen verschrikkelijk.

--> 1937 bloedbad Nanjing.

Chinese man wordt geëxecuteerd. 

De zogenaamde tienduizend lijkengreppels waarin geëxecuteerde Chinezen in werden gedumpt.

Artikel waarin Japanse soldaten geprezen worden om de vele gedode Chinezen. Onder de soldaten was een wedstrijd om minimaal 100 mensen dood te steken.

VMBO KGT 4

4.3 Oorlog in Azië

Japanse en geallieerde opmars

In 1936 sloot Japan een bondgenootschap met Nazi-Duitsland.

Motief:

Japan was ervan overtuigd dat Hitler Groot-Brittannië en Frankrijk zou verslaan. Japan zou dan hun koloniën in Azië makkelijk kunnen innemen.

Op 7 december 1941 viel Japan onverwachts Pearl Harbor (Amerikaanse vloot bij Hawaii) aan.

Doel: De Amerikanen afschrikken, zodat zij de Japanse overheersing in Zuidoost-Azië zouden accepteren.

Reactie van de Amerikanen: De president Franklin D Roosevelt verklaarde Japan de oorlog.

Foto van een Japanse soldaat van Pearl Harbor.

Franklin D. Roosevelt

VMBO KGT 4

4.3 Oorlog in Azië

Japanse en geallieerde opmars

Door de aanval op Pearl Harbor waren de Amerikanen tijdelijk lamgelegd --> Plan Japan werd uitgevoerd:

Binnen 6 maanden veroverde ze bijna heel Zuidoost-Azië

(Nederlands-Indië, de Filipijnen en Franse/Britse koloniën.)

--> Juni 1942 Won Amerika de Slag bij Midway.

--> keerpunt van de Tweede Wereldoorlog in Azië.

VMBO KGT 4

4.3 Oorlog in Azië

Japanse en geallieerde opmars

Geallieerden wonnen eiland naar eiland. Japanners toch moeizaam te verslaan;

- Japanse eer

- Kamikaze aanvallen

--> Oplossing nieuwe president Truman:

Inzet van de atoombom:

- 6 augustus 1945 atoombom op de Japanse stad Hiroshima

- 9 augustus 1945atoombom op de Japanse stad Nagasaki

15 augustus 1945 capituleerde Japan en was de Tweede Wereldoorlog definitief voorbij.

Atoombom op Nagasaki

Little Boy, de atoombom die op Hiroshima is geworpen.

President Truman

Hiroshima na de atoombom.

VMBO KGT 4

4.3 Oorlog in Azië

Bezet Indonesië

Pearl Harbor --> Nederland verklaarde de oorlog aan Japan.

27 februari Slag bij de Javazee (Amerikaanse, Britse, Nederlandse  en Australische marineschepen) --> Japan won

8 maart 1942 capituleerde Nederlands-Indië

Leuze Japanners: Azië voor de Aziaten --> werden met open armen ontvangen door de nationalisten (Indonesiërs)

Iedereen moest buigen voor de Japanners.

VMBO KGT 4

4.3 Oorlog in Azië

Bezet Indonesië

De Indonesiërs hoopten dat Japan ze zou bevrijden van de Nederlandse onderdrukkers.

1. Blanke Europeanen werden in Jappenkampen gestopt.

2. Indo-Europeanen in het begin niet (alleen KNIL), maar later ook in Jappenkampen gestopt.

3. Indonesiërs waren vrij, maar naar mate de oorlog duurde moesten zij dwangarbeid verlenen (Birmaspoorlijn alias de dodenspoorlijn)

KNIL Koninklijk Nederlands-Indisch leger

KNIL